Nhưng, chính đại biểu Quốc hội lại lo ngại vấn đề phân cấp này cho cán bộ cấp xã, phường nhất là các địa bàn miền núi dù đa số cán bộ xã có trình độ đại học, song cấp xã không có phòng ban giúp việc, non kinh nghiệm nên nếu Luật hoá vấn đề này, thực hiện khó khả thi, có thể phát sinh vi phạm.
Đại biểu lo cán bộ xã “làm sai” hoặc “nằm im” khi được phân cấp dự án đầu tư công
Tại thảo luận ở tổ chiều nay 29/10 về Dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi), Đại biểu Nguyễn quốc luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái cho rằng: Luật Đầu tư công 2019, 5 năm thực hiện 1 số bất cập, khó khăn, Bộ KH&ĐT chủ trì soạn thảo và thực hiện. Liên quan triển khai thực hiện. Ví dụ, phân cấp, tự chủ trong dự án luật này rất mạnh.
Ông Luận băn khoăn tại khoản 3, Điều 28 dự Luật quy định, Chủ tịch UBND các cấp có trách nhiệm giao cho đơn vị trực thuộc là các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các phòng, ban của uỷ ban nhân dân cấp dưới xây dựng báo cáo dự án tiền khả thi, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư.
Tại Khoản 8, Điều 18 dự Luật có quy định thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư quy định chủ tịch uỷ ban nhân dân các cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C của địa phương.
Ông Luận cho biết, các cấp ở đây được hiểu sẽ bao gồm cả cấp xã, nếu UBND cấp xã có thẩm quyền quyết định đầu tư hoặc xây dựng báo cáo tiền khả thi, theo ông Luận là “khó khả thi”, đặc biệt là miền núi. Ông Luận cho biết: “Cán bộ xã hiện ở miền núi có trình độ đại học nhưng kinh nghiệm hạn chế, đây là vấn đề hết sức hạn chế”.
Luật quy định rồi, thẩm quyền về tay họ rồi. các xã không có phòng ban chuyên môn giúp việc do đó hết sức khó khăn. Có những chủ tịch xã ở miền núi dù có trình độ đại học, nhưng kinh nghiệm hết sức hạn chế. Có chăng chúng ta quy định đến cấp tỉnh, cấp huyện để sau này không khó khăn, vướng mắc.
Bộ trưởng KH&ĐT: Sẽ linh hoạt trong phân cấp từ cấp huyện
Thảo luận vấn đề này ở Tổ của Quốc hội chiều nay, Bộ trường KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: Nói về phân cấp phân quyền dự án đầu tư công, đổi mới lần này là rất mạnh mẽ. “Hội nghị Trung ương 10 đã quyết định, trung ương quyết, thì trung ương làm, địa phương quyết thì để làm và địa phương có trách nhiệm”, ông Dũng nói.
Nhấn mạnh lo ngại của Đại biểu Luận, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho rằng, phân cấp đến cấp xã lo ngại chưa quen, năng lực hạn chế, chưa thuộc thì trong Luật Đầu tư công sửa đổi, chúng tôi sẽ thiết kế thêm một Điều, quy định “Cấp trên một cấp có quyền quyết định có phân cấp hay không phân cấp cho cấp dưới”.
Ông Dũng phân tích: “Luật sẽ linh hoạt, Nếu cấp huyện, tỉnh thấy năng lực cấp dưới không đủ thì không phân hoặc phân mà phân rồi, thấy họ không làm được thì rút về.”.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: Tinh thần phần cấp không có nghĩa cái gì cũng phân xuống cấp dưới. “Phân xuống mà không làm được thì một là làm sai, hai là nằm im ở đó thì không được”, ông Dũng nói.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bọ KH&ĐT mong Đại biểu Quốc hội ủng hộ tinh thần là phân cấp mạnh mẽ từ trung ương, địa phương, Chính phủ xuống địa phương, tỉnh huyện như tinh thần Hội nghị TW 10 đã đưa ra.
Trao đổi thêm về dự thảo Luật này, Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh việc tách giải phóng mặt bằng ra khỏi các dự án đầu tư công, để giảm thời gian “delay” của dự án và vốn, dự án chờ mặt bằng.
Ông Dũng khẳng định đây là vấn đề vướng mắc nhất trong giải ngân vốn đầu tư công và lần sửa đổi Luật Đầu tư Công, cơ quan soạn thảo tắc giải phóng mặt bằng để trở thành dự án riêng không phục thuộc hoặc liên quan đến dự án đầu tư công.
“Tại sao bao nhiêu quyết sách, nỗ lực nhưng năm 2024 lại giải ngân thấp hơn năm 2023. Nhiều nguyên nhân nhưng có cái quan trọng là giải phóng mặt bằng”, Bộ trưởng KH&ĐT nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, hiện nay khi có quyết định đầu tư, chúng ta mới giải phóng mặt bằng, đo đạc, kiểm đếm, phương án đền bù, xây tái định cư… cứ tuần tự dự án đầu tư công mất rất nhiều thời gian.
Lần này, sửa Luật Đầu tư công chúng ta chỉ căn cứ vào quy hoạch, căn cứ nguồn vốn đã được xác định, khu tái định cư đã được xác định, quyết tâm của cấp uỷ, người đứng đầu… để triển khai dự án, tách giải phóng mặt bằng riêng.
Ông Dũng khẳng định, các yếu tố này quyết định thành công dự án đầu tư công, và nếu làm được sẽ giảm được 6-8 tháng/dự án.