Tuy nhiên, có ý kiến công dân cho rằng, Luật Đất đai 2024 và các văn bản pháp luật khác liên quan không quy định hoặc định nghĩa thế nào là đất nông nghiệp trong hay ngoài khu dân cư.
Do đó, khi kiểm tra điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở, dù thửa đất đã phù hợp quy hoạch, cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc xác định thửa đất đó nằm trong hay ngoài khu dân cư.
Mặt khác, tại các vùng nông thôn, vùng núi… các nhà dân trong cùng một xóm, thôn, tổ dân phố thường có mật độ rất thưa, khoảng cách giữa các hộ gia đình rất xa nhau.
Trong một số trường hợp, dù hộ gia đình chưa có đất ở và xin chuyển mục đích sử dụng thửa đất nông nghiệp phù hợp quy hoạch, nhưng cơ quan cấp huyện lại xác định thửa đất không gần hộ liền kề, trong khi đất đều phù hợp với quy hoạch sử dụng đất là đất ở.
Từ đó, công dân đề nghị cơ quan có thẩm quyền cần có định nghĩa rõ ràng về loại đất này để UBND cấp xã và cơ quan chức năng có căn cứ chính xác cho phép hay không cho phép người dân chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở.
Trả lời vấn đề trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, căn cứ điểm d khoản 3 Điều 67 và khoản 5 Điều 116 Luật Đất đai năm 2024, việc cho phép hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp thuộc khu dân cư hoặc nằm trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở; hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở, sẽ được xem xét dựa trên:
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, hoặc Quy hoạch chung, hoặc Quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị/nông thôn, đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Quy định từ khoản 4 Điều 2 Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn nêu rõ: Khu dân cư nông thôn là nơi cư trú tập trung của các hộ gia đình gắn kết với nhau trong sản xuất, sinh hoạt và các hoạt động xã hội khác trong phạm vi một khu vực nhất định ở nông thôn, được hình thành do điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế – xã hội, điều kiện hạ tầng kỹ thuật và các yếu tố khác.
Đồng thời, luật cũng quy định rằng, UBND cấp xã tổ chức lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch chung xã, quy hoạch chi tiết khu dân cư nông thôn và các khu vực xây dựng thuộc phạm vi địa giới đơn vị hành chính do mình quản lý.
Theo đó, quy hoạch chung xã bao gồm các nội dung chủ yếu là dự báo, xác định các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật và chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch, mạng lưới khu dân cư nông thôn. Định hướng phát triển hệ thống trung tâm xã, khu dân cư nông thôn, các khu vực cần bảo tồn, các khu chức năng sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề, dịch vụ và hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật; yêu cầu về bảo vệ môi trường.
Tại khoản 1 Điều 3 Thông tư số 124/2021 của Bộ Công an quy định khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục đạt tiêu chuẩn “An toàn về an ninh, trật tự” đã quy định, khu dân cư là nơi người dân, hộ gia đình cư trú tập trung trong phạm vi một khu vực nhất định, là tên gọi chung của thôn, làng, bản, ấp, buôn, phum, sóc, khóm, tổ dân phố, khu phố và đơn vị dân cư tương đương.
“Như vậy, pháp luật hiện nay đã có khái niệm khu dân cư, khu dân cư nông thôn”, Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định và đề nghị công dân liên hệ với cơ quan quản lý đất đai tại địa phương để được hướng dẫn, giải quyết theo thẩm quyền và quy định của pháp luật.
Theo quy định hiện hành, khi người dân có nhu cầu thực hiện đồng thời nhiều thủ tục đăng ký đất đai và tài sản gắn liền với đất, cơ quan giải quyết thủ tục có trách nhiệm phối hợp liên thông với các cơ quan có thẩm quyền để xử lý.
Theo phản ánh của công dân, năm 1988, gia đình được giao đất nông nghiệp và sử dụng để nuôi cá. Năm 2000, gia đình xây nhà, ở ổn định từ đó đến nay, không tranh chấp, chưa có biên bản xử lý vi phạm hành chính.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường trả lời câu hỏi của công dân liên quan đến thửa đất không lối vào có chuyển được thành đất ở không.
