‘Thủ phủ’ vải thiều Bắc Giang mất mùa

Chỉ 50% diện tích vải có hoa

Gia đình ông Ngô Văn Liên (trú thôn Cầu Đền, xã Thanh Hải, H.Lục Ngạn, Bắc Giang) trồng 2 ha vải theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Thế nhưng năm nay mất mùa, trên diện tích 2 ha nhà ông Liên trồng có tới 90% vải thiều chính vụ không ra hoa.

“Lẽ ra vải phải ra hoa vào thời điểm cuối tháng 12, đầu tháng giêng âm lịch nhưng đến nay một số diện tích vải cây ra lộc dài, một số diện tích không ra hoa, cũng không có lộ. Năm ngoái được mùa lớn, gia đình tôi thu sản lượng lên tới 30 tấn, còn năm nay không biết có nổi 3 tấn không. Nhiều nhà thậm chí còn không có vải để ăn vì cây không ra bông hoa nào”, ông Liên buồn rầu chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Văn Thi, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bắc Giang, diện tích cả vải thiều sớm, vải thiều chính vụ năm nay ra hoa khoảng 14.000 – 14.500 ha trên tổng diện tích 29.000 ha vải của Bắc Giang. Tỉnh này vẫn duy trì 223 mã vùng trồng vải thiều phục vụ xuất khẩu. “Sản lượng năm nay ước tính sụt giảm 50% so với năm 2023, đạt trên dưới 100.000 tấn vải”, ông Thi nói.

Nguyên nhân khiến “thủ phủ” vải Bắc Giang mất mùa, theo nhiều hộ nông dân trồng vải tại H.Lục Ngạn, chủ yếu bởi thời tiết không thuận lợi với sinh trưởng của cây vải.

“Theo quy luật, sau khi được mùa 3 – 4 năm, sức khỏe cây trồng kém đi, “một năm ăn quả, một năm trả cành”, trong khi vải thiều Bắc Giang liên tiếp được mùa từ năm 2020 đến nay. Bên cạnh đó, mùa đông năm nay có rét nhưng rét muộn, nhiệt độ trung bình trong mùa đông cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 1,5 độ C. Rét sớm vải mới phân hóa được mầm hoa, rét muộn đã qua giai đoạn đó”, ông Thi lý giải.

Đáng chú ý, theo phản ánh của nhiều hộ trồng vải ở Lục Ngạn, năm nay diện tích trồng vải thiều chính vụ bị ảnh hưởng nặng nhất, hầu hết không ra hoa. Ở góc độ này, lãnh đạo Sở NN-PTNT tỉnh Bắc Giang phân tích: “Mỗi chà vải có phản ứng với điều kiện thời tiết lạnh khác nhau. Ví dụ, các loại vải sớm như u hồng, u trứng, một số giống vải khác… phản ứng không chặt chẽ như vải chính vụ. Vải chính vụ phản ứng với cái lạnh rất chặt chẽ, rõ ràng, tức là mùa đông phải đủ lạnh và lạnh phải đúng thời điểm mới phân hóa được mầm hoa”.

Thâm canh diện tích vải có hoa, nâng chất lượng

Chia sẻ về nguồn thu từ trồng vải, ông Ngô Văn Liên cho hay, với 2 ha trồng vải, mức đầu tư từ sau khi bẻ quả vụ trước đến nay khoảng 20 triệu đồng, chủ yếu là phân bón và thuốc trừ sâu. Như vậy, vụ năm nay gần như đầu tư bao nhiêu, mất trắng bấy nhiêu.

“Từ đầu vụ đến nay, khá nhiều đối tác gọi điện đặt hàng nhưng tôi cũng chỉ hứa hẹn tạm, không ký hợp đồng, chủ yếu là các doanh nghiệp đặt hàng xuất khẩu đi châu Âu. Nay vải mất mùa, khả năng tiêu thụ nội địa còn không đủ. Năm ngoái, lợi nhuận gia đình tôi thu về khoảng 200 triệu đồng, năm nay thì không dám tính đếm gì”, ông Liên nói.

Ông Liên thông tin thêm, trong thôn cũng thành lập nhóm liên kết sản xuất gồm khoảng 15 thành viên, tổng diện tích trồng vải của các thành viên khoảng 50 ha. Vải mất mùa, bên cạnh tập trung chăm sóc diện tích vải có hoa, các thành viên trong nhóm liên kết dồn lực tập trung chăm sóc diện tích 20 ha trồng bưởi.

“Bưởi các hộ trồng chủ yếu là bưởi Diễn, bưởi đào đường. Bưởi đang có quả con, khá sai quả và sẽ cho thu hoạch từ tháng 10 trở đi. Bưởi chưa xuất khẩu được, chủ yếu tiêu thụ trong nước, hiệu quả kinh tế không cao như vải thiều nhưng cũng giúp các hộ dân vớt vát, bù đắp phần nào”, ông Liên nhìn nhận.

Nhận định trong bối cảnh sản lượng vải thiều năm nay sụt giảm mạnh, dự báo giá bán sẽ cao hơn, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bắc Giang cho biết tỉnh đang tập trung chỉ đạo, hướng dẫn nông dân thâm canh diện tích vải có hoa để nâng tối đa sản lượng cũng như chất lượng. Cạnh đó, duy trì tốt các mã vùng trồng và mã cơ sở đóng gói, đảm bảo quy chuẩn để xuất khẩu sang các thị trường.

“Cố gắng dù sản lượng vải sụt giảm sâu nhưng thu nhập, đời sống của người dân trồng vải không bị ảnh hưởng quá nhiều. Các hộ nông dân cần tiếp tục đốn tỉa, chăm sóc diện tích vải không có hoa để đảm bảo năng suất cho vụ sau”, ông Thi nêu quan điểm.