Phát biểu tại hội thảo do Báo Tiền Phong phối hợp cùng Napas tổ chức sáng nay (7/10), Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh chặng đường năm năm vừa qua là giai đoạn bứt phá mạnh mẽ của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong lĩnh vực số hóa dịch vụ tài chính và mở rộng tài chính toàn diện.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh một vấn đề thiết thực: Khi người dân tham gia giao thông công cộng, đặc biệt là tàu điện đô thị, họ vẫn phải sử dụng nhiều loại thẻ khác nhau cho từng tuyến. Điều đó cho thấy hạ tầng thanh toán của Việt Nam vẫn còn phân mảnh, chưa thực sự thuận tiện. Theo ông, nếu cả hệ thống chỉ giải quyết tốt một vấn đề duy nhất, đó là tích hợp các phương thức thanh toán cho giao thông công cộng, thì đó cũng đã là một bước tiến rất lớn, góp phần trực tiếp vào mục tiêu phục vụ người dân.
Ông chia sẻ, trong nhiều năm qua, NHNN đã làm việc với các đơn vị quản lý vận tải để tìm hướng liên thông, nhưng còn vướng ở sự khác biệt tiêu chuẩn giữa các nhà tài trợ dự án. Tuy nhiên, với quyết tâm của Tổng công ty Đường sắt đô thị Hà Nội và các ngân hàng thương mại, triển vọng hợp tác đang dần mở ra. Ngành ngân hàng đặt mục tiêu đưa các phương tiện thanh toán hiện có – thẻ ngân hàng, ví điện tử, mobile banking – vào sử dụng trong giao thông công cộng, giúp người dân có thể thanh toán bằng chính tài khoản của mình mà không cần qua nhiều khâu trung gian.
Phó Thống đốc nhắc lại một trải nghiệm đáng nhớ trong chuyến công tác tại Trung Quốc năm 2017 – nơi ngay cả người ăn xin cũng có mã QR để nhận tiền, và người dân đi tàu điện ngầm chỉ cần chạm điện thoại để thanh toán. Những hình ảnh ấy cho thấy sức mạnh của công nghệ khi được ứng dụng sâu vào đời sống. Ông tin rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được điều tương tự, nếu các ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng quyết tâm, đồng lòng.
Từ câu chuyện giao thông công cộng, Phó Thống đốc mở rộng vấn đề sang triết lý phát triển của ngành Ngân hàng trong kỷ nguyên số: mọi dịch vụ phải dựa trên ba trụ cột – tiện ích, chi phí hợp lý và an toàn.
Phó Thống đốc cho rằng, “tiện” và “lợi” là hai từ khóa quan trọng nhất trong hành trình đổi mới dịch vụ. Tiện lợi để người dân sẵn sàng sử dụng, và chi phí hợp lý để khuyến khích giao dịch không tiền mặt.
Phó Thống đốc cũng đánh giá cao các ngân hàng và công ty công nghệ tài chính (fintech) đã chủ động ứng dụng Open API, ngân hàng mở, và tài chính nhúng, giúp dịch vụ ngân hàng len vào từng ngóc ngách của đời sống. “Ngân hàng mà không thấy ngân hàng ở đâu cả”, đó chính là hình ảnh mà ngành đang hướng tới, khi các tiện ích tài chính được tích hợp sâu vào các nền tảng thương mại, giao thông, tiêu dùng, mà không cần người dùng phải nhận ra sự hiện diện của ngân hàng.
Hiện nay, Việt Nam đã ban hành thông tư về Open API, tạo khung pháp lý cho các ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ kết nối với nhau thông qua hệ thống chuẩn mở. Dù chưa đạt đến mức độ quy định như PSD2 của châu Âu, nhưng đây là bước khởi đầu quan trọng, đánh dấu nỗ lực của NHNN trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hợp tác đa ngành. Cơ chế này giúp các bên liên kết với nhau như “hệ thống đường ống tiêu chuẩn”, dễ dàng kết nối, chia sẻ dữ liệu và mở rộng hệ sinh thái thanh toán thông minh.
Bên cạnh thành tựu, Phó Thống đốc cũng chỉ ra rằng ngành Ngân hàng đang đứng trước những thách thức mới mẻ của kỷ nguyên số, như sự xuất hiện của tài sản số (token), đồng tiền ổn định (stablecoin), trí tuệ nhân tạo (AI), và xu hướng mô-đun hóa dịch vụ ngân hàng. Mỗi thay đổi đều mở ra cơ hội, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao về quản trị rủi ro, bảo mật và an toàn hệ thống.
Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cũng khẳng định, mục tiêu cao nhất của mọi chính sách, công nghệ hay sáng kiến của ngành Ngân hàng vẫn là phục vụ người dân và doanh nghiệp. Mọi nỗ lực chuyển đổi số, đổi mới công nghệ hay kết nối liên ngành nếu không mang lại lợi ích trực tiếp cho người sử dụng thì đều không có ý nghĩa.
Phó Thống đốc bày tỏ mong muốn các ngân hàng, trung gian thanh toán và doanh nghiệp công nghệ cùng tiếp tục hợp tác, chia sẻ và hành động, để người dân có thể sử dụng dịch vụ ngân hàng tiện lợi, chi phí hợp lý, an toàn và liên tục. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hoạt động liên tục của hệ thống ngân hàng, song song với đảm bảo an toàn, bảo mật – hai yếu tố được coi là nền tảng niềm tin của khách hàng trong môi trường số hóa.
