Người tiêu dùng tương tác với giao diện ảo trong siêu thị thông minh
“Store of Tomorrow” hay còn gọi là “Siêu thị của tương lai” là mô hình bán lẻ tích hợp công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), thị giác máy tính, cảm biến, dữ liệu lớn (big data) và IoT nhằm thay đổi cách vận hành và tương tác trong không gian mua sắm.
Tại siêu thị này, tất cả đều tự động. Hệ thống cảm biến và camera nhận diện các sản phẩm khi người dùng lấy khỏi kệ, phân tích dữ liệu thời gian thực, từ đó lập hóa đơn và trừ tiền qua ứng dụng mà không cần đến bất kỳ thao tác quét mã hay thanh toán thủ công nào.
Cá nhân hóa: chìa khóa cho hành vi tiêu dùng hiện đại
Theo nghiên cứu của McKinsey (2021), 71% người tiêu dùng kỳ vọng các thương hiệu mang đến trải nghiệm cá nhân hóa và 76% cảm thấy thất vọng khi điều đó không xảy ra. Store of Tomorrow đáp ứng nhu cầu đó bằng cách sử dụng dữ liệu lịch sử mua sắm, vị trí, thói quen chi tiêu và phản ứng với các chương trình khuyến mãi để “gợi ý trước” những sản phẩm phù hợp.
Nhiều hệ thống còn cho phép bảng quảng cáo kỹ thuật số thay đổi nội dung theo từng người bước vào, dựa trên độ tuổi, giới tính hoặc lịch sử mua hàng. Xe đẩy thông minh tại một số mô hình còn hiển thị thông tin sản phẩm theo thời gian thực, đề xuất món ăn kèm và thông báo khuyến mãi khi khách đi ngang gian hàng.
Ví dụ điển hình là Amazon Go – chuỗi cửa hàng không nhân viên thu ngân tại Mỹ. Hệ thống hoạt động hoàn toàn tự động với công nghệ “Just Walk Out”, cho phép khách hàng ra vào không cần dừng lại ở quầy tính tiền.
Tại Singapore, FairPrice đã triển khai xe đẩy có gắn màn hình AI, quầy thanh toán vân tay và hệ thống phân tích hành vi khách hàng.
Trung Quốc thì có JD.ID với robot bán hàng tự động và máy nhận diện khuôn mặt thanh toán…
Những thách thức của “Store of Tomorrow”
Khi hệ thống có thể ghi nhớ, theo dõi và phân tích từng hành vi tiêu dùng, câu hỏi đặt ra là: Người mua có đang bị giám sát quá mức? Vấn đề quyền riêng tư trở thành một trong những rào cản lớn nhất đối với việc phổ cập mô hình này. Nhiều quốc gia hiện đang siết quy định về dữ liệu người dùng trong bán lẻ và AI.
Ngoài ra, chi phí đầu tư ban đầu cho Store of Tomorrow không nhỏ. Một hệ thống đầy đủ bao gồm hàng chục camera, cảm biến thông minh, máy chủ AI, và nền tảng phân tích dữ liệu chuyên biệt. Điều này khiến các chuỗi bán lẻ vừa và nhỏ khó triển khai, ít nhất là trong ngắn hạn.
Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa nhiều bên từ nhà bán lẻ, nhà cung cấp AI đến đơn vị thanh toán là điều kiện bắt buộc để mô hình vận hành hiệu quả. Không phải hệ thống nào cũng sẵn sàng cho một bước chuyển toàn diện như thế.
Tại Việt Nam, một số chuỗi bán lẻ lớn bắt đầu tiếp cận từng phần của mô hình “Store of Tomorrow”: WinMart triển khai kiosk tự thanh toán tại một số siêu thị ở Hà Nội và TP.HCM; chuỗi GS25 từng thử nghiệm thanh toán bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt. Tuy nhiên, phần lớn hệ thống vẫn mới dừng ở mức hỗ trợ vận hành, chưa đi đến cá nhân hóa thực sự hoặc tự động hóa toàn phần.
Store of Tomorrow không đơn thuần là một mô hình công nghệ. Nó phản ánh một thay đổi mang tính hệ thống trong cách con người tiêu dùng và cách doanh nghiệp tương tác với khách hàng. Việc “bán trước khi khách biết mình cần gì” đang đặt ra một định nghĩa mới cho năng lực cạnh tranh trong ngành bán lẻ.
Trong thời đại mà dữ liệu trở thành tài nguyên, siêu thị cũng không còn là nơi chứa hàng hóa, mà là một hệ sinh thái số biết học hỏi, phản hồi và hành động gần như tức thời. Tương lai ấy không còn xa và với nhiều người, nó đã bắt đầu từ giây phút họ bước vào cửa hàng, chưa nói gì mà mọi thứ đã sẵn sàng chờ họ.
AI thúc đẩy kinh tế số Việt Nam
