Có thể xử lý hình sự
Trong 60 dự án này có 41 dự án thế chấp từ năm 2016 đến 2023. Những dự án đã đưa vào sử dụng và bàn giao cho người mua nhà như: chung cư Bảy Hiền (quận 11) thế chấp ngân hàng năm 2008; chung cư Minh Thành (quận 7) thế chấp năm 2010; chung cư Phú Thạnh (quận Tân Phú) thế chấp năm 2010; chung cư Tân Hồng Ngọc (quận Tân Phú) thế chấp năm 2010; chung cư Khang Gia Tân Hương (quận Tân Phú) thế chấp năm 2011; chung cư Avila (quận 8) thế chấp năm 2016; dự án Dreamhome Luxury (Gò Vấp) thế chấp ngân hàng từ năm 2015; khu dân cư Phú Hữu (phường Phú Hữu, TP.Thủ Đức) thế chấp từ năm 2005…
Chung cư Bảy Hiền bị chủ đầu tư đem thế chấp ngân hàng nhiều năm qua
Theo luật sư Trần Minh Cường, Giám đốc điều hành Công ty Luật TMC LAWYERS, luật Nhà ở có hiệu lực từ 1.7.2015 đã quy định, chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở được thế chấp dự án hoặc nhà ở xây dựng trong dự án tại tổ chức tín dụng để vay vốn cho việc đầu tư dự án. Ngoài ra, luật Kinh doanh bất động sản 2014 cũng quy định, chủ đầu tư muốn bán nhà hình thành trong tương lai phải có ngân hàng bảo lãnh, mà muốn ngân hàng bảo lãnh thì yêu cầu phải có tài sản thế chấp.
Tuy nhiên, nếu chủ đầu tư đã thế chấp nhà ở nhưng có nhu cầu huy động vốn góp để phân chia hoặc có nhu cầu bán, cho thuê mua nhà ở đó thì phải giải chấp nhà ở này trước khi ký hợp đồng huy động vốn góp, hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở với khách hàng (trừ trường hợp được bên góp vốn, bên mua, thuê mua nhà ở và bên nhận thế chấp đồng ý).
Đồng thời, sau khi bàn giao nhà ở cho người mua nhà, không quá 60 ngày chủ đầu tư phải bàn giao sổ hồng căn nhà cho khách hàng. Tuy nhiên, đến nay, nhiều dự án sau hàng chục năm chủ đầu tư vẫn cầm cố tại ngân hàng, không chịu giải chấp để làm sổ hồng cho người mua nhà.
Ngoài ra, luật Nhà ở và các Nghị định quy định trách nhiệm của Sở Xây dựng trong việc xác nhận nhà ở đủ điều kiện được bán.
Ông Cường cho biết thêm, nếu chủ đầu tư đã cầm cố ngân hàng để vay tiền nhưng cố tình không giải chấp che giấu khách hàng để ký kết hợp đồng thỏa thuận nhằm huy động vốn có thể quy vào hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản và có thể truy cứu xử lý trách nhiệm hình sự. Làm được như vậy mới răn đe các doanh nghiệp cố tình chây ì, cố tình cầm cố tài sản đã bán cho khách hàng để vay tiền và không chịu làm sổ hồng.
Các sở vô can?
Dù luật quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng có thẩm quyền nhưng trả lời vấn đề này, đa số lãnh đạo các sở đều tỏ ra vô can. Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên – Môi trường TP.HCM thừa nhận, hiện trên địa bàn thành phố có 60 dự án thế chấp ngân hàng. “Khi tổ chức xây dựng, chủ đầu tư có quyền thế chấp dự án để lấy nguồn vốn xây dựng. Nhưng phải đảm bảo khi xây dựng xong phải giải chấp ở ngân hàng và nộp hồ sơ cấp sổ hồng cho người mua nhà. Do đó, Sở Tài nguyên – Môi trường đề nghị sớm giải chấp để nộp hồ sơ cho cơ quan Nhà nước làm thủ tục cấp giấy cho người dân” – ông Thắng nói.
Tương tự, ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó giám đốc Sở Xây dựng cũng dẫn quy định, trước khi chủ đầu tư dự án ký hợp đồng mua bán phải giải chấp tài sản thế chấp hoặc phải có thỏa thuận giữa bên thế chấp, chủ đầu tư, người mua nhà. Do vậy, trong công văn thông báo đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai đối với các dự án thế chấp luôn có câu dự án đã được thế chấp. Trong trường hợp này, các ngân hàng đều có công văn đồng ý cho phép chủ đầu tư mở bán.
Nếu chủ đầu tư cố tình chưa giải chấp nhưng ký hợp đồng với người mua nhà là lừa gạt. Tuy nhiên, việc này xảy ra rất nhiều. Thậm chí, có trường hợp chủ đầu tư khi Sở Xây dựng đồng ý cho bán mới đem đi thế chấp, thế chấp cả nhà ở hình thành trong tương lai.
Cư dân tại chung cư Khang Gia Tân Hương cầu cứu khắp nơi liên quan đến các sai phạm của chủ đầu tư
Liên quan đến các dự án chưa giải chấp ngân hàng nhưng chủ đầu tư vẫn bán, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết, tình trạng này thời gian qua xảy ra rất nhiều. TP.HCM sẽ cố gắng minh bạch thông tin tối đa để người dân biết, đồng thời tăng cường xử lý vi phạm. UBND TP.HCM sẽ giao Sở Tài nguyên – Môi trường, Sở Xây dựng làm việc với các ngân hàng, nắm lại các danh sách thế chấp, giải chấp để giải quyết vướng mắc trong việc cấp giấy chứng nhận cho người mua nhà.
Để bảo vệ quyền lợi người dân, đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM đã có văn bản kiến nghị Ngân hàng Nhà nước công khai hồ sơ dự án vay ngân hàng của các công ty kinh doanh bất động sản. Đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, tham mưu Chính phủ quy định chặt chẽ, có biện pháp chế tài. Bởi theo đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM, hiện nở rộ tình trạng chủ đầu tư dự án thế chấp khu đất xây chung cư cho ngân hàng nhưng vẫn tổ chức bán căn hộ theo hình thức hợp đồng đầu tư góp vốn. Đến khi bàn giao căn hộ thì không bàn giao được sổ hồng cho cư dân. Trong khi đó, người dân không thể biết được các dự án đã thế chấp hoặc chủ đầu tư cố tình giấu, ảnh hưởng quyền lợi của người mua.
