Nguy cơ vỡ nợ của Mỹ ngày một gần kề, gây lo ngại cho nhiều nền kinh tế trên thế giới, nhưng Trung Quốc là một số ít quốc gia có thể “hài lòng”.
Đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa vẫn còn nhiều bất đồng trong vấn đề nợ công của Mỹ
Cuộc gặp giữa Tổng thống Biden và lãnh đạo lưỡng viện Quốc hội ngày 8/5 đã kết thúc với ít kết quả đạt được. Trước tình cảnh trên, nhiều quốc gia trên thế giới lo ngại về những hậu quả tài chính mà họ sẽ phải đối mặt nếu Washington không thể tìm ra các giải pháp hài hòa lợi ích của đảng Dân chủ và đảng Cộng Hòa. Nhưng vẫn có một số ít quốc gia có thể “mỉm cười” trước viễn cảnh này, đặc biệt là Trung Quốc.
Nguy cơ giảm giá USD
Theo các chuyên gia kinh tế, một vụ vỡ nợ thực tế sẽ gây ra thiệt hại nghiêm trọng hơn những gì đã được cảnh báo, như giảm xếp hạng tín dụng hay tăng chi phí cho vay. Đó chính là sự sụp đổ của đồng USD trong giao dịch quốc tế.
Hậu quả nghiêm trọng nhất mà Mỹ sẽ phải đối mặt sẽ là việc USD bị thay thế trong vai trò là đơn vị thanh toán của thương mại toàn cầu. Với việc hơn một nửa thanh toán quốc tế sử dụng đồng tiền của Hoa Kỳ, tính ổn định là điều mà tất cả các quốc gia trên thế giới mong muốn.
Bất ổn càng kéo dài, nguy cơ mất niềm tin vào đồng USD càng lớn
Tuy nhiên, điều đó đang ngày càng trở nên “xa xỉ” với sự biến động không ngừng của tỷ giá đồng USD do các vấn đề nội tại của Mỹ. Xu hướng mới sẽ là ngày càng nhiều quốc gia đa dạng hóa thành toán quốc tế từ USD sang các đồng tiền khác để bảo vệ nền thương mại của họ, với BRICS là một ví dụ. Gần đây, Saudi Arabia cũng gợi ý sẵn sàng giao dịch một số loại dầu của mình bằng các loại tiền tệ khác ngoài đồng USD.
Nếu như trước đây, các quốc gia nhỏ phải cam chịu trước sự bất ổn của USD thì nay, với sự xuất hiện của Trung Quốc, các nền kinh tế mới nổi có thể xem xét sử dụng đồng NDT của Bắc Kinh làm phương tiện thanh toán. Điều này hợp lý khi cường quốc số 2 thế giới đã vượt Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn nhất với nhiều nước.
Bắc Kinh hoàn toàn có thể tận dụng đòn bẩy là sự bất ổn của đồng USD để thuyết phục các nước chuyển sang thanh toán bằng NDT khi làm ăn với Trung Quốc. Đồng thời, sự ổn định tỷ giá đồng NDT, được cho là có sự can thiệp của Nhà nước, cũng là một điểm cộng đáng kể cho viễn cảnh này.
Nếu xu hướng sử dụng NDT gia tăng trong thương mại toàn cầu, Trung Quốc sẽ đạt được những lợi ích khổng lồ. Trung Quốc sẽ có thể trả nợ nước ngoài bằng đồng nội tệ, có nghĩa Bắc Kinh có thể chủ động điều phối nguồn lực trong nước để làm việc đó. Chưa kể, mong muốn có thêm nhiều NDT sẽ khuyến khích nước ngoài xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều hơn.
Mất đi quyền lực chính trị
Kinh tế chính là mũi nhọn hàng đầu để Mỹ gây dựng được vị thế độc tôn trên thế giới trong nhiều thập kỷ.
Sự thống trị của đồng USD có nghĩa là giao dịch quốc tế phải thông qua một ngân hàng Mỹ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng mang lại cho Hoa Kỳ quyền lực chính trị to lớn, đặc biệt khi muốn trừng phạt các đối thủ kinh tế hoặc các chính phủ không thân thiện.
Ví dụ, Mỹ từng trừng phạt kinh tế đối với Iran khiến nước này suy thoái sâu sắc và đồng nội tệ mất giá khoảng 30%. Không một quốc gia nào có thể đơn phương tạo ra mức độ thiệt hại kinh tế nghiêm trọng như vậy lên một quốc gia khác.
Vị thế của Trung Quốc đã gia tăng đáng kể trong thời gian qua, đối lập với tình cảnh của Mỹ
Thế nhưng, ngay từ trước nguy cơ vỡ nợ, những vấn đề của ngành tài chính Mỹ nhiều năm qua đã khiến uy quyền của Mỹ bị tổn hại nghiêm trọng.
Điều này thể hiện rõ trong chiến sự Nga – Ukraine, nơi Nga dù hứng chịu nhiều biện pháp trừng phạt vẫn tìm được lối thoát khi quay sang làm ăn với Trung Quốc. Hay trước đó trong chiến tranh thương mại với Bắc Kinh, Washington cũng không còn nhiều dư địa để duy trì cuộc chiến thuế khóa với đối thủ.
Điều nguy hiểm với Nhà Trắng, đó là các nước trong vùng trung lập đang theo dõi sát sao cán cân quyền lực giữa Washington và Bắc Kinh. Một khi cái uy bị đe dọa, Mỹ sẽ dần mất đi tiếng nói trong các diễn đàn quốc tế và cả trong hợp tác song phương, như bài học Saudi Arabia, quốc gia từng là đồng minh thân cận nhất của Washington tại Trung Đông.
Ngay tại đây, Trung Quốc đã chờ đợi và tận dụng những “cú sảy chân” của Hoa Kỳ để gia tăng ảnh hưởng của mình, như đã làm tại châu Phi, Mỹ La tinh hay mới đây nhất là Trung Đông, cũng với quân bài như xưa Mỹ từng làm – kinh tế.
