NHNN sửa đổi nhiều quy định, hướng đến hệ thống ngân hàng hiện đại, an toàn hơn
Tăng trưởng tín dụng thời gian qua đạt mức cao, trong bối cảnh NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại (NHTM) giảm lãi suất. Mặc dù nhiều ngân hàng đã tích cực hưởng ứng, nhưng một số áp lực như chi phí vốn tăng, thanh khoản cục bộ eo hẹp và tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh vẫn gây sức ép lên mặt bằng lãi suất.
Tăng cường giám sát, công khai minh bạch lãi suất
Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, ổn định lãi suất và thanh khoản là nhiệm vụ cấp thiết trong giai đoạn phục hồi kinh tế. NHNN sẽ tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng (TCTD) tiết giảm chi phí, tối ưu hóa vận hành và chia sẻ lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay.
Đồng thời, ông đề nghị các ngân hàng công khai chênh lệch lãi suất huy động – cho vay trên website, minh bạch thông tin các gói tín dụng ưu đãi để khách hàng dễ tiếp cận. NHNN cũng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường theo dõi diễn biến thị trường, giám sát việc thực thi chính sách, kịp thời xử lý các bất cập phát sinh ở địa phương.
“Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm đến chính sách lãi suất và yêu cầu NHNN điều hành linh hoạt, ổn định nhằm hỗ trợ phục hồi tăng trưởng, kiểm soát lạm phát và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn”, ông Hà cho biết.
Về diễn biến lãi suất, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) thông tin, thanh khoản hệ thống hiện vẫn được đảm bảo, NHNN luôn sẵn sàng cung ứng vốn qua thị trường liên ngân hàng. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số áp lực, như người dân có xu hướng nắm giữ tiền mặt, tốc độ dòng tiền quay lại hệ thống chậm. Cùng với đó, thu ngân sách tăng mạnh vào cuối quý, khiến Kho bạc Nhà nước (KBNN) hút lượng lớn tiền ra khỏi hệ thống, làm giảm vốn khả dụng.
Để hỗ trợ hệ thống, NHNN đang tích cực làm việc với Bộ Tài chính và KBNN để có giải pháp thúc đẩy giải ngân đầu tư công, đồng thời tăng tiền gửi KBNN tại ngân hàng thương mại. Việc này không chỉ cải thiện thanh khoản mà còn góp phần nâng cao hệ số an toàn vốn (LDR) của các TCTD.
Với đề xuất sử dụng công cụ hoán đổi ngoại tệ (swap), ông Quang cho biết đây là phương án đã được NHNN nghiên cứu, nhưng việc triển khai cần thận trọng do có thể làm tăng cung tiền đồng, gây sức ép tỷ giá và gia tăng tâm lý đô la hóa.
Tiệm cận Basel III , tăng kết nối dữ liệu
Liên quan đến hoạt động cho vay, NHNN đang lấy ý kiến sửa đổi Thông tư 39 sau khi nhận được nhiều phản ánh từ các ngân hàng. Một cuộc khảo sát toàn diện sẽ được tiến hành để đánh giá khó khăn thực tế. Việc sửa đổi sẽ mở rộng sang nhiều vấn đề phát sinh, không chỉ giới hạn ở cho vay điện tử, nhằm hoàn thiện khung pháp lý và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Ông Quang cũng nhấn mạnh, một điểm mới đáng chú ý là tăng cường khai thác dữ liệu để nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng. NHNN đang phối hợp với Bộ Công an triển khai Đề án 06, kết nối hệ thống ngân hàng với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Bên cạnh đó, theo Nghị định 94 về Fintech, các công ty cho vay ngang hàng (P2P Lending) sẽ phải kết nối, chia sẻ dữ liệu với Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC). Điều này giúp bổ sung nguồn dữ liệu phi ngân hàng, hỗ trợ TCTD đánh giá chính xác hơn năng lực tài chính của khách hàng.
Nhấn mạnh vai trò của an toàn hệ thống, ông Nguyễn Đức Long – Cục trưởng Cục An toàn hệ thống các TCTD (NHNN) cho biết: Các kiến nghị gần đây của NHTM chủ yếu liên quan đến tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR) theo Thông tư 22.
“Khi vận hành hệ thống ngân hàng, mục tiêu kinh doanh là quan trọng, nhưng yếu tố an toàn luôn phải đặt lên hàng đầu. Duy trì các chỉ tiêu an toàn không chỉ bảo vệ từng TCTD mà còn giữ ổn định hệ thống tài chính quốc gia”, ông Long khẳng định.
Theo Cục trưởng Cục An toàn hệ thống các TCTD, NHNN đã ban hành Thông tư 14 – quy định mới về tỷ lệ an toàn vốn, thay thế Thông tư 41, với các yêu cầu khắt khe hơn, buộc ngân hàng tuân thủ chặt chẽ. Đồng thời, NHNN cũng đang rà soát, sửa đổi hai chỉ tiêu quan trọng trong Basel III là tỷ lệ LDR mới và tỷ lệ nguồn vốn ổn định ròng (NSFR).
“Với định hướng này, NHNN sẽ quản lý chặt hơn việc sử dụng vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn hoặc phụ thuộc quá mức vào vốn thị trường. Mục tiêu là giảm rủi ro, tăng sức chống chịu của hệ thống trước biến động toàn cầu. Tuy nhiên, NHNN cũng xác định cần có lộ trình phù hợp, tránh gây xáo trộn hệ thống. Các thông tư sửa đổi sẽ được tính toán kỹ lưỡng để vừa đảm bảo an toàn vừa hỗ trợ tăng trưởng tín dụng hiệu quả”, ông Long nhấn mạnh.
