Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh chậm nhất trong 2026. Đồng thời, mở rộng cơ sở tính thuế, nhất là thu thuế điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Về vấn đề này, Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn nhấn mạnh, việc xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế tư nhân cũng như trong quản lý nhà nước.
Theo ông Mai Sơn, việc bỏ thuế khoán chuyển sang hình thức tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế, giúp phản ánh đúng năng lực kinh doanh và đảm bảo nguyên tắc trong Luật Quản lý thuế “Người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm”. Đồng thời, cơ quan thuế cũng có thông tin chính xác hơn về hoạt động kinh tế để quản lý hiệu quả.
Việt Nam hiện có trên 5,2 triệu hộ kinh doanh. Thống kê của Cục Thuế cho thấy, mức thuế khoán bình quân tháng 3/2025 là 672.300 đồng/tháng/hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán. Số thuế bình quân theo phương pháp kê khai tháng 3/2025 là 4,6 triệu đồng/tháng/hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế. Cục Thuế đánh giá, số nộp ngân sách Nhà nước từ hộ, cá nhân kinh doanh chưa tương xứng với tiềm năng, chỉ chiếm 1,5 – 2% tổng thu ngân sách do cơ quan thuế quản lý, chưa đạt được yêu cầu đặt ra.
Cũng theo Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn, xóa bỏ thuế khoán góp phần hiện đại hóa hệ thống thuế và nâng cao hiệu quả quản lý. Đây là bước đi phù hợp với xu thế chuyển đổi số và quản lý thuế điện tử hiện nay. Khi các hộ kinh doanh tự kê khai trên nền tảng số, cơ quan thuế có thể hỗ trợ tối đa thông qua các ứng dụng kê khai, nộp thuế điện tử đơn giản.
“Việc bỏ thuế khoán giúp chống gian lận, thất thu thuế hiệu quả hơn và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế, bởi mọi hộ kinh doanh đều phải tuân thủ nghĩa vụ thuế trên cùng một phương thức minh bạch như nhau”, ông Mai Sơn nhấn mạnh.
Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn
Ngoài ra, trước đây, nhiều hộ kinh doanh quen với nộp thuế khoán nên chưa chú trọng việc ghi chép sổ sách và minh bạch doanh thu. Khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh buộc phải thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ như mô hình hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai hay doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Đây sẽ là bước chuẩn bị cần thiết để hộ kinh doanh phát triển lên thành doanh nghiệp, qua đó có thể tiếp cận các chính sách hỗ trợ và nguồn lực để mở rộng sản xuất kinh doanh.
Ông Mai Sơn cho biết, nhận thức được những bỡ ngỡ ban đầu của hộ kinh doanh khi từ 1/1/2026 chuyển đổi từ phương thức thuế khoán sang phương thức kê khai, ngành Thuế đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ cụ thể.
Trước hết, cơ quan thuế tại các địa phương tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn để hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích của việc sử dụng hóa đơn điện tử và tự kê khai thuế, cũng như các bước thực hiện cụ thể.
Cơ quan thuế cũng chủ động rà soát, nhắc nhở các hộ thuộc diện phải áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền thực hiện đăng ký và cài đặt hệ thống. Cơ quan thuế phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử để có các chính sách hỗ trợ về thiết bị và chi phí dịch vụ cho hộ kinh doanh trong giai đoạn đầu triển khai (chẳng hạn hỗ trợ máy tính tiền, máy in hóa đơn, giảm phí dịch vụ kết nối…).
“Chính quyền địa phương cũng được khuyến khích có phương án hỗ trợ về tài chính cho những hộ kinh doanh gặp khó khăn (ví dụ hộ nghèo, hộ ở vùng sâu vùng xa chưa có điều kiện thiết bị) để giúp họ sớm áp dụng được giải pháp này”, ông Mai Sơn cho biết.
Mặt khác, cơ quan thuế sẽ tăng kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ ngành và đơn vị liên quan để giám sát chặt hoạt động của hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán. Qua đó, họ cũng kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc vi phạm pháp luật.
Tức là, dựa trên hệ thống dữ liệu tập trung, cơ quan thuế có thể đối chiếu doanh thu hộ kinh doanh khai báo với dòng tiền thanh toán, dữ liệu hóa đơn điện tử, hoặc thông tin từ ngân hàng, cơ quan quản lý thị trường… Từ đó, cơ quan thuế nhận diện những hộ kinh doanh có dấu hiệu trốn thuế, gian lận hóa đơn để kiểm tra, xử lý.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
