Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia – Ảnh: BTC
Trong bối cảnh Việt Nam thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số trên mọi lĩnh vực, từ quản lý nhà nước, giáo dục, y tế đến ngân hàng, thương mại… các chuyên gia cho rằng vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Một trong những thách thức lớn là thiếu một “kiến trúc sư trưởng” để thiết kế tổng thể quá trình chuyển đổi số.
Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, chỉ ra như trên tại tọa đàm “Bảo mật dữ liệu và an ninh mạng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” ngày 25-9 ở Hà Nội.
Tọa đàm do báo Nhân Dân phối hợp Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức.
Theo Trung tướng Nguyễn Minh Chính, hiện nay khoa học công nghệ phát triển mạnh với nhiều công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, năng lượng nguyên tử, dữ liệu lớn… và cũng xuất hiện nhiều cuộc tấn công mạng.
Các đối tượng tấn công đánh cắp dữ liệu, đánh cắp bí mật nhà nước, sau đó có thể mã hóa, vô hiệu hóa, phá hoại hệ thống thông tin, gây hậu quả lớn cho an toàn quốc gia và đời sống xã hội. Bên cạnh đó, các đối tượng cũng tấn công để mã hóa dữ liệu, đòi tiền chuộc.
Không dừng lại ở đó, việc phải đối mặt với thông tin giả, thông tin sai sự thật và thông tin xấu độc tấn công vào nền tảng tư tưởng của Đảng, bôi xấu lãnh đạo, phá hoại chia rẽ đoàn kết nhân dân. Hiện nay tin giả có thể được lan truyền nhanh chóng, dẫn tới khó kiểm soát.
Ngoài ra một số cá nhân có lợi ích kinh tế, những người có ảnh hưởng (KOLs) tạo ra tin giả vì mục đích thương mại hoặc do thiếu hiểu biết cũng phát tán thông tin sai lệch, gây nhiễu loạn dư luận.
Các hoạt động tội phạm công nghệ cao diễn biến phức tạp, đánh cắp dữ liệu cá nhân, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, mua bán ma túy. Tội phạm tạo ra các hội nhóm kín trên không gian mạng.
Toàn cảnh tọa đàm với chủ đề “Bảo mật dữ liệu và an ninh mạng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” – Ảnh: BTC
Chia sẻ về thể chế, pháp luật, Trung tướng Nguyễn Minh Chính cho biết dù đã có khung pháp lý, song vẫn còn nhiều điểm chưa hoàn thiện.
Chẳng hạn với trí tuệ nhân tạo (AI) đang được sử dụng rộng rãi, chúng ta chưa có quy định cụ thể về phạm vi, cách thức sử dụng, hay biện pháp ngăn chặn nguy cơ công nghệ này bị lợi dụng để đánh cắp dữ liệu, đặc biệt trong hệ thống chính trị, cơ quan nhà nước và doanh nghiệp.
Ngoài ra sự phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp và cả người sử dụng vẫn thiếu chặt chẽ, còn phân mảnh, cát cứ. Ví dụ khi xảy ra tấn công mạng, các cơ quan, doanh nghiệp thường mời một doanh nghiệp về an ninh mạng vào khắc phục xử lý sự cố ngay lập tức.
Tuy nhiên nếu không có sự phối hợp với lực lượng công an – vốn có quy trình điều tra để xác định nguyên nhân, đối tượng và thực hiện các bước tố tụng pháp lý – thì việc xử lý sẽ thiếu tính toàn diện. Trong nhiều trường hợp, dấu vết bị xóa sạch, gây khó khăn cho công tác điều tra.
Một thách thức khác không kém phần quan trọng là sự phụ thuộc rất nhiều vào công nghệ nước ngoài. Phần lớn hệ thống kỹ thuật hiện nay chưa do Việt Nam làm chủ, dẫn đến nguy cơ mất an ninh, an toàn mạng.
