Google Lens là công cụ tìm kiếm hình ảnh do Google phát triển – Ảnh: KLMOBILE
Theo Full Fact, những trường hợp nói trên liên quan đến video được cho là về chiến sự ở Ukraine và Gaza, xung đột Ấn Độ – Pakistan, vụ rơi máy bay Air India tháng 6-2025 và người nhập cư tới Anh bằng thuyền nhỏ.
Full Fact đã dùng Google Lens tìm kiếm ảnh chụp màn hình từ những video sai sự thật mà họ từng kiểm chứng.
Với ít nhất 10 trường hợp, phần tóm tắt AI không nhận ra nội dung giả mạo, thậm chí lặp lại thông tin sai giống như trên mạng xã hội.
Trong bốn ví dụ, AI overview nhắc lại nguyên văn các tuyên bố sai sự thật mà Full Fact đã bác bỏ. Ngoài ra, kết quả tóm tắt AI có thể thay đổi mỗi lần tìm, ngay cả khi tìm cùng một hình ảnh, khiến thông tin không nhất quán.
Google thừa nhận có thể xuất hiện một số lỗi này, cho rằng nguyên nhân xuất phát từ kết quả tìm kiếm hình ảnh, chứ không phải từ hệ thống AI overview.
Theo Google, các kết quả tìm kiếm hình ảnh có thể bao gồm nguồn web hoặc bài đăng mạng xã hội chứa cả hình ảnh trùng khớp lẫn thông tin sai, và điều đó ảnh hưởng đến phần tóm tắt AI.
Google nói họ luôn hướng tới việc hiển thị thông tin liên quan và chất lượng cao, liên tục cải thiện, và khi phát hiện vấn đề sẽ xử lý theo chính sách.
Dù Google khẳng định AI overview hiếm khi “bịa” thông tin (còn gọi là hiện tượng “ảo giác” của AI – hallucinate), thực tế nó vẫn lan truyền thông tin sai lệch về những vấn đề quan trọng và nhạy cảm.
Ví dụ, một video lan truyền nói sai rằng người xin tị nạn tới bãi biển Dover (Anh), trong khi thực tế là cảnh trên bãi biển Goa (Ấn Độ). Google Lens khi tìm ảnh chụp từ video này lại tóm tắt rằng đó là cảnh “người tập trung ở bãi biển Dover, Anh”.
Hoặc một số video giả về chiến sự ở Nga – Ukraine, thậm chí cả hình ảnh từ trò chơi điện tử Arma 3, được AI overview mô tả như thật mà không cảnh báo đây là nội dung giả.
Có trường hợp cùng một đoạn video game nhưng hai ảnh chụp khác nhau lại được AI tóm tắt thành cảnh hệ thống phòng thủ C-RAM đánh chặn đạn pháo và cảnh tên lửa SpaceX phóng lên, hoàn toàn không nói đây là hình ảnh giả.
Bản tổng hợp AI của Google Lens đưa thông tin sai khi cho rằng đó là hình ảnh người tị nạn đến thị trấn Dover, Anh – Ảnh: FULL FACT
Google Lens là công cụ tìm kiếm hình ảnh, cho phép người dùng tìm ảnh hoặc khung hình từ video để đối chiếu với hình ảnh tương tự trên mạng.
Đôi khi phần tóm tắt AI sẽ xuất hiện đầu trang, tổng hợp thông tin liên quan từ web. Dù có cảnh báo rằng “AI có thể mắc lỗi”, việc thông tin sai xuất hiện ở vị trí nổi bật khiến công chúng dễ bị dẫn dắt theo hướng sai lệch.
Full Fact khuyến nghị nên coi công cụ AI overview của Google Lens chỉ là điểm bắt đầu, không thay thế cho việc kiểm chứng thông tin thủ công, và cần tìm thêm các nguồn đáng tin cậy để đối chiếu.
Đây không phải lần đầu kết quả tìm kiếm Google hiển thị thông tin sai. Tổ chức Full Fact cho biết họ từng nhận tài trợ từ Google và Google.org nhưng giữ quyền độc lập biên tập hoàn toàn.
