TP.HCM nghiên cứu phát triển mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình, tầm nhìn mới

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Bùi Xuân Cường vừa có văn bản truyền đạt chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Nguyễn Văn Được về phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị Thành phố.

NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH TƯ NHÂN TRỰC TIẾP ĐẦU TƯ, VẬN HÀNH METRO

Theo đó, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố giao Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Nội vụ, Ban Quản lý Đường sắt đô thị, Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 (HURC1) và các đơn vị có liên quan tiếp thu và nghiêm túc thực hiện ý kiến kết luận của Ban Chỉ đạo phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM; kịp thời báo cáo, đề xuất Ủy ban nhân dân TP.HCM xem xét, giải quyết nếu có khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền.

Cụ thể, Sở Xây dựng có nhiệm vụ chủ trì, phối hợp các sở ngành liên quan khẩn trương rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình, tầm nhìn mới, phù hợp với bối cảnh mở rộng địa giới hành chính (sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu vào TP.HCM).

Đề xuất điều chỉnh quy hoạch Thành phố thời kỳ 2021 – 2030 (tầm nhìn đến 2050), quy hoạch chung Thành phố đến năm 2040 (tầm nhìn đến 2060) và các quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật liên quan (kể cả quy hoạch không gian ngầm).

Cùng với đó, chủ động phối hợp với các bộ, ngành Trung ương, địa phương liên quan để đề xuất cụ thể hóa thể chế, chính sách, đặc biệt là các cơ chế, chính sách đặc thù, trình Quốc hội thông qua.

Về các chính sách thuộc thẩm quyền theo Nghị quyết 188/2025/QH15, Sở Xây dựng Thành phố tập trung hoàn thiện, trình Hội đồng nhân dân Thành phố xem xét ban hành các quy định liên quan.

Trong đó, bao gồm quy hoạch và điều chỉnh tuyến, vị trí công trình đường sắt đô thị; chỉ tiêu khu vực TOD; cơ chế sử dụng và chuyển nhượng đất; phương pháp thu phí; rút ngắn thủ tục đầu tư; tích hợp giao thông và xây dựng kế hoạch triển khai với lộ trình rõ ràng, áp dụng cơ chế đặc thù, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và xã hội.

Đối với Sở Tài chính, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM yêu cầu chủ trì, phối hợp các sở ngành liên quan khẩn trương xây dựng phương án, đề án huy động vốn đầu tư cho hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị theo định hướng tại Đề án phát triển đường sắt đô thị được nêu trong Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị đảm bảo đáp ứng yêu cầu và tiến độ triển khai các tuyến đường sắt đô thị theo chủ trương, kế hoạch và lộ trình đã được phê duyệt.

Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất mô hình quỹ đầu tư riêng dành cho phát triển đường sắt đô thị, tính toán khả năng huy động tối đa các nguồn lực và đa dạng hóa nguồn vốn, bao gồm: hình thức PPP, vốn ngoài ngân sách Nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Chủ động tham mưu Ủy ban nhân dân trình Thường trực Hội đồng nhân dân Thành phố chuẩn bị kế hoạch bố trí vốn đầu tư công trung hạn các giai đoạn 2026 – 2030, 2031 – 2035 và hàng năm bảo đảm phù hợp với tiến độ, lộ trình đầu tư phát triển các tuyến đường sắt đô thị của thành phố.

Sở Nội vụ có nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 và các đơn vị liên quan tổ chức nghiên cứu một cách bài bản, khoa học, sát với thực tiễn; tham khảo kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên thế giới.

Đặc biệt lưu ý đến nghiên cứu các mô hình giao cho doanh nghiệp tư nhân trực tiếp đầu tư, vận hành thay vì do cơ quan thuộc chính quyền thực hiện.

Trên cơ sở đó, đề xuất mô hình đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống đường sắt đô thị phù hợp với bối cảnh, mô hình và tầm nhìn phát triển mới của Thành phố.

Hoàn thiện báo cáo, tham mưu Ủy ban nhân dân TP.HCM trình Ban Chỉ đạo xem xét, cho ý kiến trong kỳ họp sau; trường hợp vượt thẩm quyền, kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét chỉ đạo.

Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan đề xuất mô hình tổ chức đủ thẩm quyền để triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án metro trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp (không còn cấp huyện).

Xây dựng cơ chế hoạt động, phân công nhiệm vụ rõ ràng theo phương châm “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền; phấn đấu hoàn thành bàn giao mặt bằng sạch trước năm 2028. Đảm bảo công khai, minh bạch, chính sách bồi thường và tái định cư hợp lý, tạo đồng thuận trong nhân dân.

ĐẦU TƯ DỰ ÁN PHÙ HỢP VỚI ĐIỀU KIỆN THỰC TIỄN, KHẢ THI VÀ HIỆU QUẢ

Về phía Ban Quản lý Đường sắt đô thị, Ủy ban nhân dân Thành phố giao đơn vị này chủ trì, phối hợp các sở ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án đường sắt đô thị lựa chọn các đơn vị tư vấn trong và ngoài nước có năng lực, kinh nghiệm; kiện toàn Tổ chuyên gia, tư vấn triển khai hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM.

Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách, nhiệm vụ, thời gian, trách nhiệm rõ ràng; xác định nội dung, yêu cầu, mô hình, giải pháp cụ thể để đặt hàng Tổ chuyên gia nghiên cứu, gắn với các mô hình quốc tế và điều kiện thực tiễn của Thành phố, bảo đảm khả thi và hiệu quả.

Đối với tuyến đường sắt đô thị số 2 (Bến Thành – Tham Lương), thực hiện cơ chế chỉ định thầu đối với các gói thầu theo tiến độ, trước mắt là các gói tư vấn, bảo đảm tuân thủ quy trình pháp lý, công khai, minh bạch, chi phí hợp lý theo thẩm quyền; triển khai thí điểm tại tuyến số 2 để rút kinh nghiệm cho các tuyến tiếp theo.

Đối với tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành – Suối Tiên), giải quyết dứt điểm các tồn đọng, vướng mắc với các nhà thầu; hạn chế phát sinh chi phí không hợp lý; bảo đảm hài hòa lợi ích, duy trì quan hệ hợp tác, hữu nghị tốt đẹp với Chính phủ Nhật Bản.