Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam dự kiến đi qua 23 xã, phường của Hà Tĩnh với chiều dài khoảng 103,42 km. Để thi công đoạn tuyến này, Hà Tĩnh sẽ thu hồi hơn 760 ha đất, ảnh hưởng đến gần 1.800 hộ dân, trong đó, có khoảng 1.300 hộ phải tái định cư cùng nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật và ngôi mộ phải di dời.
TỔNG KINH PHÍ HƠN 8.400 TỶ ĐỒNG
Theo đó, 23 xã, phường có dự án đi qua đã thành lập ban chỉ đạo và hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng. Các địa phương đã hoàn thành rà soát tổng kinh phí giải phóng mặt bằng và nhu cầu vốn ngân sách trung ương năm 2025 theo yêu cầu của Bộ Xây dựng.
Trên cơ sở ranh giới giải phóng mặt bằng và kết quả rà soát sơ bộ, tổng kinh phí đoạn qua Hà Tĩnh ước tính 8.462 tỷ đồng; trong đó chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, bao gồm cả di dời đường điện từ 110 kV trở xuống, chiếm khoảng 6.346 tỷ đồng.
Hà Tĩnh dự kiến xây dựng 35 khu tái định cư trên địa bàn 18 xã, phường. Các địa phương đã chuẩn bị điều kiện pháp lý, kỹ thuật, đồng thời rà soát và xác định phạm vi, quy mô tái định cư. Chính quyền cũng thường xuyên phối hợp với ban công tác mặt trận ở thôn, trực tiếp gặp gỡ từng hộ dân bị ảnh hưởng để tuyên truyền, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng. Đến nay, phần lớn người dân cơ bản đồng thuận với chủ trương.
NHỮNG KHÓ KHĂN PHÁT SINH TỪ CƠ SỞ
Tuy vậy, trong quá trình triển khai, vẫn còn những vướng mắc về quy trình và thủ tục đầu tư các khu tái định cư. Một số địa phương đã hoàn thiện hồ sơ khảo sát, lập dự án khu tái định cư nhưng cần hướng dẫn rõ ràng hơn để trình thẩm định, phê duyệt. Ngày 9/9/2025, Sở Tài chính đã có văn bản báo cáo và tham mưu UBND tỉnh phương án triển khai phù hợp. Ngoài ra, Hà Tĩnh cũng đề xuất Bộ Xây dựng xem xét điều chỉnh một số đoạn tuyến nhằm tránh chồng lấn, ảnh hưởng đến các công trình trọng điểm khác của tỉnh.
Tại xã Kỳ Hoa, thống kê ban đầu cho thấy dự án ảnh hưởng tới 350 hộ, trong đó có 150 hộ sẽ phải bố trí tái định cư. Chính quyền địa phương cho biết khối lượng công việc liên quan đến giải phóng mặt bằng và chuẩn bị hồ sơ pháp lý là rất lớn. Cùng với đó, đội ngũ cán bộ cấp xã trong lĩnh vực xây dựng, giao thông, địa chính, tài nguyên môi trường vẫn còn hạn chế về chuyên môn và kinh nghiệm. Với sự hỗ trợ từ tỉnh và các sở, ngành, nhiều khó khăn đã từng bước được tháo gỡ. Khu tái định cư đầu tiên tại phường Hà Huy Tập đã khởi công ngày 19/8/2025, tạo tiền đề để triển khai các khu tái định cư tiếp theo.
Theo Sở Xây dựng Hà Tĩnh, trong số 34 khu tái định cư còn lại, 21 khu đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết hoặc chấp thuận tổng mặt bằng. Các khu này đang được triển khai khảo sát và thiết kế dự án, gồm các phường Bắc Hồng Lĩnh, Nam Hồng Lĩnh, Hà Huy Tập; các xã Can Lộc, Đông Kinh, Toàn Lưu, Cẩm Xuyên, Cẩm Hưng, Cẩm Lạc, Kỳ Hoa, Kỳ Xuân; 13 khu còn lại đang trong giai đoạn lập quy hoạch.
Tuy nhiên, giai đoạn hiện nay mới chỉ cho phép triển khai hồ sơ thủ tục đầu tư, vì vậy các địa phương cần tập trung nguồn lực để kịp khởi công đồng loạt trong tháng 10/2025.
ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ TRIỂN KHAI
Để đảm bảo tiến độ, Sở Xây dựng Hà Tĩnh đã kiến nghị UBND tỉnh xem xét bổ sung nhân sự trong lĩnh vực quản lý đất đai, tài nguyên, xây dựng cho các xã có dự án đi qua, nhằm bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ giải phóng mặt bằng. Sở Nông nghiệp và Môi trường được đề nghị sớm hướng dẫn các địa phương triển khai các nội dung liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo Luật Đất đai. UBND các xã, phường được yêu cầu đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch, khẩn trương khảo sát, lập hồ sơ thiết kế đối với các khu đã có quy hoạch chi tiết, để hoàn thành thủ tục và kịp khởi công trước ngày 10/10/2025.
Cùng với đó, Sở Xây dựng phối hợp với Sở Tư pháp và Văn phòng UBND tỉnh sớm hoàn thiện, ban hành các quy định liên quan đến thẩm định và quản lý chất lượng công trình xây dựng, làm cơ sở cho việc tổ chức thẩm định và phê duyệt các khu tái định cư. Với sự phối hợp của các sở, ngành và chính quyền địa phương, Hà Tĩnh đang tập trung dồn lực, phấn đấu khởi công đồng loạt 35 khu tái định cư trong tháng 10/2025, đáp ứng yêu cầu phục vụ thi công dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
