Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã chính thức cắt giảm lãi suất lần thứ 2 liên tiếp, nhằm ngăn chặn đà giảm tốc của thị trường lao động không trở thành suy thoái nghiêm trọng. Động thái này đưa lãi suất cơ bản xuống biên độ 3,75%-4%, mức thấp nhất trong 3 năm và giảm đáng kể so với đỉnh khoảng 5,4% duy trì phần lớn trong năm ngoái.
Tuy nhiên, phần dễ dàng nhất của quá trình “gỡ bỏ” chính sách tiền tệ thắt chặt có lẽ đã qua. Việc nên tiếp tục cắt giảm đến đâu đang là câu hỏi nan giải với các quan chức Fed, đặc biệt khi họ đang thiếu dữ liệu để đánh giá do chính phủ Mỹ đóng cửa, khiến dữ liệu kinh tế quan trọng không được công bố đúng hạn.
Quyết định lần này được thông qua với tỷ lệ 10-2. Cụ thể, Chủ tịch Fed Kansas City Jeffrey Schmid phản đối vì cho rằng nên giữ nguyên lãi suất, trong khi Thống đốc Stephen Miran – người được Tổng thống Trump bổ nhiệm gần đây, muốn cắt mạnh hơn nữa, tới 0,5 điểm phần trăm.
Không chỉ cắt giảm lãi suất, Fed cũng thống nhất chấm dứt chiến dịch thu hẹp bảng cân đối kế toán trị giá 6.600 tỷ USD kể từ ngày 1/12 tới. Đây là bước ngoặt quan trọng trong việc rút lại các biện pháp kích thích đại dịch. Việc ngừng cho phép trái phiếu chính phủ đáo hạn mà không tái đầu tư cho thấy Fed đã quan sát thấy các dấu hiệu hệ thống ngân hàng không còn dư thừa dự trữ tiền mặt như trước. Tuy nhiên, Fed vẫn sẽ tiếp tục giảm dần danh mục chứng khoán được đảm bảo bằng thế chấp (MBS), đồng thời tái đầu tư các khoản MBS đáo hạn vào tín phiếu kho bạc ngắn hạn.
Khi quyết định hôm thứ Tư đã được thị trường dự đoán từ lâu, trọng tâm hiện giờ chuyển sang cuộc họp cuối cùng trong năm của Fed vào tháng 12. Trong cuộc họp tháng 9, phần lớn quan chức Fed dự kiến sẽ có thêm 2 lần cắt giảm trong năm, bao gồm trong tháng 12. Tuy nhiên, một thiểu số đáng kể cho rằng mức cắt giảm hồi tháng 9 là đủ và không cần thêm hành động.
Những quan chức này lo ngại lạm phát đã vượt mục tiêu 2% của Fed trong nhiều năm và hiện chưa có dấu hiệu hạ nhiệt bền vững, đặc biệt là sau các đợt tăng thuế nhập khẩu do chính quyền Trump áp đặt.
Thêm vào đó, việc chính phủ Mỹ đóng cửa đã khiến Fed không thể cập nhật các báo cáo quan trọng như bảng lương phi nông nghiệp, tỷ lệ thất nghiệp, hay các chỉ số tiêu dùng. Điều này khiến những bất đồng nội bộ càng khó hoà giải.
Chủ tịch Jerome Powell thừa nhận: “Không có con đường nào hoàn toàn không rủi ro.” Một mặt, Fed không muốn hạ lãi suất quá sâu và khiến hoạt động kinh tế nóng lên trở lại, dẫn đến áp lực lạm phát. Mặt khác, họ không thể phớt lờ các tín hiệu suy yếu từ những lĩnh vực nhạy cảm với lãi suất như bất động sản và tiêu dùng hộ gia đình thu nhập thấp.
Tranh luận trong nội bộ Fed hiện xoay quanh việc liệu thị trường lao động đang yếu đi vì cầu lao động giảm, hay đơn giản chỉ là do số người nhập cư và tìm việc ít hơn. Trung bình trong 3 tháng qua, nền kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm khoảng 29.000 việc làm mỗi tháng, so với 82.000 cùng kỳ năm trước.
Một số mô hình kinh tế mới cho rằng trong bối cảnh hoạt động nhập cư chậm lại, Mỹ giờ chỉ cần tạo thêm khoảng 50.000 việc làm mỗi tháng để giữ tỷ lệ thất nghiệp ổn định, so với 90.000 trước đại dịch và 150.000 trong giai đoạn phục hồi hậu Covid-19.
“Liệu Fed đã thực sự điều chỉnh tư duy để chấp nhận rằng 50.000 việc làm mỗi tháng là ổn chưa? Tôi không nghĩ mọi người đều đã sẵn sàng với điều đó,” James Bullard, cựu Chủ tịch Fed St. Louis, hiện là Hiệu trưởng Trường Kinh doanh Purdue, nói.
