Phân cấp, thu hẹp số dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư

Sáng 11/11, Quốc hội đã nghe các báo cáo, tờ trình về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Trình bày tóm tắt một số nội dung của dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự án Luật đã sửa đổi, bổ sung, đơn giản hoá và cắt giảm nhiều thủ tục trong lĩnh vực đầu tư.

Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án quan trọng

Cụ thể, về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, tại Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025, Bộ Chính trị đã chỉ đạo tiếp tục quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục này.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại Quốc hội.

Trên cơ sở đó, dự thảo Luật đã hoàn thiện theo hướng thu hẹp và làm rõ phạm vi các dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương. Theo đó, chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư phát triển hạ tầng trong một số lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm như cảng biển, sân bay, viễn thông, xuất bản, báo chí…; các dự án đề xuất sử dụng đất đai, khu vực biển; các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc thực hiện tại khu vực có ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh…

Đồng thời, không thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với: dự án nhà ở thương mại, khu đô thị được lựa chọn nhà đầu tư thông qua hình thức đấu giá hoặc đấu thầu, dự án đã trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản; dự án hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp; dự án đầu tư thuộc trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư (trừ các dự án quan trọng, có tác động, ảnh hưởng lớn đến kinh tế xã hội như dự án sân bay, cảng biển, khu công nghiệp…)…

Chính phủ cũng đề xuất tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, chấp thuận chủ trương đầu tư cho Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Đối với những dự án quan trọng, cần có cơ chế, chính sách đặc thù, khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư sau khi được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ngoài ra, dự thảo tiếp tục đơn giản hoá thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng lược bỏ một số nội dung thẩm định không thực sự cần thiết phải xem xét ngay ở giai đoạn chấp thuận chủ trương đầu tư…

Đáng chú ý, dự thảo đã mở rộng đối tượng áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh) để cho phép các dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do và khu chức năng trong khu kinh tế được thực hiện thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh) mà không hạn chế về ngành, lĩnh vực, trừ một số dự án lớn, quan trọng như sân bay, cảng biển…

Một quy định mới khác cải cách căn bản thủ tục đầu tư với nhà đầu tư nước ngoài là bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp trước khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Cắt giảm 25 ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Dự thảo cũng bổ sung quy định để tháo gỡ vướng mắc trong trường hợp chuyển nhượng dự án đầu tư nhưng thời hạn còn lại của dự án không đáp ứng được phương án tài chính hoặc phương án đầu tư kinh doanh của nhà đầu tư nhận chuyển nhượng. Quy định này được thực hiện trên cơ sở Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025 Bộ Chính trị về việc tạo điều kiện cho các nhà đầu tư mới được thực hiện dự án để tránh lãng phí.

Để tiếp tục cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục trong lĩnh vực đầu tư, dự thảo đã cắt giảm 25 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; thu hẹp, sửa đổi phạm vi của 20 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện; quy định nguyên tắc xác định điều kiện đầu tư kinh doanh, làm cơ sở để thực hiện “tiền kiểm” và chuyển sang cơ chế “hậu kiểm”.

Toàn cảnh phiên họp sáng 11/11.

Về thủ tục đầu tư ra nước ngoài, tại Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025, Bộ Chính trị đã chỉ đạo việc quy định thủ tục đầu tư ra nước ngoài theo hướng đơn giản hoá thủ tục này.

Theo đó, dự thảo Luật đã sửa đổi theo hướng: bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài; chỉ thực hiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài đối với dự án có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng (~760.000 USD) trở lên hoặc dự án đầu tư thuộc ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện; thực hiện đăng ký giao dịch ngoại hối với Ngân hàng Nhà nước để chuyển tiền ra nước ngoài đối với các dự án có quy mô dưới 20 tỷ đồng.

Thẩm tra dự án Luật, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết và quan điểm, mục tiêu sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục rà soát, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, hội nhập quốc tế, hợp tác đầu tư nước ngoài; bảo đảm an ninh quốc phòng, an sinh xã hội; cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục trong đầu tư, kinh doanh, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất về chính sách với các dự án Luật đồng thời trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10./.