Kẻ xấu dễ dàng sử dụng hình ảnh cá nhân từ camera nếu người dùng bỏ qua những bước thiết lập đơn giản.
Camera giám sát đã trở thành thiết bị phổ biến trong nhiều gia đình Việt, từ căn hộ chung cư đến nhà riêng. Tuy nhiên, không ít người vẫn đang sử dụng camera như một công cụ an tâm mà chưa hiểu hết các rủi ro đi kèm.
Vì sao camera trong nhà lại có thể bị kẻ lạ theo dõi?
Không cần đến thủ thuật cao siêu, nhiều hệ thống camera trong gia đình vẫn bị truy cập dễ dàng chỉ vì người dùng bỏ qua bước thiết lập cơ bản. Chỉ một vài sơ suất nhỏ lúc ban đầu cũng đủ mở đường cho kẻ xấu theo dõi sinh hoạt trong nhà. Điều đáng nói là phần lớn người dùng không hề hay biết.
Một số lỗi rất phổ biến như để nguyên mật khẩu mặc định, mở truy cập từ xa mà không có lớp bảo vệ, hay sử dụng thiết bị giá rẻ không được cập nhật phần mềm. Đây đều là những sơ hở khiến camera trở thành ‘cửa hậu’ cho kẻ lạ xâm nhập. Tin tặc có thể dễ dàng quét và tìm thấy hàng nghìn thiết bị kiểu này chỉ bằng vài thao tác đơn giản.
Mạng WiFi cũng là một mắt xích dễ bị bỏ qua. Nếu camera kết nối chung mạng với các thiết bị khác mà không có tường lửa hay phân tách hợp lý, việc truy cập trái phép càng dễ xảy ra. Nhiều gia đình còn để mạng mở hoặc không giới hạn số lượng thiết bị kết nối, càng làm tăng rủi ro.
Camera bị xâm nhập, hậu quả khôn lường
Việc camera bị truy cập trái phép không chỉ là chuyện riêng tư bị xâm phạm mà còn có thể kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng. Hình ảnh sinh hoạt hằng ngày, đôi khi rất riêng tư, bị ghi lại và phát tán lên mạng mà chủ nhân không hề hay biết. Có người chỉ phát hiện khi đoạn clip đã lan truyền khắp nơi.
Không ít kẻ xấu theo dõi lịch sinh hoạt của cả gia đình để tìm thời điểm trống vắng rồi đột nhập trộm cắp. Nghiêm trọng hơn, một số nạn nhân bị đe dọa, tống tiền bằng chính hình ảnh từ camera nhà mình.
Những điều đơn giản nhưng cần thiết để camera an toàn hơn
Điều đầu tiên cần làm là thay đổi mật khẩu mặc định của camera. Đây là bước cơ bản nhưng thường bị bỏ qua. Nhiều người dùng giữ nguyên mật khẩu do nhà sản xuất cung cấp, trong khi các thông tin này thường đã bị chia sẻ công khai. Mật khẩu mới nên đủ mạnh, gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Đặc biệt, không nên sử dụng mật khẩu giống với các tài khoản khác, tránh nguy cơ bị dò ra cùng lúc.
Nếu không có nhu cầu truy cập camera từ xa qua mạng, người dùng nên tắt hoàn toàn tính năng này. Việc kết nối từ Internet luôn tiềm ẩn rủi ro, nhất là khi không biết rõ dữ liệu có được mã hóa hay không. Trong trường hợp cần sử dụng từ xa, nên chọn thiết bị của các nhà sản xuất có thương hiệu rõ ràng và cam kết cập nhật bảo mật định kỳ.
Ngược lại, các loại camera giá rẻ không rõ nguồn gốc thường tiềm ẩn nguy cơ lớn, dễ bị can thiệp mà người dùng không hay biết. Nếu đang sử dụng thiết bị không rõ nhà sản xuất, tốt nhất nên thay thế sớm.
Ngoài ra, nên cấu hình mạng riêng cho hệ thống camera, tách biệt với WiFi dùng cho điện thoại hay máy tính. Việc này giúp giảm thiểu rủi ro lây lan nếu thiết bị bị xâm nhập. Nếu không sử dụng camera trong một thời gian dài, người dùng có thể che ống kính bằng một miếng dán vật lý. Đây là cách đơn giản và hiệu quả để đảm bảo camera không âm thầm hoạt động mà không ai nhận ra.
Chỉ với vài điều chỉnh nhỏ trong thói quen sử dụng, người dùng có thể giữ cho thiết bị giám sát hoạt động đúng vai trò hỗ trợ an ninh, thay vì trở thành lỗ hổng cho kẻ xấu lợi dụng. Dù là camera trong nhà hay ngoài trời, điểm cốt lõi vẫn là giữ quyền kiểm soát tuyệt đối. Camera chỉ thật sự an toàn khi bạn là người duy nhất được quyền quan sát.
