Phát biểu với báo giới trước khi rời Nhà Trắng tới Scotland, Tổng thống Trump nêu rõ: “Tôi cho rằng chúng tôi có cơ hội 50 – 50, có thể còn thấp hơn thế, để đạt được thỏa thuận với EU”.
Phát biểu này được đưa ra giữa lúc các nguồn tin từ hai bờ Đại Tây Dương cho thấy Washington và EU đang tiến gần một thỏa thuận thương mại mới, được kỳ vọng sẽ ngăn chặn nguy cơ bùng nổ cuộc chiến thuế quan toàn diện giữa hai cường quốc kinh tế. Theo các nguồn thạo tin, thỏa thuận sơ bộ mà hai bên đang thảo luận sẽ bao gồm mức thuế 15% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ châu Âu, tương tự cơ chế vừa được thiết lập giữa Mỹ và Nhật Bản trong tuần này. Đây được xem là một động thái “giảm nhiệt” nhằm tránh kịch bản Mỹ đơn phương áp mức thuế lên tới 30% đối với hàng hóa EU kể từ ngày 1/8.
Ủy ban châu Âu (EC) – cơ quan chịu trách nhiệm về chính sách thương mại của EU – đã thông báo kết quả các cuộc đàm phán tới đại diện của 27 quốc gia thành viên trong cuộc họp ngày 23/7 vừa qua. Điều này cho thấy EU đang nghiêm túc cân nhắc các phương án nhượng bộ có giới hạn, trong khi vẫn cố gắng duy trì lợi ích chiến lược cốt lõi của khối.
Bên cạnh đó, một số mặt hàng chiến lược hiện nằm trong danh sách đề xuất được miễn thuế hoàn toàn như máy bay, rượu mạnh và thiết bị y tế. Những mặt hàng này vốn có giá trị xuất khẩu lớn từ châu Âu sang Mỹ và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng xuyên Đại Tây Dương.
Không chỉ đề cập đến các cuộc thảo luận với EU, Tổng thống Trump cũng nhắc đến thỏa thuận của Mỹ với Vương quốc Anh nhân dịp ông tới Scotland và có kế hoạch gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer.
EU sẽ trả đũa Mỹ như thế nào nếu thỏa thuận bất thành?
Từ tháng 4/2025, hàng hóa xuất khẩu của EU sang Mỹ đã chịu thêm 10% thuế quan bổ sung, ngoài mức trung bình 4,8% vốn có.
Ngày 24/7 vừa qua, các quốc gia thành viên EU đã thông qua gói thuế đáp trả trị giá 93 tỷ euro (khoảng 109 tỷ USD) đối với hàng hóa Mỹ, dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 7/8, nếu các cuộc đàm phán với Washington thất bại.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bất ngờ cảnh báo áp thuế 30% đối với hàng hóa từ châu Âu nếu hai bên không đạt được thỏa thuận thương mại trước ngày 1/8.
Danh sách biện pháp trả đũa được thông qua hôm 24/7, bao gồm mức thuế đã được thống nhất trước đó đối với 21 tỷ euro hàng hóa Mỹ, trong đó có đậu tương. Bên cạnh đó là danh sách hàng hóa thứ hai trị giá 72 tỷ euro do EC đề xuất trong tháng này, nhằm vào nhiều sản phẩm khác của Mỹ như máy bay, ôtô và rượu whisky.
Theo các nhà ngoại giao châu Âu, biện pháp thuế trả đũa với tổng số hàng hóa bị nhắm đến có thể lên tới 30%, với 26 trong số 27 quốc gia EU ủng hộ, ngoại trừ Hungary. Các nước thành viên EU đã bày tỏ ủng hộ EC, cơ quan chịu trách nhiệm đại diện khối trong các cuộc đàm phán thương mại, và đồng ý dành thêm thời gian để thương lượng trước khi thực hiện những biện pháp đáp trả.
Được biết, đề xuất của Mỹ đang được EU xem xét có thể bao gồm việc miễn trừ thuế theo từng ngành đối với các sản phẩm như máy bay, gỗ, dược phẩm và nông sản. Tuy vậy, một số quốc gia chủ chốt trong EU như Pháp và Đức đang thể hiện lập trường cứng rắn hơn, yêu cầu EC thể hiện quyết tâm và sẵn sàng phản ứng mạnh mẽ nếu cần thiết.
Ngoài hai danh sách thuế trả đũa nói trên, EC cũng đang chuẩn bị một danh sách riêng gồm những biện pháp hạn chế đối với các công ty dịch vụ của Mỹ, bao gồm lĩnh vực công nghệ và tài chính, trong trường hợp đàm phán với Washington đổ vỡ.
Phía Mỹ, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick ngày 20/7 cho biết ông tự tin rằng Mỹ có thể đạt được một thỏa thuận thương mại với EU nhưng cũng nhấn mạnh ngày 1/8 là thời hạn “cứng” để các mức thuế quan bắt đầu có hiệu lực. Ông Lutnick khẳng định vẫn còn nhiều dư địa để hai bên đi đến một thỏa thuận. Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “Face the Nation” của đài CBS, ông Lutnick khẳng định Mỹ và EU – hai đối tác thương mại lớn nhất thế giới – đang đối thoại với nhau. Ông bày tỏ sự tin tưởng rằng Mỹ và EU sẽ đi đến một thỏa thuận.
Dược phẩm là sản phẩm xuất khẩu lớn nhất của EU sang Mỹ, đạt kim ngạch tổng cộng là 127 tỷ USD vào năm 2024. Châu Âu là nơi khai sinh của các tập đoàn dược phẩm hàng đầu, trong đó có Bayer và Sanofi. Trong khi đó, một số công ty dược của Mỹ có nhà máy đặt ở Ireland – quốc gia có thuế suất thấp. Năm 2024, Ireland xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ nhiều hơn Italy và Pháp.
Các mặt hàng nhập khẩu hàng đầu khác từ châu Âu vào Mỹ là ôtô (45,2 tỷ USD) và nhiều loại máy móc khác nhau. Ngược lại, Mỹ cũng đã mua 5,4 tỷ USD rượu vang và 4,4 tỷ USD nước hoa từ EU trong năm ngoái. Theo dữ liệu của Cục Phân tích Kinh tế Mỹ, Mỹ có thâm hụt thương mại hàng hóa 235,6 tỷ USD với EU trong năm 2024, song nếu tính cả thương mại dịch vụ, mức thâm hụt thương mại chung của Mỹ với EU giảm xuống còn 161 tỷ USD./.
