Chiều 2/10/2025, tại Hà Nội, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi
xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phối hợp
với Báo Kinh tế & Đô thị tổ chức tọa đàm “Sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả: Bài toán đầu tư bền vững cho doanh nghiệp”.
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội
Doanh nghiệp Công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội (HANSIBA) cho biết đối với cộng
đồng doanh nghiệp thuộc HANSIBA, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
không chỉ là trách nhiệm xã hội, mà còn là một bài toán đầu tư chiến lược, mang
tính sống còn trong hành trình phát triển bền vững.
TỪ CHỦ TRƯƠNG LỚN ĐẾN KẾT QUẢ CỤ THỂ
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là chủ trương lớn của
Đảng, Nhà nước và Chính phủ, gắn liền với mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển
bền vững và nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
Trong thời gian qua, nhiều chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy
sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được ban hành, như Nghị quyết số
70-NQ/TW ngày 20/8/2025 của Bộ Chính trị; Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 8/6/2023 của
Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 280/QĐ-TTg ngày 13/3/2019 phê duyệt Chương
trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 –
2030 (VNEEP3).
Đặc biệt, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2025, có hiệu
lực từ 1/1/2026, đã bổ sung nhiều quy định quan trọng, tạo hành lang pháp lý đồng
bộ, thúc đẩy cộng đồng, doanh nghiệp áp dụng các giải pháp và công nghệ tiết kiệm
năng lượng một cách thiết thực, hiệu quả hơn.
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Cù Huy Quang, Trưởng phòng Hiệu quả
năng lượng và Chuyển đổi xanh, Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và Khuyến
công (Bộ Công Thương) cho biết thời gian qua, Bộ Công Thương đã hỗ trợ doanh
nghiệp trong tư vấn giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; hỗ trợ
doanh nghiệp kiểm toán năng lượng để phát hiện những khâu tiêu tốn nhiều năng
lượng, từ đó có giải pháp để sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng tại doanh nghiệp;
hỗ trợ doanh nghiệp triển khai mô hình quản lý năng lượng, đặc biệt các doanh
nghiệp lớn được hỗ trợ triển khai Hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn
ISO 50001; hỗ trợ doanh nghiệp chuyển giao công nghệ, tiếp cận công nghệ mới,
tiên tiến và hiệu quả năng lượng; hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực (Người quản lý
năng lượng, Kiểm toán viên năng lượng) để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng
tại doanh nghiệp.
Đặc biệt, Bộ đang phối hợp với các tổ chức tín dụng, các quỹ
quốc tế để tạo nguồn vốn xanh, hỗ trợ doanh nghiệp triển khai các dự án tiết kiệm
năng lượng, từ đó giảm bớt gánh nặng đầu tư ban đầu. Quỹ Sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả khi được thông qua sẽ hỗ trợ được nhiều hơn cho doanh nghiệp
trong việc thúc đẩy đầu tư dây chuyền công nghệ, áp dụng giải pháp về sử dụng
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Cung cấp thêm thông tin về các giải pháp giúp doanh nghiệp sử
dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, ông Phạm Viết Thạch, Phó Trưởng Ban Môi
trường và Phát triển bền vững thuộc EVN cho biết hiện nay, EVN phối hợp chặt chẽ
với Bộ Công Thương và các Sở Công Thương để đồng hành cùng doanh nghiệp trong
thực thi chính sách về năng lượng, tập trung vào hiện đại hóa hạ tầng đo đếm,
nâng cao năng lực giám sát và cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng.
Kết quả cụ thể, đến cuối năm 2024, EVN đã lắp đặt hơn 31 triệu
công tơ, trong đó 95% là công tơ điện tử, gần 30 triệu công tơ được kết nối đo
xa, giúp doanh nghiệp và hệ thống điện quản lý phụ tải minh bạch, hiệu quả hơn.
Các dịch vụ điện hiện nay được cung cấp 100% trực tuyến mức độ 4 với gần 38 triệu
yêu cầu được giải quyết qua kênh số, giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và chi
phí.
Ông Thạch cho biết thêm, hiện nay, EVN đã vận hành cổng
thông tin sudungdien.evn.com.vn, cho phép khách hàng theo dõi biểu đồ phụ tải,
kiểm soát chi phí và quản lý mức tiêu thụ điện của mình. Trong thời gian tới, nền
tảng dữ liệu này có thể tích hợp với hệ thống quản lý năng lượng của doanh nghiệp,
cung cấp báo cáo phân tích chuyên sâu, dự báo phụ tải và xác định tiềm năng tiết
kiệm. Đây sẽ là công cụ hữu hiệu giúp doanh nghiệp không chỉ theo dõi, mà còn
chủ động điều chỉnh sản xuất, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, đồng thời
góp phần thực hiện mục tiêu tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững quốc
gia.
DOANH NGHIỆP CHUYỂN ĐỔI NĂNG LƯỢNG VẪN GẶP KHÓ
Đánh giá cao các mô hình tiết kiệm năng lượng đang được EVN
áp dụng, ông Trần Anh Tuấn, Phó Trưởng Ban Quản lý Các khu công nghệ cao và khu
công nghiệp Thành phố Hà Nội, cho biết phần lớn doanh nghiệp trong các khu công
nghiệp hiện đã nhận thức rõ tầm quan trọng của tiết kiệm năng lượng. Điều này
không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, mà còn đáp ứng những yêu cầu ngày càng khắt
khe của thị trường quốc tế về tiêu chuẩn xanh và phát triển bền vững.
Một số mô hình điển hình đang mang lại hiệu quả rõ rệt và có
tiềm năng nhân rộng tại các khu công nghiệp như một nhà máy sản xuất thực phẩm
tại khu công nghiệp Thăng Long đã đầu tư vào việc cải thiện hệ thống khí nén
toàn diện (kiểm soát rò rỉ, thay thế máy nén hiệu suất cao, lắp đặt hệ thống quản
lý khí nén thông minh), giúp giảm 20% lượng điện tiêu thụ cho khí nén.
Hay mô hình “Năng lượng mặt trời áp mái kết hợp lưu trữ”, hiện
nhiều khu công nghiệp như Quang Minh, Thăng Long, Nội Bài đã có hàng loạt nhà
máy lắp đặt điện mặt trời áp mái. Một công ty sản xuất bao bì tại khu công nghiệp
Sài Đồng đã tự chủ được khoảng 30-40% nhu cầu điện từ hệ thống mặt trời, giúp
giảm áp lực chi phí điện và tăng tính bền vững.
“Việc áp dụng sử dụng hiệu quả năng lượng tại các khu công
nghiệp ở Việt Nam nói chung và tại Hà Nội nói riêng đang diễn ra ngày càng tích
cực, nhưng mức độ phổ biến và hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy
mô doanh nghiệp, loại hình sản xuất, nguồn vốn đầu tư và nhận thức của lãnh đạo
doanh nghiệp”, ông Tuấn nhận xét; đồng thời chỉ ra 4 yếu tố khó khăn chính của
doanh nghiệp trong thực hiện sử dụng hiệu quả năng lượng.
Thứ nhất: Thay đổi,
điều chỉnh ý thức, hành vi sử dụng năng lượng.
Thứ hai: Đầu tư đổi
mới dây chuyền, công nghệ hiện đại chiếm chi phí lớn.
Thứ ba: Các doanh
nghiệp tại địa phương chất lượng nguồn nhân lực chưa đồng đều, tiếp cận công
nghệ tiết kiệm năng lượng còn hạn chế.
Thứ tư: Tiêu chuẩn
quy định và cơ chế chính sách còn đang trong quá trình hoàn thiện để khuyến
khích được doanh nghiệp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Để doanh nghiệp mạnh
dạn đầu tư vào chuyển đổi năng lượng, ông Quang cho rằng cần có cơ chế để giảm
rủi ro tài chính. Hiện Bộ Công Thương đang phối hợp với các tổ chức tài chính
hoặc địa phương, các quỹ quốc tế để tạo nguồn vốn xanh, hỗ trợ doanh nghiệp triển
khai các dự án tiết kiệm năng lượng, từ đó giảm bớt gánh nặng đầu tư ban đầu.
Một số cơ chế quan trọng có thể kể đến: cơ chế bảo lãnh tín
dụng cho các dự án tiết kiệm năng lượng, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa; hỗ
trợ lãi suất hoặc ưu đãi vay vốn từ các quỹ phát triển xanh, quỹ bảo vệ môi trường;
mô hình ESCO (công ty dịch vụ năng lượng) – trong đó doanh nghiệp không phải bỏ
vốn ban đầu, mà trả dần từ phần tiết kiệm được; uu đãi thuế, khấu hao nhanh đối
với thiết bị, công nghệ tiết kiệm năng lượng.
Về phối hợp triển khai, Bộ Công Thương đang làm việc chặt chẽ
với Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Thế giới, Bộ Tài chính và các tổ chức tài
chính quốc tế để xây dựng gói tín dụng xanh, đồng thời kết nối với chính quyền
địa phương nhằm đưa các mô hình hỗ trợ thí điểm xuống cấp tỉnh/thành.
