Ngày 31/7/2025, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Hoàng Phú Hiền đã ký Quyết định số 2445/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch giải phóng mặt bằng, phối hợp triển khai thực hiện Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam đoạn qua địa bàn tỉnh và khai thác quỹ đất vùng phụ cận các ga đường sắt.
Theo kế hoạch, công tác giải phóng mặt bằng sẽ được thực hiện đồng bộ, thống nhất giữa các sở, ngành, địa phương liên quan. Mục tiêu là cơ bản hoàn thành trước tháng 12/2026, bảo đảm đáp ứng tiến độ thi công dự án, đồng thời triển khai hiệu quả các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền tỉnh.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024 với tổng mức đầu tư sơ bộ hơn 67,3 tỷ USD. Tuyến đường này sẽ đi qua địa bàn tỉnh Nghệ An với tổng chiều dài khoảng 85,5km, qua 18 xã, phường, gồm: Hoàng Mai, Quỳnh Văn, Quỳnh Sơn, Quỳnh Lưu, Hùng Châu, Đức Châu, Quảng Châu, Minh Châu, Diễn Châu, An Châu, Tân Châu, Đông Thành, Thần Lĩnh, Nghi Lộc, Yên Trung, Hưng Nguyên, Hưng Nguyên Nam, Lam Thành.
Trên địa bàn tỉnh sẽ có một nhà ga – ga Vinh, được đặt tại xã Hưng Nguyên Nam, giữa khu công nghiệp VSIP và trục Quốc lộ 46 mới. Đây là nhà ga có 4 đường, phục vụ tất cả các đoàn tàu dừng đỗ, được kỳ vọng trở thành đầu mối trung chuyển quan trọng của khu vực Bắc Trung Bộ.
Để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng, tỉnh Nghệ An dự kiến xây dựng khoảng 30 khu tái định cư, với tổng kinh phí hơn 1.450 tỷ đồng để bố trí cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án.
Theo kế hoạch, Sở Xây dựng được giao làm cơ quan đầu mối, chủ trì phối hợp với Bộ Xây dựng, Chủ đầu tư và các sở, ngành, địa phương để triển khai các thủ tục liên quan đến tái định cư. Trong đó, tập trung xử lý kiến nghị về hướng tuyến, công trình trên tuyến, đồng thời tham mưu thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc cho công tác giải phóng mặt bằng.
Sở Xây dựng cũng có trách nhiệm chủ trì rà soát, cập nhật, điều chỉnh các quy hoạch đô thị, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và các quy hoạch ngành liên quan để bảo đảm đồng bộ với dự án. Các vùng phụ cận nhà ga sẽ được tổ chức lập quy hoạch nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất theo định hướng phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD).
Cùng với việc đẩy nhanh thủ tục quy hoạch, UBND tỉnh Nghệ An giao nhiệm vụ cho các sở, ngành liên quan triển khai công tác quản lý trật tự xây dựng, ngăn chặn xây dựng trái phép, lợi dụng chính sách để trục lợi, gây mất an ninh trật tự.
Sở Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm chủ trì tham mưu tăng cường quản lý đất đai, đẩy nhanh công tác chuẩn bị bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Trong đó, chú trọng hướng dẫn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại các khu tái định cư, phối hợp khấu trừ nghĩa vụ tài chính với các hộ dân.
Sở Công Thương sẽ chủ trì rà soát các dự án công nghiệp, thương mại, cụm công nghiệp có nguy cơ chồng lấn với tuyến đường sắt. Các công trình vi phạm hoặc không phù hợp sẽ được kiến nghị điều chỉnh hoặc chấm dứt theo quy định.
Trường hợp có các dự án do tỉnh quyết định đầu tư bị chồng lấn với diện tích giải phóng mặt bằng của dự án đường sắt, Sở Tài chính sẽ phối hợp cùng Sở Xây dựng rà soát, đề xuất phương án xử lý phù hợp với thực tiễn, tránh lãng phí ngân sách.
Đồng thời, Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại các khu vực vùng phụ cận nhà ga để tạo nguồn lực đầu tư phát triển đô thị. Các đề án thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng nhằm tạo quỹ đất sạch cũng sẽ được nghiên cứu triển khai gắn với mô hình đô thị TOD…
