Sáng 11-9, tại Hà Nội, Viện Xã hội học và Tâm lý học – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam phối hợp cùng Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM), tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế “Tăng cường kết nối nghiên cứu khoa học trong hoạch định chính sách di cư”.
Hội thảo khoa học Quốc tế: Tăng cường kết nối nghiên cứu khoa học trong hoạch định chính sách di cư. Ảnh: Lâm Bình
Hội thảo có sự tham gia của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế: Bà Mitsue Pembroke, Giám đốc chương trình và quan hệ đối tác, (IOM) tại Việt Nam; bà Abigail Maristela, Điều phối chương trình, ổn định cộng đồng, IOM DC Mỹ; PGS-TS Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Xã hội học và Tâm lý học; GS-TS Đặng Nguyên Anh, nguyên Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; đại biểu đại diện Bộ Y tế, Bộ Nội vụ; các cơ quan nghiên cứu, các trường đại học.
Theo PGS-TS Chu Văn Tuấn, hiện nay di cư quốc tế đang gia tăng mạnh mẽ. Theo IOM, thế giới hiện có khoảng 304 triệu người di cư quốc tế, tương đương 3,7% dân số toàn cầu.
Đối với Việt Nam, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện đã vượt 6 triệu người, sinh sống tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó hơn 80% tập trung ở các nước phát triển. Đây là một cộng đồng đa dạng với nhiều hình thức di cư: Lao động, học tập, đoàn tụ gia đình, chuyên gia, doanh nhân, trí thức.
Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài: Nguồn lực quan trọng trong phát triển đất nước
Ông Tuấn nhấn mạnh những đóng góp kinh tế – xã hội của kiều bào Việt Nam là rất lớn. Kiều hối gửi về Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 16 tỉ USD, đưa Việt Nam nhiều năm liên tiếp nằm trong nhóm 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới. Riêng TP HCM tiếp nhận trên 9,5 tỉ USD, chiếm khoảng 60% tổng lượng kiều hối cả nước. Ngoài ra, lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng năm 2024 đạt hơn 158.000 người.
Tuy nhiên, ông Tuấn nhấn mạnh việc huy động và kết nối nguồn lực kiều bào hiện vẫn còn phân tán, thiếu cơ chế thể chế hóa và sự phối hợp liên ngành. Các bằng chứng quốc tế cũng cho thấy Việt Nam cần có cơ chế dữ liệu và mạng lưới học thuật – chính sách để phát huy hiệu quả tiềm năng của cộng đồng. Do đó cần xây dựng và thực thi những chính sách di cư nhân văn, hiệu quả và bền vững thông qua một diễn đàn học thuật – chính sách.
Theo Viện trưởng Viện Xã hội học và Tâm lý học, các phân tích thực tiễn và kết quả nghiên cứu sẽ giúp định hình các đề xuất cụ thể, từ đó hỗ trợ cơ quan quản lý xây dựng chính sách di cư hiệu quả, nhân văn và phù hợp với bối cảnh Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế. Tạo dựng một nền tảng đối thoại và hợp tác nghiên cứu bền vững giữa Việt Nam và quốc tế. Thông qua đối thoại và chia sẻ, hội thảo góp phần thúc đẩy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như một nguồn lực chiến lược cho phát triển đất nước.
“Kiều bào không chỉ đóng góp kiều hối, đầu tư, tri thức, mà còn giữ vai trò cầu nối văn hóa – ngoại giao, giúp nâng cao hình ảnh và vị thế của Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế” – ông Tuấn nói.
Còn theo GS-TS Đặng Nguyên Anh, nguyên Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không thể tách rời, là nguồn lực quan trọng cho phát triển đất nước. Hiện có khoảng hơn 5.000 nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), y sinh học, vật liệu mới, năng lượng tái tạo trên thế giới.
“Người Việt Nam ở nước ngoài là nguồn lực chiến lược về kinh tế, tri thức, công nghệ, văn hóa, uy tín quốc gia. Do đó, cần chính sách toàn diện, linh hoạt và thuận lợi hơn để phát huy tối đa tiềm năng này” – GS-TS Đặng Nguyên Anh khuyến nghị.
