Có dấu hiệu lừa dối khách hàng, buôn lậu?

Có dấu hiệu lừa dối khách hàng, buôn lậu

Để rộng đường dư luận về hành vi chỉ đạo chèn vàng nguyên liệu vào sản xuất sản phẩm mang thương hiệu SJC của cựu nữ Tổng giám đốc Lê Thúy Hằng, PV Tiền Phong đã trao đổi với Tiến sĩ Luật Ngô Ngọc Diễm, Luật sư Bùi Phan Anh và Luật sư Nguyễn Anh Tuấn (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhằm làm rõ góc độ pháp lý, cũng như quyền lợi chính đáng của khách hàng trong vụ việc này.

Tiến sĩ Luật Ngô Ngọc Diễm phân tích, bị can Lê Thúy Hằng là người đứng đầu SJC, có quyền quản lý, điều hành hoạt động sản xuất vàng. Việc chỉ đạo đưa vàng nguyên liệu bên ngoài vào sản xuất trái phép để chiếm hưởng lợi nhuận đã hội đủ yếu tố của tội “Tham ô tài sản” theo Điều 353 BLHS. Đồng thời, hành vi vượt thẩm quyền sản xuất vàng miếng và vàng nhẫn cũng cấu thành tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo Điều 356 BLHS. Đây không chỉ là chiếm đoạt tài sản, mà còn gây phương hại đến cơ chế quản lý vàng, lĩnh vực Nhà nước độc quyền, gắn liền với chính sách tiền tệ quốc gia”.

Theo cáo trạng, chỉ từ tháng 8/2022 đến tháng 2/2024, bà Hằng đã 56 lần giao vàng nguyên liệu cho đồng phạm sản xuất hơn 6.255 lượng vàng miếng SJC, thu lợi bất chính hơn 64 tỷ đồng. Bên cạnh đó, nhóm này còn sản xuất và tung ra thị trường hơn 46.000 sản phẩm vàng nhẫn, mang lại khoản lợi ích bất hợp pháp trên 91 tỷ đồng.

Tiến sĩ Ngô Ngọc Diễm cũng mổ xẻ về dấu hiệu lừa dối khách hàng: “Vàng miếng SJC không đơn thuần là một sản phẩm thương mại, mà còn mang tính chất “chuẩn mực” của vàng trên thị trường Việt Nam. Khi doanh nghiệp sản xuất nhưng không minh bạch nguồn nguyên liệu, các đối tượng đã tạo ra sự sai lệch thông tin cốt lõi. Nếu khách hàng bỏ tiền ra mua vì tin rằng sản phẩm được Nhà nước giám sát về nguồn gốc, nhưng thực tế lại khác, thì yếu tố “Lừa dối khách hàng”, đã hình thành. Ở đây, lừa dối không chỉ nằm ở hành vi che giấu, mà còn nằm ở việc lợi dụng thương hiệu độc quyền SJC để tạo niềm tin giả tạo. Hệ quả là khách hàng chịu rủi ro về giá trị tài sản và mất niềm tin vào hệ thống quản lý vàng”.

Các chuyên gia pháp lý đều chung nhận định, vụ việc này không chỉ là câu chuyện quản lý kinh doanh, mà còn gắn liền với trật tự quản lý kinh tế và niềm tin thị trường. Nếu không được làm sáng tỏ và xử lý nghiêm minh, nguy cơ mất ổn định thị trường, thiệt hại cho người dân và uy tín là điều khó tránh khỏi.

Luật sư Bùi Phan Anh – Đoàn Luật sư TP Hà Nội nhấn mạnh, hành vi sản xuất và lưu hành vàng miếng, vàng nhẫn trái phép dưới thương hiệu SJC tiềm ẩn yếu tố lừa dối khách hàng: “Người tiêu dùng tin rằng mình mua sản phẩm hợp pháp, được Nhà nước cấp phép, nhưng thực chất lại là hàng ngoài sổ sách. Tuy nhiên, để cấu thành tội “Lừa dối khách hàng”, cần chứng minh được hành vi gian dối trực tiếp nhằm chiếm đoạt tiền của khách hàng. Trong vụ này, thủ đoạn chủ yếu nhằm qua mặt cơ quan quản lý. Vì vậy, khó quy kết thêm tội danh, nhưng rõ ràng có dấu hiệu vi phạm quyền lợi người tiêu dùng”.

“Nếu chứng minh số vàng tuồn vào xưởng là vàng nhập lậu, chưa qua kiểm soát hải quan, thì vụ án có thể mở rộng sang tội “Buôn lậu” hoặc “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới”. Khi đó, vụ án không chỉ là tham ô nội bộ, mà còn liên quan đến an ninh tài chính , tiền tệ quốc gia” – Luật sư Phan Anh nêu quan điểm.

Khách hàng có thể đòi quyền lợi gì?

Dưới góc nhìn bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật sư Nguyễn Anh Tuấn – Đoàn Luật sư TP Hà Nội phân tích: “Người mua vàng miếng, vàng nhẫn SJC từ nguồn trái phép có thể đối mặt với rủi ro, sản phẩm không được chấp nhận trong giao dịch, giá trị có thể bị giảm sút. Theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, họ có quyền yêu cầu doanh nghiệp bồi thường nếu chứng minh được thiệt hại. Ngoài ra, có thể khởi kiện tập thể hoặc đề nghị cơ quan quản lý Nhà nước can thiệp, thu hồi sản phẩm bất hợp pháp”.

Luật sư Tuấn nhấn mạnh, tòa án khi xét xử sẽ phải làm rõ trách nhiệm dân sự, bồi thường cho SJC, cho Nhà nước, và cho khách hàng nếu có căn cứ thiệt hại. Đồng thời, cơ quan quản lý như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương cần vào cuộc để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Cả ba chuyên gia pháp lý đều thống nhất nhận định, đây không đơn thuần là vụ tham ô trong doanh nghiệp, mà là vụ án kinh tế, tài chính đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến niềm tin thị trường vàng và chính sách quản lý tiền tệ quốc gia.

Tiến sĩ Ngô Ngọc Diễm cho rằng: “Vụ án SJC là lời cảnh báo về lỗ hổng trong cơ chế giám sát lĩnh vực độc quyền Nhà nước. Điều quan trọng không chỉ là xử lý nghiêm các bị can, mà còn là khôi phục niềm tin của người tiêu dùng và đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.”