YouTube đang triển khai và sẽ mở rộng quyền sử dụng công cụ Likeness detection cho các nhà sáng tạo
Sự lan rộng của các video deepfake đang khiến ranh giới giữa thật và giả ngày càng mờ đi. Từ người nổi tiếng đến nhà sáng tạo nội dung, ai cũng có thể trở thành nạn nhân của công nghệ này.
Trước thực tế đó, YouTube cùng nhiều nền tảng trực tuyến khác đang tìm cách cân bằng giữa tự do sáng tạo và quyền kiểm soát danh tính số.
YouTube thử nghiệm công cụ nhận diện mạo danh bằng AI
Tính năng mới được YouTube giới thiệu với tên gọi ‘Likeness detection’, tạm dịch là nhận diện sự giống nhau về khuôn mặt và giọng nói. Khi người sáng tạo phát hiện video có dấu hiệu giả mạo hình ảnh hoặc giọng của mình, họ có thể gửi yêu cầu xác minh trực tiếp qua công cụ này.
Hệ thống sẽ sử dụng mô hình trí tuệ nhân tạo để đối chiếu dữ liệu khuôn mặt và giọng nói với hồ sơ gốc của người gửi yêu cầu. Nếu kết quả cho thấy có mức độ trùng khớp cao, video đó sẽ được chuyển sang bộ phận kiểm duyệt của YouTube để đánh giá sâu hơn.
Việc này giúp hạn chế tình trạng xóa nhầm nội dung hợp lệ, đồng thời tăng độ chính xác trong phát hiện deepfake.
Khác với công cụ báo cáo bản quyền hay nội dung sai phạm trước đây, tính năng nhận diện mới tập trung vào yếu tố danh tính cá nhân. Người bị mạo danh không cần chứng minh quyền sở hữu hình ảnh hay nội dung, chỉ cần xác nhận việc bị sử dụng trái phép khuôn mặt hoặc giọng nói của mình.
Theo YouTube, mục tiêu của công cụ này là trao lại quyền kiểm soát cho người sáng tạo, trong bối cảnh ngày càng nhiều video sử dụng công nghệ tổng hợp hình ảnh và giọng nói khiến người xem khó phân biệt thật giả. Dự kiến công cụ sẽ được triển khai dần tại Mỹ trước khi mở rộng sang các khu vực khác trong năm tới.
Bước đi nhằm đối phó làn sóng deepfake
Deepfake không còn dừng ở những video giải trí hay nội dung châm biếm. Chỉ trong vài năm, công nghệ này đã bị lợi dụng cho mục đích lừa đảo, chính trị và thao túng thông tin. Nhiều vụ việc người nổi tiếng bị cắt ghép khuôn mặt, thậm chí giả giọng trong các quảng cáo hoặc nội dung nhạy cảm, đã khiến người dùng lo ngại về độ tin cậy của những gì họ xem trực tuyến.
Trước làn sóng đó, các nền tảng mạng xã hội đồng loạt tìm cách phản ứng. Meta từng công bố kế hoạch gắn nhãn “AI generated” cho các video do trí tuệ nhân tạo tạo ra, còn TikTok bổ sung mục “AI-generated” trong phần báo cáo vi phạm, giúp người dùng dễ dàng phản hồi khi phát hiện video giả mạo. Với YouTube, đây là bước đi thể hiện nỗ lực chủ động đối phó trước làn sóng deepfake lan rộng và khó kiểm soát.
Việc triển khai tính năng này cũng cho thấy YouTube đang cố gắng thiết lập lại tiêu chuẩn quản lý nội dung trong thời đại AI. Nền tảng không chỉ xử lý video vi phạm, mà còn tạo cơ chế giúp người sáng tạo có tiếng nói trong việc bảo vệ danh tính số của mình.
Một số chuyên gia truyền thông đánh giá đây là dấu hiệu cho thấy các công ty công nghệ đã bắt đầu chuyển từ giai đoạn “thích ứng với AI” sang “kiểm soát tác động của AI”.
Tuy vậy, việc áp dụng công cụ nhận diện deepfake trên quy mô toàn cầu không đơn giản. Sự khác biệt về luật bảo vệ dữ liệu giữa các quốc gia và độ phức tạp trong việc xác định đâu là nội dung giả mạo có hại sẽ là những thách thức mà YouTube phải đối mặt trong quá trình triển khai.
Ranh giới giữa sáng tạo và kiểm duyệt
Việc chống deepfake đặt ra câu hỏi về giới hạn của sáng tạo nội dung. Không ít nhà sản xuất video lo ngại rằng những công cụ nhận diện tự động có thể ảnh hưởng đến các sản phẩm sử dụng trí tuệ nhân tạo hợp pháp, như phim ngắn hoặc video minh họa. Khi ranh giới giữa sáng tạo và giả mạo ngày càng mờ, các nền tảng phải tìm cách bảo vệ người dùng mà không làm tổn hại đến sự tự do sáng tạo.
YouTube khẳng định công cụ nhận diện không nhằm hạn chế sáng tạo mà để bảo vệ quyền kiểm soát hình ảnh cá nhân. Tuy vậy, giới chuyên gia cho rằng việc xác định đâu là video gây hại và đâu là sáng tạo hợp pháp sẽ vẫn là thách thức lớn.
Cuộc đua giữa công nghệ tạo giả và công nghệ phát hiện giả có thể sẽ còn kéo dài, và công cụ mới của YouTube chỉ là một bước nhỏ trong nỗ lực giữ lại phần thật giữa thời đại ngày càng ảo.
