Kính viễn vọng vô tuyến Lunar Crater (LCRT) hiện đang trong giai đoạn lập kế hoạch nhưng có thể sớm trở thành hiện thực nếu vượt qua các cuộc kiểm tra cuối cùng và nhận được toàn bộ kinh phí. (Ảnh: NASA/Vladimir Vustyansky)
Các nhà khoa học của NASA hiện đang nghiên cứu kế hoạch xây dựng một kính viễn vọng vô tuyến khổng lồ trong một miệng núi lửa rộng gần một dặm ở “mặt tối” của Mặt Trăng. Nếu được chấp thuận, nó có thể được xây dựng sớm nhất là vào những năm 2030 và tốn hơn 2 tỷ đô la, các nhà khoa học dự án cho biết.
Các nhà thiên văn học muốn xây dựng chiếc đầu tiên thuộc loại này, được gọi là Kính viễn vọng vô tuyến miệng núi lửa Mặt Trăng (LCRT), để giúp giải mã một số bí ẩn lớn nhất của vũ trụ, nhưng cũng vì họ lo ngại về mức độ bức xạ vô hình ngày càng tăng rò rỉ từ các “siêu chòm sao” vệ tinh tư nhân, có thể sớm làm gián đoạn thiên văn vô tuyến trên Trái Đất.
Kính thiên văn được đề xuất sẽ được chế tạo hoàn toàn bằng robot và bao gồm một lưới thép khổng lồ được treo bằng cáp bên trong một miệng hố ở phía xa của mặt trăng. Kính này tương tự như kính thiên văn Arecibo săn người ngoài hành tinh đã sụp đổ ở Puerto Rico hoặc Kính thiên văn hình cầu khẩu độ năm trăm mét (FAST) khổng lồ của Trung Quốc, cả hai đều được xây dựng trong các vùng trũng tự nhiên trên Trái đất.
Một số vấn đề còn tồn đọng
Số lượng vệ tinh quay quanh Trái đất đang tăng nhanh, nhờ vào sự xuất hiện của các vệ tinh tư nhân, đặc biệt là chòm sao Starlink đang phát triển nhanh chóng của SpaceX. Điều này có thể tạo ra một số vấn đề, bao gồm sự gia tăng rác vũ trụ, ô nhiễm ánh sáng tăng lên trên bầu trời đêm và sự tích tụ ô nhiễm kim loại trong tầng khí quyển trên từ các lần tái nhập của vệ tinh.
Có một kính thiên văn được che chắn trên mặt trăng có thể cho phép thiên văn vô tuyến tiếp tục tồn tại ngay cả khi kịch bản tồi tệ nhất này xảy ra. Tuy nhiên, kính thiên văn này chỉ cho phép chúng ta thực hiện một phần nhỏ khoa học hiện đang được các đài quan sát vô tuyến trên toàn cầu thực hiện, nghĩa là khả năng nghiên cứu vũ trụ vẫn sẽ bị hạn chế đáng kể.
Các nhà nghiên cứu cũng đang khám phá khả năng sử dụng một chòm sao vệ tinh quay quanh mặt trăng, như một vệ tinh đi kèm hoặc thay thế cho LCRT, Gupta cho biết. Tuy nhiên, những vệ tinh này có thể sẽ có phạm vi quan sát bị thu hẹp hơn nhiều so với kính thiên văn lớn hơn.
Ngoài việc bảo tồn thiên văn vô tuyến, LCRT còn có thể cho phép quét các bước sóng mà kính thiên văn trên Trái Đất không thể làm được.
LCRT cũng sẽ được che chắn khỏi bức xạ mặt trời, vốn có thể gây nhiễu một số tín hiệu vô tuyến khác, cho phép nghiên cứu các bước sóng đó dễ dàng hơn trên Mặt Trăng .
Nếu LCRT được phê duyệt thì đây sẽ là một bước tiến lớn cho khoa học.
Vào cuối năm nay, tàu đổ bộ Blue Ghost II của Firefly Aerospace cũng sẽ cố gắng hạ cánh xuống mặt xa của Mặt Trăng. Trong số các tải trọng theo lịch trình của nó có Lunar Surface Electromagnetics Experiment-Night (LuSEE Night), kính viễn vọng vô tuyến mini từ Bộ Năng lượng Mỹ sẽ quét bầu trời để tìm tín hiệu bước sóng cực dài.
Theo Live Science
