Tại diễn đàn về hiện thực hóa nền kinh tế Hydrogen Việt Nam diễn ra ngày 24/6/2025, ông Đặng Hải Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than, Bộ Công Thương cho biết ngày 7/2/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển năng lượng Hydrogen đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Sau hơn 1 năm triển khai thực hiện, Chiến lược năng lượng hydrogen đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư trong và ngoài nước nghiên cứu, đề xuất, triển khai dự án phát triển hydrogen tại Việt Nam.
CÁC DỰ ÁN MỚI ĐANG TRONG GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ
Mặc dù hầu hết các dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư và nghiên cứu, chưa đi vào vận hành thương mại, nhưng đã mang lại nhiều dấu hiệu tích cực để hiện thực hóa các mục tiêu đề ra tại Chiến lược.
Công suất sản xuất hydrogen từ quá trình sử dụng năng lượng tái tạo và các quá trình khác có thu giữ carbon cơ bản đạt mục đề ra trong giai đoạn đến năm 2030 (đạt khoảng 100-500 nghìn tấn/năm).
Các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị liên quan đang tích cực triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp về xây dựng cơ chế, chính sách; khoa học, công nghệ; phát triển nhân lực; hợp tác quốc tế; xúc tiến đầu tư; chuyển đổi nguyên, nhiên liệu của các quá trình sản xuất, chế biến sang sử dụng hydrogen; nâng cao ứng dụng của hydrogen;… nỗ lực để đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Tuy nhiên, ông Đặng Hải Anh thẳng thắn cho rằng hydrogen sản xuất trong nước chủ yếu vẫn từ quá trình lọc hóa dầu và sản xuất phân đạm (hydrogen xám và hydrogen nâu) để phục vụ cho chính hoạt động của các ngành công nghiệp này, với tổng khối lượng sản xuất đạt khoảng 500 nghìn tấn/năm.
Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược năng lượng hydrogen đã có nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia đầu tư, nghiên cứu đề xuất dự án sản xuất hydrogen xanh tại Việt Nam nhưng hầu hết các dự án vẫn đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư và nghiên cứu, chưa đi vào vận hành thương mại.
Nhà máy sản xuất hydro xanh Trà Vinh, công suất 24.000 tấn hydro/năm, 182.500 tấn amoniac/năm, 195.000 tấn oxy/năm; dự kiến vận hành thương mại vào quý 2/2027. Nhà máy sản xuất hydro xanh Bến Tre quy mô 24.000 tấn hydro/năm, 182.500 tấn amoniac/năm, 195.000 tấn oxy/năm; dự kiến vận hành thương mại vào quý 2/2028.
Nhà máy sản xuất hydro xanh Bạc Liêu công suất 70.000 tấn hydro/năm; dự kiến vận hành thương mại giai đoạn 1 vào năm 2029, giai đoạn 2 vào năm 2032. Nhà máy sản xuất hydro xanh Tiền Giang quy mô 5.294 tấn hydro/năm, dự kiến hoạt động vào tháng 9/2028.
Ngoài các dự án trên, còn nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đang khảo sát và đề xuất các dự án sản xuất hydro tại các tỉnh như Bình Định (20.000 tấn/năm), Long An (249 tấn/năm), Ninh Thuận, Quảng Bình, Quảng Trị, Sóc Trăng, thành phố Hồ Chí Minh…
Mặt khác, theo ông Đặng Hải Anh, hiện nay, hầu hết nhu cầu sử dụng hydrogen trong nước vẫn từ các nhà máy sản xuất phân đạm (khoảng 316.000 tấn/năm), nhà máy lọc dầu Dung Quất (39.000 tấn/năm) và Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn (139.000 tấn/năm) từ nguồn sản xuất hydrogen trực tiếp của các nhà máy.
Có một lượng rất nhỏ hydrogen cũng được sử dụng tại các nhà máy sản xuất thép, kính nổi, điện tử và thực phẩm, chiếm khoảng 0,5% tổng nhu cầu hydrogen trong nước.
Các doanh nghiệp đang bước đầu triển khai nghiên cứu chuyển đổi nhiên liệu của các nhà máy nhiệt điện than, khí; các quá trình luyện thép; sản xuất đạm; giao thông vận tải sang sử dụng hydrogen, amoniac và các dẫn xuất của hydrogen.
“Hydrogen vẫn chưa có nhiều ứng dụng rộng rãi nên hệ thống tồn chứa, vận chuyển và phân phối tại Việt Nam chưa phát triển”, ông Đặng Hải Anh cho biết.
Hydrogen được sản xuất và sử dụng trực tiếp tại chỗ trong các nhà máy lọc dầu, nhà máy đạm, được vận chuyển thông qua đường ống nội bộ, không qua quá trình lưu trữ. Chỉ một lượng rất nhỏ nhu cầu hydrogen cho các ngành công nghiệp (thép, xi măng…), các phòng thí nghiệm được lưu trữ dưới dạng khí nén hoặc dạng lỏng trong các bình chịu áp suất và được vận chuyển từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ bằng xe tải.
Còn về xuất khẩu năng lượng hydrogen, theo đại diện Bộ Công Thương, hiện nay, Việt Nam chưa xuất khẩu năng lượng hydrogen. Hiện một số doanh nghiệp đang nghiên cứu, đề xuất các dự án phát triển điện gió ngoài khơi với mục đích xuất khẩu và sẽ là tiền đề để phát triển việc xuất khẩu năng lượng hydrogen trong tương lai.
CẦN SỰ HỢP TÁC CỦA CÁC BÊN
Theo TS. Mai Duy Thiện, Chủ tịch Hiệp hội năng lượng sạch Việt Nam, Chiến lược phát triển năng lượng Hydrogen đến năm 2030, tầm nhìn 2050 là bước đi chiến lược thể hiện cam kết mạnh mẽ trong chuyển dịch năng lượng và hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng xanh.
Tuy nhiên, từ “tầm nhìn” đến “hành động” là một hành trình cần sự đồng lòng, kết nối, sáng tạo và hợp tác giữa tất cả các bên: từ Chính phủ, doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế đến các viện nghiên cứu, trường đại học và toàn xã hội.
Để tiếp tục thúc đẩy phát triển lĩnh vực công nghiệp năng lượng hydrogen trong thời gian tới, các ý kiến tại diễn đàn khuyến nghị các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị liên quan tiếp tục chủ động triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 165/QĐ-TTg ngày 07/02/2024.
Cụ thể, theo ông Đặng Hải Anh, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương rà soát danh mục các dự án hydrogen tại Quy hoạch năng lượng quốc gia, đảm bảo sự phù hợp, thống nhất trong quy hoạch các dự án phát triển năng lượng hydrogen.
Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, đơn vị liên quan khẩn trương nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển lĩnh vực năng lượng hydrogen xanh tại Việt Nam, trình cấp có thẩm quyền ban hành.
Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng cơ chế chính sách, đề án, lộ trình chuyển đổi sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang nhiên liệu xanh, dự án nghiên cứu, khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông xanh, năng lượng xạnh, trong đó có nhiên liệu hydrogen.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng các chính sách giúp các doanh nghiệp, nhà sản xuất trong nước tiếp cận với các nguồn tín dụng xanh, tín dụng khí hậu, trái phiếu xanh, các tổ chức, chương trình hợp tác quốc tế như COP, JETP, AZEC,…
Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì xây dựng các chính sách tăng cường hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và nội địa hóa về công nghệ sản xuất, lưu trữ, phân phối và sử dụng hydrogen, trọng tâm là hydrogen xanh. Phối hợp cùng các bộ ngành liên quan, ban hành các cơ chế chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút chuyên gia, nhà khoa học, nhân lực trình độ cao trong và ngoài nước làm việc trong lĩnh vực hydrogen.
UBND các tỉnh, thành phố chủ động nghiên cứu, tận dụng các lợi thế để kêu gọi đầu tư dự án sản xuất năng lượng có nguồn gốc hydrogen trên địa bàn, đảm bảo phù hợp với các Quy hoạch ngành quốc gia và Quy hoạch địa phương có liên quan.
Đặc biệt, vai trò của các tập đoàn, doanh nghiệp rất quan trọng trong xây dựng lộ trình xanh hóa trong các lĩnh vực sản xuất, trong đó khuyến khích sản xuất và sử dụng hydrogen xanh và các dẫn xuất.
