Vì sao thanh tìm kiếm của Google lại ‘hiểu ý’ người dùng đến vậy?
Tìm kiếm bằng Google đã trở thành một phản xạ hằng ngày với hàng tỉ người. Nhưng điều kỳ lạ là càng về sau, người ta càng ít cần gõ đủ cụm từ mình nghĩ đến. Chỉ một vài ký tự đầu tiên, Google đã đề xuất những kết quả khiến người dùng sửng sốt vì quá chính xác.
Điều gì đã xảy ra phía sau thanh tìm kiếm đơn giản đó?
Google đoán từ khóa như thế nào?
Từ năm 2004, Google đưa vào tính năng hoàn tất tự động, đưa ra gợi ý dựa trên những cụm từ mà hàng triệu người từng nhập. Khi bạn gõ vài chữ đầu như ‘cách làm’ hoặc ‘cách nấu’, hệ thống sẽ hiện những kết quả phổ biến nhất có liên quan.
Tuy nhiên, những gợi ý này không giống nhau với mọi người. Google còn tính đến vị trí bạn đang ở, thiết bị bạn dùng, thời điểm trong ngày và ngôn ngữ hiển thị.
Ví dụ, khi bạn tìm ‘thời tiết’, kết quả có thể là ‘thời tiết Hà Nội’ nếu bạn ở miền Bắc, hoặc ‘thời tiết Sài Gòn’ nếu bạn ở phía Nam. Cùng là từ ‘bóng đá’, nhưng nếu bạn tìm vào tối thứ bảy, kết quả có thể ưu tiên những trận đấu đang diễn ra.
Ngoài ra, nếu bạn đăng nhập tài khoản, hệ thống sẽ dựa vào lịch sử tìm kiếm để cá nhân hóa gợi ý. Người hay tìm món chay sẽ thấy các kết quả khác với người thường tra món nướng, dù cùng bắt đầu bằng cụm ‘cách nấu’.
Bộ não phía sau thanh tìm kiếm
Phía sau mỗi gợi ý là một hệ thống phân tích cực kỳ phức tạp. Mỗi ngày, Google xử lý hàng tỉ truy vấn và liên tục học từ thói quen người dùng để đưa ra gợi ý sát nhu cầu nhất.
Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, vào năm 2015, Google triển khai sử dụng một hệ thống trí tuệ nhân tạo tên RankBrain. Công nghệ này giúp phân tích ngữ cảnh và mối liên hệ giữa các từ trong câu, thay vì chỉ nhìn từng từ đơn lẻ.
Sau đó, Google tiếp tục phát triển thêm hai công nghệ mới là BERT và MUM, giúp khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên ngày càng tốt hơn.
Nói một cách dễ hiểu, BERT giúp Google hiểu câu hỏi theo cách con người thường nói, kể cả khi diễn đạt không rõ ràng hoặc thiếu chính xác. Còn MUM là bước tiến hiện đại hơn, cho phép hệ thống hiểu không chỉ văn bản, mà cả hình ảnh, âm thanh và nhiều ngôn ngữ khác nhau.
Nhờ đó, Google có thể xử lý các câu hỏi phức tạp theo nhiều góc độ, thay vì chỉ đối chiếu từ khóa.
Không chỉ hiểu tốt hơn, Google còn phản ứng theo thời gian thực. Nếu bạn tìm ‘chung kết bóng đá’, hệ thống sẽ ưu tiên trận đấu đang diễn ra thay vì kết quả từ năm ngoái. Khi có thiên tai, sự kiện nóng hoặc xu hướng xã hội, kết quả tìm kiếm cũng được cập nhật tức thì để phù hợp với tình hình thực tế.
Khi Google hiểu quá rõ: tiện lợi hay đáng lo?
Việc Google đoán đúng điều bạn định tìm mang lại sự tiện lợi lớn, giúp bạn tiết kiệm thời gian và thao tác, đặc biệt khi đang cần tra cứu gấp.
Tuy nhiên, để làm được điều đó, Google cần thu thập nhiều thông tin cá nhân: bạn đang ở đâu, từng tìm gì, dùng thiết bị gì. Điều này khiến không ít người lo ngại về quyền riêng tư khi mọi hành vi đều có thể bị theo dõi.
Thực tế, Google có cung cấp các công cụ để người dùng kiểm soát dữ liệu: từ việc tắt lịch sử tìm kiếm, giới hạn cá nhân hóa, cho đến xóa toàn bộ thông tin đã lưu.
Dù công nghệ tìm kiếm ngày càng thông minh, bạn vẫn nên chủ động tìm hiểu cách kiểm soát dữ liệu cá nhân để dùng dịch vụ một cách an toàn và thoải mái hơn.
