Trong bối cảnh tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, công nghiệp hỗ trợ đang khẳng định vai trò then chốt trong chiến lược tăng trưởng bền vững và tự chủ kinh tế của Việt Nam…
Ngày 4/12/2025, Triển
lãm – Diễn đàn về Công nghiệp hỗ trợ và Hội nghị kết nối cung cầu chuỗi cung ứng
2025 đã chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm WTC EXPO (phường
Bình Dương, TP.Hồ Chí Minh).
Sự kiện do Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ TP.Hồ Chí Minh (HASI)
phối hợp cùng Tập đoàn Becamex, Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TP.Hồ
Chí Minh, Sở Công Thương TP.Hồ Chí Minh, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam
và các đơn vị liên quan tổ chức.
Với hơn 500 đại biểu và gần 300 doanh nghiệp tham dự, Diễn
đàn Công nghiệp hỗ trợ với chủ đề “Nâng tầm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong chuỗi
giá trị toàn cầu: Liên kết – Đổi mới – Phát triển bền vững” trở thành
không gian đối thoại chính sách – công nghệ – thị trường toàn diện nhất của
lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ năm 2025.
DƯ
ĐỊA PHÁT TRIỂN LỚN TRONG BỐI CẢNH MỚI
Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Hà Văn Út, Phó Giám đốc
Sở Công Thương TP.Hồ Chí Minh, nhấn mạnh công nghiệp hỗ trợ chính là nền tảng của các
ngành sản xuất chủ lực, trong đó năng lực của ngành phản ánh trực tiếp sức mạnh
tự chủ của nền kinh tế. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những
thách thức lớn từ biến động địa chính trị, tiêu chuẩn ngày càng cao của các tập
đoàn đa quốc gia và đặc biệt là sự thiếu hụt các chuỗi liên kết ngành bền vững.
Trong khó khăn cũng ẩn chứa cơ hội.
Đại diện Sở Công Thương khẳng định đây là thời điểm để doanh nghiệp tái cơ cấu,
nâng cấp công nghệ và năng lực đổi mới sáng tạo nhằm tham gia sâu hơn vào chuỗi
cung ứng toàn cầu.
Bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc
Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.Hồ Chí Minh (ITPC) đã cung cấp bức tranh kinh
tế vĩ mô ấn tượng. Tính đến 15/11/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam
đạt 801 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 410,28 tỷ USD và nhập khẩu đạt
390,74 tỷ USD, tạo ra mức xuất siêu 19,54 tỷ USD – mức cao nhất trong một thập
kỷ.
Các ngành hàng chủ lực ghi nhận tăng
trưởng mạnh mẽ so với cùng kỳ năm 2024. Nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và
linh kiện tăng 48,3% với kim ngạch 30,01 tỷ USD. Nhóm máy móc, thiết bị, dụng
cụ và phụ tùng tăng 11,7%, tương ứng 5,33 tỷ USD.
Tuy nhiên, cơ cấu nhập khẩu vẫn cho
thấy sự phụ thuộc lớn vào linh kiện và bán thành phẩm. Nhóm máy vi tính, sản
phẩm điện tử và linh kiện nhập khẩu đạt 6,62 tỷ USD, cùng nhóm máy móc, thiết
bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 2,59 tỷ USD. “Những con số này
chỉ rõ dư địa phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước còn rất lớn, đồng thời đặt ra yêu cầu
phải nâng cao năng lực cung ứng để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng tầm vị
thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, bà Vân nhấn mạnh.
Sự hợp nhất địa giới hành chính tạo
cho TP.Hồ Chí Minh không gian kinh tế 6.772,6 km2, khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế
với tổng GRDP năm 2024 đạt hơn 123 tỷ USD, chiếm khoảng 23,3% GDP cả nước.
Thành phố cũng dẫn đầu về quy mô vốn FDI còn hiệu lực với 141,267 tỷ USD và
19.943 dự án tính đến 31/10/2025.
Sự sáp nhập tạo ra sự cộng hưởng về
chức năng và vai trò vùng. Khu vực trung tâm đóng vai trò trung tâm tài chính
quốc tế, phát triển công nghệ cao và dịch vụ. Khu vực phía Bắc (Bình Dương) là
thủ phủ phát triển công nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Khu vực phía
Đông Nam (Bà Rịa – Vũng Tàu) phát triển kinh tế biển, du lịch biển, năng lượng
sạch và logistics.
Cùng với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng
Tàu, vùng kinh tế mới hình thành một trục công nghiệp hỗ trợ – công nghiệp – logistics hoàn
chỉnh, tạo lợi thế đặc biệt cho doanh nghiệp sản xuất.
ĐÃ
TIẾN DÀI NHƯNG CHƯA ĐỦ
Bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch
kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), cung cấp bức
tranh toàn diện về hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. Theo đó, hiện có hơn 420 doanh nghiệp với
doanh thu 4,58 tỷ USD trong năm 2024, hoạt động chủ yếu tại ba trung tâm lớn:
Hà Nội, Đà Nẵng và TP.Hồ Chí Minh.
Cơ cấu ngành nghề đa dạng với ba
nhóm chính: chế biến kim loại chiếm 55%, nhựa và cao su chiếm 25%, điện và điện
tử chiếm 10%. Doanh nghiệp Việt Nam đã cung ứng các linh kiện phức tạp cho các
thương hiệu lớn như Toyota, Hyundai, Honda, VinFast và LG. Trong lĩnh vực điện
tử, doanh nghiệp đã làm chủ kỹ thuật PCBA từ thiết kế đến kiểm tra chức năng.
Xuất khẩu sản phẩm công nghiệp hỗ trợ có bước tiến
mạnh mẽ, với tốc độ tăng trưởng cao tại các thị trường lớn. Cụ thể, Bắc Mỹ và Nhật Bản
tăng 50-60%, Trung Quốc tăng 40-50%, ASEAN tăng 35-40%.
Tuy nhiên, bà Bình chỉ rõ doanh
nghiệp Việt Nam vẫn còn khoảng cách về QCD (chất lượng – chi phí – giao hàng)
và yêu cầu ESG. VASI đang xây dựng kế hoạch hành động 2025-2026 tập trung vào
nâng cao chất lượng, giảm chi phí, mở rộng cụm linh kiện, tăng năng lực OEM –
ODM – OBM và tích hợp ESG cùng số hóa vào toàn bộ quy trình.
Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn
Ngọc Đăng Khoa, Phó Giám đốc phát triển kinh doanh SMC Precision, nhận định xu
hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng từ toàn cầu hóa sang khu vực hóa đang tạo cơ
hội chưa từng có cho doanh nghiệp Việt Nam.
“Chiến lược “Trung Quốc
+1” giúp Việt Nam trở thành điểm đến tiếp nhận dòng dịch chuyển sản xuất
từ Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tuy nhiên, cơ hội chỉ dành cho doanh nghiệp đủ tiêu
chuẩn”.
Từ đó, ông Khoa chỉ ra sáu trụ cột
năng lực bắt buộc của nhà cung cấp trong giai đoạn mới.
Thứ nhất: Công nghệ
và thiết bị sản xuất chính xác.
Thứ hai: Hệ thống quản lý chất lượng đạt
chuẩn IATF 16949 và ISO.
Thứ ba: Số hóa toàn diện với ERP, MES, WMS kết nối
liền mạch.
Thứ tư: Ổn định tài chính và minh bạch giá.
Thứ năm: Năng lực
nghiên cứu phát triển.
Thứ sáu: Tuân thủ ESG và quản trị trách nhiệm xã hội.
Chia sẻ kết quả từ thực tế, ông Khoa
cho biết năm 2021, SMC đã chủ động đầu tư nhà máy và máy dập mới dù chưa có đơn
hàng. Quyết định đó giúp công ty trở thành nhà cung ứng cấp 1 của Samsung vào
năm 2022. “Chủ động nâng chuẩn, chính là chìa khóa mở cửa
chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Khoa khẳng định.
Một điểm nhấn quan trọng tại diễn
đàn là dự án khu công nghiệp chuyên ngành cơ khí 786 ha tại TP.Hồ Chí Minh của THACO Industries với
tổng vốn đầu tư 75.000 tỷ đồng. Ông Huỳnh Quang Nhung, Phó Tổng Giám đốc Kinh
doanh THACO Industries, cho biết dự án dự kiến khởi công 19/12/2025 và vận hành từ
9/2026.
Dự án tập trung vào năm lĩnh vực
chính: cơ khí chính xác, kết cấu nặng, công nghiệp hỗ trợ ngành đường sắt, hạ tầng và tự động
hóa cùng sản phẩm công nghiệp xuất khẩu.
Đặc biệt, khu công nghiệp được thiết kế theo
chuỗi giá trị khép kín, có trung tâm liên kết doanh nghiệp ngay bên trong nhằm
thu hút các doanh nghiệp phía Nam tham gia mạng lưới sản xuất của THACO. Hiện
nay, sản phẩm của THACO Industries đã xuất khẩu sang gần 30 quốc gia, bao gồm
Mỹ, EU và Nhật Bản – những thị trường có tiêu chuẩn kỹ thuật cao nhất.
Tại diễn đàn, các chuyên gia quốc tế
về công nghiệp hỗ trợ cũng đã phân tích mô hình thành công của Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore
và đưa ra sáu khuyến nghị cho Việt Nam.
Thứ nhất: Phát triển cụm công nghiệp hỗ trợ gắn kết
chặt chẽ giữa doanh nghiệp, viện trường và chính quyền.
Thứ hai: Giảm chi phí
logistics để tăng cường khả năng cạnh tranh.
Thứ ba: Đầu tư phòng kiểm định và
tiêu chuẩn đạt chuẩn quốc tế.
Thứ tư: Phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật chất
lượng cao.
Thứ năm: Thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.
Thứ sáu: Tăng
cường năng lực quản trị rủi ro chuỗi cung ứng.
Chia sẻ về các giải pháp thúc đẩy phát triển ngành
công nghiệp hỗ trợ của TP.Hồ Chí Minh, bà Vân cho biết trên nền tảng
mới từ sự hợp nhất địa giới hành chính, TP.Hồ Chí Minh đã xác định công nghiệp hỗ trợ là một trong
những ngành công nghiệp trọng yếu và là trụ cột quan trọng để nâng cao chất
lượng tăng trưởng. Thành phố đang tập trung triển khai bốn nhóm nhiệm vụ lớn
nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ.
Thứ nhất: Tiếp tục rà soát, hoàn thiện và vận hành hiệu quả các cơ
chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Các chính sách này bao gồm đất đai,
tín dụng, ưu đãi thuế đến hỗ trợ đổi mới công nghệ và tiêu chuẩn chất lượng.
Đồng thời tăng cường liên kết với các địa phương có thế mạnh về công nghiệp,
hình thành mạng lưới sản xuất và cung ứng liên vùng.
Thứ hai: Đẩy mạnh phát triển các khu, cụm công nghiệp theo hướng
chuyên sâu, gắn với hạ tầng nghiên cứu phát triển, thử nghiệm, kiểm định và
tiêu chuẩn chất lượng. Qua đó, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực đáp ứng các
tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe từ các tập đoàn đa quốc gia.
Thứ ba: Thúc đẩy đổi mới công nghệ và chuyển đổi số trong doanh
nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Đồng thời phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua
chương trình hợp tác giữa doanh nghiệp với các trường đại học, viện nghiên cứu
và các tổ chức đào tạo chuyên sâu.
Thứ tư: Tăng cường kết nối doanh nghiệp trong nước với các tập
đoàn quốc tế và các nhà mua hàng lớn thông qua các hoạt động xúc tiến đầu tư,
kết nối cung cầu, các chương trình triển lãm và hội chợ chuyên ngành do ITPC và
các đơn vị phối hợp tổ chức.
Bà Vân khẳng
định: với vai trò cơ quan xúc tiến của Thành phố, ITPC cam kết tiếp tục đồng
hành cùng doanh nghiệp, đóng vai trò là cầu nối thông tin, hỗ trợ xúc tiến, hỗ
trợ doanh nghiệp tiếp cận chính sách và mở rộng thị trường.
Từ đó, cộng đồng doanh nghiệp cùng
các hiệp hội và tổ chức quốc tế sẽ giúp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, đặc biệt là tại TP.Hồ Chí Minh có những bước phát triển mạnh mẽ hơn, đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh
tế.
Trên cơ sở hệ sinh thái công nghiệp
được mở rộng sau hợp nhất địa giới hành chính, cùng với việc phát huy nguồn lực
của đội ngũ doanh nghiệp năng động, TP.Hồ Chí Minh định hướng phát triển công nghiệp hỗ trợ theo mô
hình “ngành công nghiệp nền tảng”.
Định hướng này được kỳ vọng sẽ tạo
động lực mới cho tăng trưởng, góp phần nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế,
thu hút dòng vốn đầu tư công nghệ cao và hình thành các chuỗi giá trị mới với
hàm lượng giá trị gia tăng lớn, phát triển theo hướng bền vững.
“Công nghiệp hỗ trợ chỉ có thể lớn mạnh nếu có sự hợp lực giữa Nhà nước, doanh nghiệp, hiệp hội và
viện, trường, trong đó doanh nghiệp là trung tâm của hệ sinh thái này”, ông Út khẳng định; đồng thời cam kết Sở Công thương sẽ đồng hành
cùng doanh nghiệp trong nâng cấp năng lực, chuẩn hóa tiêu chuẩn và kết nối với
chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đối với doanh nghiệp, ông Út kêu gọi tăng cường đầu tư nghiên
cứu phát triển, đổi mới máy móc, nâng cấp công nghệ để phục vụ nội địa và thay
thế nhập khẩu.
-Nguyệt Hà
