Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng và lấy ý kiến cho dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật thuộc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, nhằm đảm bảo quản lý minh bạch, đồng bộ, khả thi và giảm tối đa thủ tục chồng chéo…
Ngày 18/9/2025, tại Hà Nội, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối
hợp với Vụ Pháp chế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức hội thảo phổ biến, lấy
ý kiến cho dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật thuộc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và
Môi trường, cho biết Bộ đang trình Chính phủ dự án sửa đổi, bổ sung nhiều nội
dung trong các luật: Bảo vệ môi trường; Bảo vệ và kiểm dịch thực vật; Chăn
nuôi; Đa dạng sinh học; Đê điều; Đo đạc và Bản đồ; Khí tượng thủy văn; Lâm nghiệp;
Phòng, chống thiên tai; Tài nguyên nước; Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo;
Thú y; Thủy lợi; Thủy sản; Trồng trọt.
SỬA ĐỔI TẬP TRUNG VÀO 3 NHÓM NỘI DUNG LỚN
Theo chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ, các dự án sửa đổi Luật cho phù hợp với việc hợp nhất Bộ và sắp xếp chính quyền địa phương hai cấp, phải hoàn thành đúng thời hạn không quá 2 năm, với mục tiêu ổn định hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, hợp hiến và hợp pháp. Nội dung dự thảo vừa hướng đến đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, vừa sửa đổi các quy định phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
Ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết Dự thảo
dự án sửa đổi các Luật ngành Nông nghiệp và Môi trường gồm 17 điều: 15 điều sửa
đổi, bổ sung các luật nói trên; 1 điều quy định hiệu lực thi hành; và 1 điều
quy định chuyển tiếp. Dự kiến, luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, trừ quy định
liên quan đến quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước và hạ tầng thủy lợi lưu vực
sông liên tỉnh được thực hiện từ 1/1/2027.
Theo ông Hùng, Dự án Luật của Bộ Nông nghiệp và Môi trường
tập trung vào 3 nhóm nội dung lớn.
Ngay trong tuần này, Dự thảo sửa đổi các Luật này sẽ được Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ trình Chính phủ để đưa ra Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 10, khóa XV, cùng với dự án sửa đổi Luật Đất đai và Luật Địa chất, khoáng sản”.
Thứ nhất, luật hóa các quy định liên quan đến sắp xếp tổ
chức bộ máy hành chính, phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền khi tổ chức
chính quyền địa phương 2 cấp.
Nội dung này chủ yếu thay đổi các cụm từ “cấp huyện”
bằng “cấp xã” hoặc “cấp tỉnh”, hoặc bãi bỏ khi không phù hợp; đồng thời điều chỉnh
các cụm từ “Chính phủ”, “Thủ tướng Chính phủ”, “Bộ trưởng”, “Bộ” trong các điều
khoản có liên quan.
Thứ hai, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh và thủ tục
hành chính. Dự thảo sửa đổi, bổ sung 75 điều trong nhiều luật: bãi bỏ điều kiện
đầu tư kinh doanh tại 26 điều của 8 luật; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành
chính tại 49 điều của 9 luật. Mục tiêu nhằm cải cách hành chính, tạo môi trường
kinh doanh thuận lợi, công bằng, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.
Thứ ba, tháo gỡ các “điểm nghẽn” pháp lý. Bộ Nông nghiệp
và Môi trường xác định 20 điểm nghẽn tại 9 luật cần được xử lý ngay trong năm
2025, theo yêu cầu của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần
Hồng Hà.
Nói rõ hơn về các điểm nghẽn, ông Hùng chỉ ra nhiều vấn đề: mật độ chăn nuôi (Luật Chăn nuôi);
hành vi cấm đưa đất vào Việt Nam (Luật Bảo vệ thực vật); quản lý tầng đất mặt của
đất chuyên trồng lúa nước và cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói (Luật
Trồng trọt); hành vi bị nghiêm cấm và vận hành mạng quan trắc tài nguyên nước
ngầm cấp tỉnh (Luật Tài nguyên nước); trồng rừng thay thế và thẩm quyền quyết định
chuyển mục đích sử dụng rừng (Luật Lâm nghiệp); các quy định về yếu tố nhạy cảm
môi trường, đánh giá tác động môi trường, hạ tầng bảo vệ môi trường khu công
nghiệp, phế liệu nhập khẩu, Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam, và khái niệm “Kế hoạch
thăm dò” (Luật Bảo vệ môi trường); miễn công bố hợp quy thuốc thú y (Luật Thú
y); khảo nghiệm giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi (Luật Chăn nuôi); dịch vụ môi
trường rừng, hấp thụ và lưu giữ các-bon (Luật Lâm nghiệp); khái niệm cảng cá
(Luật Thủy sản); hành lang bảo vệ đê và xử lý công trình, nhà ở trong phạm vi
đê điều, bãi sông (Luật Đê điều).
ĐỀ XUẤT TỪ HIỆP HỘI VÀ DOANH NGHIỆP
Tại hội thảo, đại diện nhiều hiệp hội, doanh nghiệp hoan
nghênh dự thảo luật đã thể hiện tinh thần cải cách và tiếp cận khoa học, đồng
thời đóng góp nhiều kiến nghị.
Đại diện AmCham Việt Nam, bà Lê Thị Hoài Thương cho biết
hiệp hội đặc biệt quan tâm đến trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất và nhà nhập
khẩu (EPR). AmCham kiến nghị Chính phủ có chính sách ưu đãi cho bao bì tái chế,
đặc biệt là bao bì nhựa PET tái chế (rPET), như miễn thực hiện nghĩa vụ EPR đối
với sản phẩm này, hoặc các vật liệu thân thiện môi trường khác. Đồng thời, chi
phí thực thi EPR cần được tính vào chi phí hợp lý khi quyết toán thuế.
Đại diện BritCham Việt Nam, bà Lê Thị Hồng Nhi cho rằng mức
đóng góp tài chính EPR nên gắn với mức độ thân thiện môi trường của sản phẩm,
bao bì. Bà đề xuất bổ sung cơ chế sử dụng nguồn tài chính EPR để đầu tư hạ tầng
thu gom, tái chế và khuyến khích thiết kế bao bì đơn vật liệu.
Ông Jonathan Sourintha, đại diện EuroCham Việt Nam, bày tỏ
ủng hộ dự thảo luật nhưng đề nghị cần chính sách ưu đãi rõ ràng hơn cho bao bì
nhựa tái chế, thậm chí miễn thực hiện EPR (Trách nhiệm vòng đời sản phẩm). Ông cũng đề xuất lộ trình điều chỉnh
tỷ lệ tái chế bắt buộc tăng dần 2–5% mỗi chu kỳ, tùy năng lực thực tế của Việt
Nam.
Một số hiệp hội quốc tế cũng kiến nghị không nên áp dụng
quy định cứng về hệ thống xử lý nước thải tập trung trong khu công nghiệp, vì
có thể hạn chế quyền phát triển của doanh nghiệp, nhất là khi họ đã có giải
pháp xử lý đạt chuẩn riêng.
Đại diện CropLife Việt Nam, bà Phạm Ngọc Lê, cho rằng việc
kéo dài thời hạn công nhận lưu hành giống cây trồng lên 20 năm với giống ngắn
ngày và 25 năm với giống lâu năm là bước tiến quan trọng, tạo hành lang pháp lý
ổn định cho nghiên cứu và đầu tư. CropLife cũng kiến nghị quản lý thuốc bảo vệ
thực vật dựa trên “rủi ro” thay vì “nguy cơ”, đồng thời phân biệt rõ giữa sinh
vật biến đổi gen và sinh vật chỉnh sửa gen để có cách tiếp cận phù hợp với
thông lệ quốc tế.
Ở lĩnh vực phân bón, ông Hoàng Văn Tại, đại diện Hiệp hội
Phân bón Việt Nam, cho rằng cần quản lý dựa trên hàm lượng hoạt chất thay vì
tên gọi, tránh hợp thức hóa nguyên liệu thô thành “phân bón”.
Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam,
lưu ý cần thống nhất quản lý thức ăn chăn nuôi và thức ăn thủy sản theo cùng
nguyên tắc, đồng thời đề xuất không cấp phép riêng cho cơ sở sản xuất thức ăn chăn
nuôi xuất khẩu, vì hầu hết doanh nghiệp sản xuất chung một dây chuyền. Ngoài
ra, nên phân cấp cho địa phương để giảm gánh nặng thủ tục.
Hội thảo cũng ghi nhận nhiều ý kiến từ các hiệp hội khác
như Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, Hội Thú y Việt Nam, Hội
Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam, Hiệp hội
Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam, Hội Thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Trang trại và Doanh
nghiệp nông nghiệp Việt Nam. Các ý kiến nhìn chung đánh giá dự thảo luật không
chỉ là điều chỉnh kỹ thuật, mà còn mở ra cơ hội cải thiện khung pháp lý, thúc đẩy
đổi mới sáng tạo, khuyến khích tái chế và hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập.
Bài viết-Chu Khôi
