Hồi kết sau sáu thập kỷ hoạt động
Ngày 3/10/2025, Rite Aid Corporation – biểu tượng của ngành bán lẻ dược phẩm Mỹ – chính thức khép lại hành trình 63 năm bằng thông báo ngắn gọn trên website: “Tất cả các cửa hàng Rite Aid hiện đã đóng cửa. Chúng tôi cảm ơn những khách hàng trung thành đã ủng hộ trong nhiều năm”. Dù vậy, trang web vẫn hoạt động để hỗ trợ khách hàng cũ truy xuất hồ sơ kê đơn và tiêm chủng như một lời tri ân cuối.
Tuy nhiên, việc hàng loạt các cửa hàng thuốc đóng cửa không phải là một cú sốc đột ngột, mà là đỉnh điểm của một quá trình thanh lý tài sản và tái cấu trúc thất bại kéo dài gần hai năm.
Chuỗi nhà thuốc Rite Aid lần đầu tiên nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào tháng 10 năm 2023 do gánh nặng nợ khổng lồ vượt 4 tỷ USD cho hàng nghìn vụ kiện tụng liên quan đến cáo buộc kê đơn thuốc giảm đau opioid bất hợp pháp. Bên cạnh đó, Rite Aid cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các chuỗi cửa hàng dược phẩm lớn khác.
Trong nỗ lực đầu tiên, Rite Aid đã đóng cửa 500 cửa hàng, trả được 2 tỷ USD nợ, đảm bảo được 2,5 tỷ USD nguồn vốn để duy trì các hoạt động còn lại. Qua đó, công ty thoát khỏi tình trạng phá sản.
Mặc dù vậy, công ty vẫn còn nợ 2,5 tỷ USD sau lần tái cấu trúc đầu tiên. Chỉ chưa đầy một năm sau, Rite Aid lại buộc phải nộp đơn xin phá sản lần thứ hai vào tháng 5 năm 2025. Đến thời điểm đó, công ty chỉ còn vận hành khoảng 1.200 đến 1.250 cửa hàng trên 15 tiểu bang, giảm khoảng một nửa so với năm 2023.
Do cạn kiệt tiền mặt và thất bại trong việc đảm bảo nguồn tài chính, Rite Aid đã tuyên bố sẽ bán hết tất cả tài sản còn lại và đóng cửa mọi chi nhánh. Theo đó, chuỗi hiệu thuốc này bán phần lớn dịch vụ dược phẩm tại các cửa hàng cho các đối thủ cạnh tranh là CVS Pharmacy, Walgreens, Albertsons và Kroger, với tổng cộng hơn 1.000 địa điểm.
Trong số đó, CVS Pharmacy là bên đấu giá lớn nhất, mua lại hồ sơ kê đơn từ 600 địa điểm và trực tiếp mua 64 cửa hàng Rite Aid. Đến tháng 7 năm 2025, tổng số cửa hàng đã đóng cửa kể từ tháng 10 năm 2023 đã vượt mốc 1.000. Cuối cùng, 89 cửa hàng còn lại đã đóng cửa hoàn toàn trong những ngày đầu tháng 10 năm 2025.
Hành trình phát triển
Rite Aid bắt đầu hành trình vào tháng 9/1962, khi Alex Grass mở cửa hàng đầu tiên mang tên Thrift D Discount Center tại Scranton, tiểu bang Pennsylvania của Mỹ. Công ty sau đó nhanh chóng mở rộng sang 5 tiểu bang khác vào năm 1965 và sau đó chính thức trở thành công ty đại chúng dưới tên Rite Aid vào năm 1968. Rite Aid niêm yết trên Sàn Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) vào năm 1970.
Chỉ 10 năm sau khi mở cửa hàng đầu tiên, Rite Aid đã vận hành 267 cửa hàng thuốc tại 10 tiểu bang. Nhờ vào các thương vụ mua lại, Rite Aid đã vượt qua mốc 2.000 cửa hàng dọc theo Bờ Đông và đạt cột mốc doanh thu 1 tỷ USD vào năm 1983.
Bước ngoặt lớn diễn ra vào năm 1996, khi Rite Aid mua lại chuỗi Thrifty PayLess với 1.000 cửa hàng ở Bờ Tây, mở rộng đáng kể phạm vi hoạt động. Đỉnh cao quy mô của Rite Aid đạt được vào năm 2007 sau thương vụ mua lại Brooks Pharmacy và Eckerd Pharmacy. Thương vụ này đã đưa Rite Aid trở thành nhà bán lẻ dược phẩm lớn thứ ba nước Mỹ.
Đến năm 2008, Rite Aid sở hữu tổng cộng 5.059 cửa hàng với 112.800 nhân viên. Ngay cả giai đoạn sắp thoái trào, công ty vẫn ghi nhận doanh thu ấn tượng là 24.04 tỷ USD năm tài chính 2021, mặc dù đã chịu khoản lỗ ròng 90.9 triệu USD.
Tuy nhiên, ngay cả ở thời kỳ hưng thịnh nhất, Rite Aid đã lộ ra những vết nứt tài chính nghiêm trọng. Cụ thể là vào năm 1999, do thua lỗ phát sinh từ việc mở rộng quá nhanh, cổ phiếu của công ty đã giảm mạnh từ mức 30 USD/cp xuống 4,4 USD/cp.
Những đòn giáng chí mạng
Sự sụp đổ cuối cùng của Rite Aid là kết quả của ba nguyên nhân chính kết hợp lại. Thứ nhất, gánh nặng nợ và việc tái cấu trúc không bền vững luôn là bóng đen phủ lên công ty. Mặc dù đã giảm nợ từ 6,6 tỷ USD xuống 3.9 tỷ USD vào năm 2003, các thương vụ mua lại lớn sau này đã đẩy gánh nặng tài chính tăng cao trở lại.
Sau lần nộp đơn xin bảo hộ phá sản đầu tiên vào năm 2023, việc chỉ giảm được một nửa khoản nợ ban đầu và vẫn phải gánh 2,5 tỷ USD nợ khiến công ty không đủ khả năng chống chịu trước các cú sốc thị trường. Kết quả là, trong lần nộp đơn phá sản thứ hai vào năm 2025, công ty thừa nhận không thể duy trì các cửa hàng do chủ nợ quay lưng.
Thứ hai, khủng hoảng thuốc giảm đau opioid và chi phí pháp lý khổng lồ đã giáng một đòn chí mạng. Rite Aid phải đối mặt với hàng nghìn vụ kiện liên bang, tiểu bang và địa phương cáo buộc công ty đã kê đơn thuốc giảm đau gây nghiện bất hợp pháp. Mặc dù công ty đã phủ nhận các cáo buộc và đạt được thỏa thuận với Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) vào tháng 6 năm 2024 để giải quyết các cáo buộc với mức phí 7.5 triệu USD, các chi phí pháp lý và thiệt hại danh tiếng kéo theo đã bào mòn nền tảng tài chính của công ty.
Cuối cùng, sự cạnh tranh khốc liệt và thất bại trong các thương vụ sáp nhập đã làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh của Rite Aid. Vào năm 2017, Walgreens đã hủy bỏ thỏa thuận sáp nhập trị giá 9.4 tỷ USD với Rite Aid. Thay vào đó, Walgreens chỉ đồng ý mua lại 1.932 cửa hàng với giá 4.38 tỷ USD. Việc mất đi một phần lớn mạng lưới đã khiến Rite Aid chỉ còn lại khoảng 2.600 cửa hàng và trở nên quá nhỏ bé để đối đầu với CVS và Walgreens.
Hơn nữa, nỗ lực sáp nhập tiếp theo với Albertsons vào năm 2018 cũng đã thất bại do không nhận được sự ủng hộ của cổ đông. Do đó, việc phải bán hồ sơ kê đơn cho chính các đối thủ cạnh tranh lớn (CVS, Walgreens) trong lần phá sản cuối cùng đã là sự thừa nhận rõ ràng nhất về thất bại của Rite Aid trên thị trường bán lẻ dược phẩm Mỹ.
Giám đốc điều hành Matt Schroeder của Rite Aid đưa ra tuyên bố rằng công ty đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của vô số người Mỹ. “Tôi sẽ mãi biết ơn hàng nghìn cộng sự của chúng tôi vì sự tận tâm của họ đối với Rite Aid và sứ mệnh của công ty”, ông nói.
Sự sụp đổ của Rite Aid không chỉ là hồi kết cho một thương hiệu bán lẻ mà còn là lời cảnh tỉnh về những thách thức kinh tế và pháp lý đang tác động đến toàn bộ ngành công nghiệp dược phẩm Mỹ, nơi ngay cả những tên tuổi lớn hơn cũng đang phải thu hẹp quy mô và đóng cửa chi nhánh.
Tổng hợp: CNN, New York Times, ACB News
