Tại triển lãm ô tô lớn nhất thế giới , các hãng xe trong nước – từng bị coi là hàng nhái của các đối thủ phương Tây – đang trở thành ngôi sao. Chúng chẳng khác nào chiếc điện thoại thông minh, được trang bị công nghệ sạc siêu nhanh, hệ thống nhận dạng khuôn mặt và tính năng tự lái.
Với nhiều đối thủ khác, ngành công nghiệp xe tự hành của Trung Quốc đang tiến gần đến cái mà một số người gọi là “khoảnh khắc ChatGPT” — một bước ngoặt, nơi công nghệ đột phá trở nên phổ biến. Trung Quốc hiện là thị trường ô tô lớn nhất thế giới và là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về xe điện và xe tự hành. Số lượng xe tự lái được thử nghiệm tại đây nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Theo Hiệp hội Kỹ sư Ô tô Trung Quốc, đến năm 2030, ⅕ số xe mới bán ra tại Trung Quốc sẽ hoàn toàn không người lái, trong khi 70% được trang bị công nghệ hỗ trợ lái tiên tiến.
Các công ty công nghệ và ô tô lớn, từ Baidu đến Xpeng, đang chạy đua đưa xe tự lái ra thị trường. Các công ty này sử dụng hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến (ADAS) được hỗ trợ bởi AI, thu thập dữ liệu từ camera, radar và các cảm biến khác. Mặc dù vẫn chưa đạt đến mức tự động hoàn toàn, nhưng các hệ thống này, vốn là một phần của xe hơi tiêu dùng và robot taxi, là bước tiến tới tự lái hoàn toàn.
Trung Quốc hiện đang dẫn đầu thế giới về ADAS và đi đầu trong việc triển khai robotaxi — đội xe tự hành hoạt động không cần người lái. Hơn một nửa số xe bán ra tại quốc gia này được trang bị hệ thống Cấp độ 2, có thể tự lái và phanh trong một số điều kiện nhất định. Tại Trung Quốc, năm công ty vận hành 2.300 robotaxi tại 30 thành phố. Tại Mỹ, Waymo, đơn vị thu phí duy nhất, vận hành hơn 700 xe như vậy tại 5 thành phố.
Có nhiều yếu tố thúc đẩy sự thành công của ngành công nghiệp xe tự lái Trung Quốc — quan trọng nhất là sự hậu thuẫn mạnh mẽ của chính phủ và đầu tư cơ sở hạ tầng. Cũng như xe điện, Trung Quốc coi xe tự lái là một ngành công nghiệp chiến lược, được thúc đẩy bởi các chính sách của chính phủ. Chính quyền địa phương tại các thành phố như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến đang cạnh tranh để thiết lập các khu vực thí điểm, cung cấp trợ cấp R&D, cấp phép nhanh chóng và xây dựng các tuyến đường đô thị giúp xe tự lái dễ dàng di chuyển hơn. Điều này hoàn toàn trái ngược với Mỹ, nơi môi trường pháp lý bị phân mảnh giữa các tiểu bang và sự đổi mới được thúc đẩy bởi khu vực tư nhân, làm chậm quá trình triển khai và thử nghiệm.
Theo Bill Russo, giám đốc điều hành của Automobility, một công ty chiến lược có trụ sở tại Thượng Hải, việc Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng mang lại cho nước này lợi thế đáng kể trong việc triển khai xe tự hành (AV). Không giống như ô tô truyền thống, xe tự hành được tích hợp trong một môi trường kết nối kỹ thuật số, đòi hỏi mọi thứ, từ viễn thông tốc độ cao đến tín hiệu giao thông thông minh cho đến các cơ sở sạc điện.
“Ở Trung Quốc, tôi có thể lái xe đến những ngọn núi xa xôi ở độ cao 15.000 feet (khoảng 4.500 mét) mà vẫn có tín hiệu” Russo nói với tôi. “Trong khi ở Reno, Nevada, nơi tôi đang ở, vẫn còn nhiều nơi tôi có thể lái xe mà vẫn mất kết nối hoàn toàn”.
Được hỗ trợ bởi cơ sở hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ, các công ty công nghệ Trung Quốc có thể dễ dàng thâm nhập vào thị trường xe tự lái hơn nhiều. Chưa có gã khổng lồ công nghệ Mỹ nào ngoài Google từng mạo hiểm đầu tư vào lĩnh vực ô tô, trong khi nhiều công ty công nghệ Trung Quốc — từ Baidu, Alibaba đến Huawei — đã biến di động thành trụ cột kinh doanh chính. Huawei cung cấp phần mềm tự lái và buồng lái thông minh; Alibaba hợp tác với XPeng để xây dựng trung tâm dữ liệu lưu trữ dữ liệu lái xe; trong khi nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đã ra mắt chiếc ô tô đầu tiên của mình, SU7, vào năm ngoái.
Các công ty công nghệ Trung Quốc có lợi thế trong lĩnh vực xe tự lái (AV) vì chúng được tích hợp sâu hơn nhiều vào đời sống số của người tiêu dùng. Ví dụ, Xiaomi nhanh chóng mở rộng sang thị trường ô tô bằng cách kết nối xe của mình với hệ sinh thái sản phẩm thông minh hiện có , từ máy hút bụi đến máy điều hòa không khí. Xe tự lái phát triển mạnh nhờ dữ liệu, dân số đông đảo cùng các quy định về quyền riêng tư của Trung Quốc cho phép các công ty tiếp cận với nhiều thông tin, bao gồm cả mô hình giao thông và hành vi của người đi bộ. Càng nhiều phương tiện lưu thông trên đường, dữ liệu càng nhiều, từ đó giúp đào tạo mô hình tốt hơn, cải thiện hiệu suất, tăng cường niềm tin của người tiêu dùng và cuối cùng là mở rộng phạm vi áp dụng.
Ngoài ra, người dân Trung Quốc sử dụng phương tiện giao thông công cộng hoặc dịch vụ gọi xe nhiều hơn hẳn so với ô tô cá nhân. Khoảng 40% hộ gia đình Trung Quốc sở hữu ô tô, trái ngược với hơn 90% ở Mỹ. Xe tự hành tạo ra giá trị kinh tế lớn nhất, không phải thông qua ô tô cá nhân, mà thông qua các đội xe — gọi xe, giao hàng và hậu cần — hoạt động hiệu quả hơn nhiều. Thị trường thương mại điện tử khổng lồ của Trung Quốc cũng tạo ra nhu cầu đáng kể đối với các công ty vận tải và hậu cần tự động mới, như DeepWay và Neolix.
Sự chấp nhận của công chúng đối với xe tự lái (AV) cũng cao hơn đáng kể ở Trung Quốc, cho phép việc áp dụng nhanh hơn. Khoảng 85% người tiêu dùng Trung Quốc cho biết họ cảm thấy thoải mái với xe tự lái không cần sự giám sát của con người, so với chỉ 39% người tiêu dùng Mỹ, trong một cuộc khảo sát năm 2023. Cũng có nhiều trường hợp nhiều xe tự lái bị phá hoại và tấn công hơn ở Mỹ.
Sự hiểu biết của thế giới phương Tây về tính di động vẫn còn dừng lại ở thế kỷ 20. Tuy nhiên, việc quá tự tin vào công nghệ mới có thể dẫn đến rủi ro lớn hơn, tai nạn nhiều hơn và sự phản đối của công chúng. Ngày nay, tất cả xe hơi tiêu dùng trên đường đều ở mức dưới Cấp độ 4, nghĩa là chúng vẫn yêu cầu người lái xe phải chú ý và can thiệp khi cần thiết.
Vào tháng 3, một vụ tai nạn chết người ở tỉnh An Huy liên quan đến một chiếc Xiaomi SU7 đã gây ra mối lo ngại rộng rãi về an toàn xe cộ. Chiếc xe đã đâm vào một cột xi măng chỉ vài giây sau khi tài xế giành quyền kiểm soát hệ thống tự lái, khiến ba hành khách thiệt mạng. Một tháng sau, các cơ quan quản lý đã cấm các nhà sản xuất ô tô sử dụng cụm từ “lái xe thông minh” trong quảng cáo và thắt chặt các quy định về cách triển khai công nghệ tự lái. Các hướng dẫn mới yêu cầu hệ thống giám sát người lái không được phép vô hiệu hóa.
Tu Le, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Sino Auto Insights, cho biết: “Sự phát triển của ngành công nghiệp AV có lẽ là quá mạnh mẽ. Công tác giáo dục và nâng cao nhận thức thực sự cần phải theo kịp”.
Theo: Rest of World, SCMP
