“Bánh xe phong thủy” đảo ngược, châu Âu phải chi hàng tỷ euro mới đuổi kịp Bắc Kinh

Thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cho thấy, trong 5 tháng đầu năm nay, sản lượng và doanh số bán xe năng lượng mới của nước này đạt 3,005 triệu và 2,94 triệu, tăng 45,1% và 46,8 % so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong những năm gần đây, dòng phương tiện năng lượng mới Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng: Tháng 9/2020 đã vượt 5 triệu chiếc; đến tháng 2/2022, vượt mốc 10 triệu xe; đến ngày 3/7/2023, đạt 20 triệu chiếc, đây cũng là chiếc xe thứ 10 triệu lần thứ 2 cách chiếc xe thứ 10 triệu đầu tiên chỉ mất 1 năm 5 tháng.

Giới chuyên gia Trung Quốc cho  rằng, động thái này đánh dấu phương tiện năng lượng mới của Trung Quốc đã bước vào một giai đoạn mới về phát triển quy mô chất lượng cao và toàn cầu hóa trên cơ sở công nghiệp hóa và thị trường hóa, dẫn đầu ngành ô tô toàn cầu.

Xe điện Trung Quốc thâm nhập châu Âu

Theo Guancha (Trung Quốc), người châu Âu rất coi trọng việc bảo vệ môi trường, nhiều quốc gia đã đề xuất thời gian biểu cấm bán xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch; mức thuế của châu Âu đối với ô tô Trung Quốc cũng chỉ có 10%. Do đó, các phương tiện năng lượng mới của Trung Quốc có nhiều cơ hội ở châu Âu.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, khả năng xe điện Trung Quốc thâm nhập thị trường châu Âu trên quy mô lớn là không cao.

Tập đoàn Allianz dự báo, đến năm 2030 ô tô Trung Quốc sẽ chiếm 75% thị trường trong nước, còn ô tô xuất khẩu của Trung Quốc sẽ chiếm 10% thị trường châu Âu.

Nhưng từ quan điểm thay thế các phương tiện truyền thống bằng xe điện có thể là sự thay đổi công nghiệp lớn nhất trong nền kinh tế toàn cầu trong tương lai, nhiều chuyên gia châu Âu lo ngại, xe điện của Trung Quốc sẽ chiếm thị phần lớn, trở thành thách thức đối với các công ty sản xuất ô tô của châu Âu.

Theo xu thế mới, động cơ diesel mà châu Âu thống trị ban đầu vốn tạo thành lợi thế kỹ thuật và rào cản tự nhiên nhưng giờ sẽ dần mất đi; các công ty châu Âu sẽ phải hợp tác với các nhà cung cấp pin lớn trên toàn cầu.

Và đây là một hệ thống công nghệ hoàn toàn mới, trong đó, các công ty Trung Quốc kiểm soát khoảng 2/3 nguồn cung cấp pin năng lượng của thế giới.

Ngay cả khi các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đầu tư mạnh vào năng lực sản xuất pin, họ cũng vẫn phải hợp tác với các nhà sản xuất chuyên nghiệp, đây là một thay đổi lớn trong hệ thống nhà cung cấp.

Nếu như trước đây, các công ty sản xuất ô tô châu Âu đầu tư vào Trung Quốc thì giờ đây, “bánh xe phong thủy” đã thay đổi: Các công ty sản xuất ô tô và nhà cung cấp pin Trung Quốc, với tư cách là những bên mạnh về kỹ thuật, đã đầu tư vào châu Âu.

Nhiều công ty sản xuất pin lithium của Trung Quốc đã đầu tư xây dựng nhà máy ở châu Âu, chủ yếu là hợp tác với các công ty sản xuất ô tô của Đức và Pháp.

Đối với thị trường ô tô châu Âu ở Trung Quốc, 85% trong số đó là sản phẩm liên doanh Trung-Âu, với sản lượng khoảng 4 triệu xe/năm, chiếm khoảng 20% toàn thị trường. Tuy nhiên, con số này sẽ bị ảnh hưởng bởi làn sóng xe điện.

Trong số 20 mẫu xe điện bán chạy nhất năm 2022, chỉ có một mẫu là liên doanh Trung-Âu.

Tỷ lệ xe điện trong doanh số bán xe mới của Trung Quốc ngày càng cao. Trong tháng 5/2023, doanh số bán xe năng lượng mới là 717.000 chiếc, tăng 60,2% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 30,1%.

Với xu hướng này, thị phần xe châu Âu chắc chắn sẽ sụt giảm. Một số hãng xe châu Âu đã giảm thị phần xuống con số rất nhỏ do cho rằng thị trường Trung Quốc quá khó khăn. Có thương hiệu đã rút lui như Renault hoặc đang cân nhắc rút lui như Peugeot.

Người châu Âu có thể cảm thấy bị sốc khi so sánh trực tiếp các sản phẩm và công nghệ và bắt đầu có cái nhìn khác hơn về ô tô Trung Quốc.

“Cơn bão Trung Quốc”

Một “cơn bão Trung Quốc” đang bao trùm lĩnh vực xe điện (EV) đang phát triển của châu Âu.

Chia sẻ với Reuters, Chủ tịch Renault Jean-Dominique Senard nói rằng, “cơn bão Trung Quốc” đang bao trùm lĩnh vực xe điện đang phát triển của châu Âu khi quốc gia châu Á thống trị nguồn nguyên liệu thô chính để sản xuất pin cho ô tô không khí thải.

Quyết định mới đây của Bắc Kinh về hạn chế xuất khẩu hai kim loại gali và gecmani được sử dụng trong chất bán dẫn và xe điện sẽ khiến các nhà lãnh đạo châu Âu phải nhìn nhận lại, vì nó cho thấy sự phụ thuộc quá mức của lục địa này vào Trung Quốc và châu Âu nên đầu tư xây dựng chuỗi cung ứng của riêng mình.

“ Khi nói về cơn bão Trung Quốc, ý tôi là áp lực to lớn hiện nay liên quan đến việc xuất khẩu ô tô (điện) của Trung Quốc sang châu Âu” , ông Senard nói.

“Chúng tôi có khả năng sản xuất xe điện nhưng chúng tôi đang nỗ lực để đảm bảo an toàn cho nguồn cung của mình” , ông bổ sung rằng ngành công nghiệp xe điện và chuỗi cung ứng nguyên liệu thô hiện tại của Trung Quốc là kết quả của nhiều năm đầu tư; châu Âu sẽ cần tiêu tốn hàng tỷ euro nếu muốn đạt được điều tương tự.

Các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc đang làm leo thang cuộc chiến công nghệ với Mỹ, có khả năng gây ra nhiều gián đoạn hơn cho chuỗi cung ứng toàn cầu.

Châu Âu thấy mình đang ở giữa cuộc xung đột nên buộc phải tìm kiếm các giải pháp thay thế trong trường hợp xấu nhất.

Ông Senard cảnh báo: “Nếu xảy ra một cuộc khủng hoảng địa chính trị thực sự, thiệt hại đối với các nhà máy sản xuất pin chỉ dựa vào sản phẩm từ bên ngoài sẽ rất đáng kể”.

Ông cho hay việc phát triển các loại nhiên liệu thay thế như nhiên liệu điện tử tổng hợp và hydro sẽ rất quan trọng trong trường hợp thiếu pin đột ngột do khan hiếm nguyên liệu thô.

“Như bất kỳ nhà sản xuất thận trọng nào cũng sẽ làm… Chúng tôi đang tìm kiếm các giải pháp thay thế để tránh đẩy nước mình vào tình thế bế tắc nếu hết pin”.