Dự trữ quốc gia phải trở thành dự trữ chiến lược, trụ cột của an ninh quốc gia

Chiều ngày 5/11, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi). Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay dự thảo Luật gồm 6 chương, 35 điều, giảm 31 điều so với Luật hiện hành.

Giữ nguyên chính sách với người làm dự trữ quốc gia

Về nội dung, dự thảo Luật đề xuất cho phép kế thừa và giữ nguyên quy định tại Điều 9 của Luật hiện hành về chế độ chính sách đối với người làm công tác dự trữ quốc gia.

Những nội dung sửa đổi hoàn thiện gồm 31 Điều. Trong đó, mục tiêu dự trữ quốc gia được kế thừa, sửa đổi theo hướng thực hiện dự trữ chiến lược để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của ổn định nền kinh tế; là công cụ điều tiết thị trường để đảm bảo nền kinh tế vận hành ổn định, hiệu quả theo luật quy luật thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa và quy định về dự trữ chiến lược.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình.

Về ngân sách nhà nước chi cho dự trữ quốc gia, dự thảo Luật quy định những nội dung chi dự trữ quốc gia sử dụng từ nguồn dự phòng và chuyển nguồn sang năm sau để phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước năm 2025.

Về chiến lược, danh mục hàng dự trữ quốc gia, dự thảo Luật đã rà soát sửa đổi và bổ sung nguyên tắc xây dựng chiến lược, danh mục dự trữ quốc gia theo mục tiêu ổn định và phát triển kinh tế xã hội.

Đồng thời, thực hiện phân quyền phân cấp triệt để theo hướng giao Chính phủ quy định danh mục hàng dự trữ quốc gia và các bộ ngành quy định chi tiết các mặt hàng dự trữ quốc gia để đảm bảo tính linh hoạt phù hợp với tình hình thực tế trong từng thời kỳ.

Đối với thẩm quyền quyết định nhập, xuất hàng dự trữ quốc gia, dự thảo Luật đã phân quyền phân cấp mạnh triệt để và giao cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ quản lý hàng dự trữ quốc gia quyết định nhập, xuất hàng dự trữ quốc gia. Trên cơ sở đó giao Chính phủ quy định chi tiết tình huống và các nội dung trình tự.

Về mua, bán hàng dự trữ quốc gia, dự thảo Luật đã quy định theo hướng không quy định lại các quy định về pháp luật đấu thầu, đấu giá tài sản đã được quy định tại các văn bản pháp luật về đấu thầu, đấu giá.

Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự mua, bán hàng dự trữ quốc gia theo phương thức “Mua, bán hàng dự trữ quốc gia trực tiếp rộng rãi mọi đối tượng; bán chỉ định”. Đồng thời, quy định rõ nội dung “Mua, bán hàng dự trữ quốc gia do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý được áp dụng theo quy định của pháp luật về lĩnh vực quốc phòng, an ninh và pháp luật có liên quan” và “Hàng dự trữ quốc gia phục vụ quốc phòng, an ninh chỉ được bán chỉ định cho lĩnh vực quốc phòng, an ninh, bao gồm các doanh nghiệp trực tiếp phục vụ quốc phòng, an ninh phục vụ sản xuất”.

Phân cấp, phân quyền triệt để

Về những nội dung mới, thể chế hóa Kết luận số 115 và Thông báo số 342, dự thảo đã bổ sung 3 Điều quy định về: Chính sách nhà nước về dự trữ chiến lược; yêu cầu dự trữ chiến lược, dự trữ chiến lược trong điều tiết thị trường. Các nội dung theo hướng chỉ quy định mang tính nguyên tắc về chính sách của Nhà nước. Trên cơ sở đó, giao Chính phủ quy định cụ thể trong từng thời kỳ để bảo đảm tĩnh linh hoạt phù hợp với tình hình thực tế.

Dự thảo đã quy định bỏ yêu cầu hàng dự trữ quốc gia phải được cất giữ riêng, sửa đổi cụm từ “quy chuẩn kỹ thuật quốc gia” thành “quy định về bảo quản hàng dự trữ quốc gia”, bảo đảm đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi khi tổ chức thực thi pháp luật.

Ngoài ra, để cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, dự thảo luật đã phân cấp phân quyền mạnh mẽ triệt để, đồng thời không quy định thêm và đã cắt giảm hai thủ tục hành chính.

Cụ thể, phân cấp từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Chính phủ ban hành danh mục hàng dự trữ quốc gia; từ Thủ tướng Chính phủ cho Bộ ngành quyết định nhập xuất hàng dự trữ quốc gia; chuyển nhiệm vụ của Bộ trưởng Bộ Tài chính cho các bộ ngành quản lý hàng dự trữ quốc gia quy định về bảo quản, định mức kinh tế kỹ thuật nhập xuất hàng dự trữ quốc gia.

Chính phủ đề nghị cho phép Luật có hiệu lực từ 1/5/2026. Đối với một số nội dung về dự trữ chiến lược có ảnh hưởng lớn đến các bộ, ngành, địa phương và các thành phần kinh tế khi tham gia điều tiết thị trường, Chính phủ đề nghị cho phép có hiệu lực từ 1/5/2027.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận phiên họp.

Sau khi nghe tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế và Tài chính, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự thảo Luật. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã giải trình làm rõ các vấn đề thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và báo cáo thẩm tra nêu.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao quá trình chuẩn bị hồ sơ dự án Luật Dự trữ quốc gia sửa đổi. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp thu các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, của cơ quan thẩm tra để hoàn thiện dự thảo, rà soát đảm bảo quy định của luật tuân thủ Hiến pháp, đồng bộ với các luật.

Trong đó, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh việc tiếp tục rà soát, đảm bảo thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, của đồng chí Tổng Bí thư về dự trữ quốc gia.

Đặc biệt là thể chế hóa đầy đủ, cụ thể chủ trương “dự trữ quốc gia không chỉ phục vụ mục tiêu cứu trợ trong tình huống khẩn cấp mà thực sự trở thành dự trữ chiến lược, là công cụ phục vụ điều tiết thị trường để đảm bảo nền kinh tế vận hành ổn định hiệu quả theo quy luật của thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa, là một trong những trụ cột quan trọng của an ninh quốc gia, an ninh kinh tế và phát triển bền vững”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Bên cạnh đề nghị rà soát để đảm bảo sửa đổi luật, giải quyết được các khó khăn vướng mắc hiện nay, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ phải thay đổi căn bản tư duy về dự trữ quốc gia theo chủ trương của Đảng, phù hợp với mục tiêu phát triển trong tình hình mới, đặc biệt là các vấn đề về dự trữ chiến lược, xã hội hóa dự trữ quốc gia và dự trữ để điều tiết thị trường.