Lần đầu tiên trong ít nhất một thập kỷ Trung Quốc thay đổi thứ tự ưu tiên phát triển kinh tế?

Mới đây, Khối nghiên cứu của Ngân hàng Maybank đã phát hành báo cáo kinh tế Trung Quốc với tiêu đề: “CEWC: The Year of Being Nimble”, tạm dịch là “CEWC: Năm của sự linh hoạt“.

Kinh tế Trung Quốc năm 2025: Thay đổi thứ tự ưu tiên phát triển – Chính sách trọng cầu

Trung Quốc đã tổ chức Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương (CEWC) trong ngày 11-12/12/2024 để vạch ra các ưu tiên chính sách phát triển kinh tế cho năm 2025. Trung Quốc đã xác định mục tiêu hàng đầu trong năm 2025 là “đẩy mạnh nâng cao tiêu dùng”, nâng cao hiệu quả đầu tư, mở rộng toàn diện nhu cầu trong nước. Các nhà nghiên cứu của Maybank cho rằng, đây là lần đầu tiên trong ít nhất một thập kỷ, nâng cao tiêu dùng là ưu tiên hàng đầu trong 9 kế hoạch mục tiêu.

Một trong những thay đổi lớn so với những năm trước, CEWC đã ưu tiên kinh tế hàng đầu là “thúc đẩy mạnh mẽ tiêu dùng” (大力提振消费). Ưu tiên của năm 2024 là nâng cấp công nghiệp, đứng thứ hai — tiếp theo là cải cách quy định của khu vực tư nhân và doanh nghiệp nhà nước, thương mại và đầu tư nước ngoài. 

Kế hoạch hành động nhằm kích thích tiêu dùng bao gồm các chương trình dành cho người tiêu dùng (có khả năng mở rộng trợ cấp đổi hàng để bao gồm cả thiết bị di động). Kế hoạch cũng đề cập đến việc chi tiêu công cao hơn cho mạng lưới an toàn xã hội. Cụ thể, nhà nước sẽ hướng sự hỗ trợ đến các gia đình có thu nhập thấp, lương hưu và chăm sóc sức khỏe được trợ cấp. Nhà nước cũng khuyến khích phát triển các dịch vụ tiêu dùng mới, chẳng hạn như “Nền kinh tế bạc” và “Nền kinh tế tuyết” (tức là du lịch mùa đông).

Trung Quốc sẽ theo đuổi chính sách tài khóa “chủ động hơn”

Cuộc họp CEWC cam kết theo đuổi chính sách tài khóa “chủ động hơn” vào năm tới. Điều đáng chú ý là quốc gia này sẽ thâm hụt tài khóa cao hơn (tính theo tỷ lệ GDP). Các nhà nghiên cứu của Maybank cho rằng, đây sẽ là bước đột phá lịch sử so với các chuẩn mực trước đây, đặt mục tiêu thâm hụt ngân sách chính thức ở mức 3% GDP mỗi năm. CEWC cũng cam kết sẽ tăng chi tiêu của chính phủ, tập trung vào việc củng cố các lĩnh vực quan tâm chính.

Các nhà nghiên cứu kỳ vọng thâm hụt tài chính chính thức của Trung Quốc sẽ tăng từ 3% GDP trong năm tài chính 2024 lên 4% trong năm tài chính 2025 và thâm hụt tăng thêm sẽ tăng từ 4,3% trong năm tài chính 2024 lên tới 5,5%. CEWC cũng cam kết tăng phát hành trái phiếu chính phủ siêu dài hạn cũng như trái phiếu chính quyền địa phương đặc biệt. Cả hai đều đạt tổng cộng 4,9 nghìn tỷ nhân dân tệ trong năm nay.

“Chúng tôi kỳ vọng phát hành 10 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm tới. Mặc dù thiếu thông tin chi tiết, nhưng việc đề cập đến thâm hụt tài chính cao hơn là rất đáng khích lệ. Cho đến nay, Bắc Kinh đã dựa vào việc phát hành trái phiếu đặc biệt để tăng chi tiêu, nhưng chúng chỉ giới hạn ở các dự án đầu tư tạo ra thu nhập. Thâm hụt cao hơn ngụ ý rằng nhiều quỹ của chính quyền trung ương hơn sẽ được chuyển hướng vào các lĩnh vực không tạo ra thu nhập, chẳng hạn như kích thích tiêu dùng”, trích Báo cáo.

Các nhà nghiên cứu đánh giá theo đuổi chính sách tài khóa “chủ động hơn”, cho phép gia tăng thâm hụt ngân sách là một sự thay đổi lịch sử trong chính sách tài khóa của Trung Quốc. Bởi trước đây, mức thâm hụt ngân sách luôn được duy trì ổn định quanh mức 3% GDP. Việc tăng thâm hụt ngân sách là dấu hiệu cho thấy chính phủ Trung Quốc sẽ dồn thêm nguồn lực vào việc kích thích tiêu dùng thay vì chỉ tập trung vào các dự án đầu tư sinh lời.

Kinh tế Trung Quốc 2025 – Chính sách tiền tệ sẽ “thả lỏng phù hợp”

Cùng với chính sách tài khóa chủ động, Trung Quốc cũng sẽ điều chỉnh chính sách tiền tệ để hỗ trợ tiêu dùng. 

Nhắc lại cuộc họp của Bộ Chính trị tuần trước, CEWC đã vạch ra đường nét của chính sách tiền tệ “thận trọng” sang “thả lỏng phù hợp” của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC). Kế hoạch cho biết PBOC sẽ “cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) và lãi suất chính sách vào đúng thời điểm”. Maybank kỳ vọng RRR sẽ được hạ 100 điểm cơ bản vào cuối năm 2025. 

Ngân hàng trung ương có nhiều khả năng sẽ dựa vào việc cắt giảm RRR hơn là nới lỏng lãi suất chính sách vào năm tới. Đầu tiên, việc cắt giảm lãi suất chính sách có xu hướng không đối xứng, làm giảm lãi suất cho vay của các ngân hàng ở mức độ lớn hơn lãi suất tiền gửi. Với biên độ lãi suất ròng của các ngân hàng đã bị thu hẹp, dư địa để PBOC cắt giảm lãi suất ngày càng hạn chế.

Thứ hai, kỳ vọng của thị trường về việc Cục Dự trữ Liên bang nới lỏng mạnh mẽ sẽ ngăn cản PBOC cắt giảm lãi suất trong nước, do lo ngại về chênh lệch lãi suất và dòng vốn chảy ra. 

Maybank kỳ vọng Lãi suất cho vay cơ bản kỳ hạn 1 năm sẽ giảm 25 điểm cơ bản xuống còn 2,85% (hoặc tối đa là 50 điểm cơ bản) vào năm 2025.

Theo các chuyên gia, việc cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ là phương thức chủ yếu, vì chính sách này có tác dụng trực tiếp đến việc cung cấp thanh khoản cho nền kinh tế mà không gây ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của tỷ giá và dòng vốn đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, việc cắt giảm lãi suất sẽ được thực hiện một cách cẩn trọng để tránh tác động tiêu cực đến hệ thống ngân hàng.

Một vấn đề được đề cập trong hội nghị CEWC là việc ổn định thị trường bất động sản và chứng khoán. Trong khi những thách thức liên quan đến thị trường bất động sản vẫn chưa được giải quyết triệt để, Chính phủ Trung Quốc cam kết sẽ ổn định các thị trường này. Sự ổn định của thị trường tài sản sẽ có ảnh hưởng lớn đến tâm lý tiêu dùng và tiết kiệm của người dân, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Với việc thực hiện các chính sách tài khóa và tiền tệ linh hoạt hơn, Trung Quốc kỳ vọng sẽ đạt mức tăng trưởng GDP 4,5% vào năm 2025 và 4,2% vào năm 2026. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng mức độ nới lỏng tài khóa sẽ không quyết liệt ngay từ đầu. Nếu nền kinh tế gặp cú sốc bên ngoài khiến tăng trưởng không đạt mục tiêu, các biện pháp kích thích có thể sẽ được gia tăng.

Dự báo rằng việc đẩy mạnh tiêu dùng và chính sách tài khóa chủ động hơn sẽ là chìa khóa giúp Trung Quốc vượt qua những khó khăn trong giai đoạn phục hồi.