Big Tech và cuộc đua nghìn tỉ đô vào trí tuệ nhân tạo
Năm 2025, trí tuệ nhân tạo đã trở thành cuộc chơi có quy mô lớn nhất trong lịch sử công nghệ. Theo Bloomberg và Financial Times, chỉ riêng bốn gã khổng lồ công nghệ Mỹ là Microsoft, Google, Amazon và Meta đã chi tổng cộng hơn 320 – 344 tỉ USD cho AI và hạ tầng liên quan.
Microsoft dành gần 100 tỉ USD để xây dựng siêu máy tính và tích hợp AI vào Office, Windows và Azure. Google nâng ngân sách lên 85 tỉ USD với trọng tâm là mô hình Gemini và công cụ tìm kiếm thế hệ mới.
Amazon mạnh tay chi tới 118 tỉ USD mở rộng trung tâm dữ liệu nhằm củng cố dịch vụ AI của AWS. Trong khi đó, Meta đầu tư khoảng 70 tỉ USD cho AI tạo sinh, metaverse và phần cứng.
Những khoản đầu tư khổng lồ này cho thấy AI đã trở thành hạ tầng cốt lõi của nền kinh tế số toàn cầu, vượt xa sức nóng từng diễn ra trong kỷ nguyên dot-com.
Người dùng hưởng lợi thế nào?
Sự bùng nổ vốn đầu tư đã nhanh chóng chuyển hóa thành lợi ích thực tế. Tại Mỹ và châu Âu, Copilot của Microsoft hay Duet AI của Google đã trở thành công cụ quen thuộc trong văn phòng, cho phép nhân viên soạn báo cáo và thuyết trình chỉ trong vài phút, giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành.
Ở châu Á, Nhật Bản và Hàn Quốc đã triển khai mô hình trợ giảng AI song ngữ, cá nhân hóa lộ trình học tập. Ngay tại Mỹ, AI cũng được công nhận là một công cụ hợp pháp trong nghiên cứu và sáng tạo học thuật.
Trong lĩnh vực y tế, các bệnh viện lớn đã ứng dụng AI để phân tích X-quang và MRI, rút ngắn thời gian chẩn đoán và nâng cao độ chính xác. Ngành giải trí cũng đang thay đổi mạnh mẽ khi công cụ như MidJourney, Sora hay Suno cho phép bất kỳ ai sáng tạo ảnh, nhạc và video chỉ bằng vài dòng lệnh.
Tại Việt Nam, AI đã bắt đầu được ứng dụng trong tài chính, giáo dục trực tuyến, chăm sóc khách hàng và y tế. Một số bệnh viện lớn thử nghiệm AI trong chẩn đoán hình ảnh, trong khi các doanh nghiệp công nghệ nội địa phát triển trợ lý ảo tiếng Việt và nền tảng học tập thông minh…
Trợ lý số toàn năng trong tương lai
Những tiện ích hiện tại mới chỉ là bước khởi đầu. Trong vòng 5 – 10 năm tới, AI được dự báo sẽ phát triển thành “trợ lý số toàn năng”, hiện diện trong hầu hết các lĩnh vực. Văn phòng có thể vận hành hiệu quả với một nửa nhân sự hiện nay khi các công việc lặp lại được giao cho AI.
Trong giáo dục, học sinh vùng sâu vùng xa có thể tiếp cận thầy giáo AI nói ngôn ngữ dân tộc thiểu số, đưa tri thức chất lượng cao đến tận từng gia đình.
Trong y tế, AI sẽ phân tích dữ liệu gene, lối sống và bệnh sử để xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa cho từng bệnh nhân, trong khi bác sĩ ảo tư vấn từ xa nhiều khả năng trở thành chuẩn mực. Ở lĩnh vực sáng tạo, mỗi cá nhân đều có thể làm phim, viết nhạc hay dựng game, mở ra nền kinh tế sáng tạo đại chúng.
Bên cạnh lợi ích, AI cũng đặt ra nhiều thách thức lớn. Các công việc mang tính lặp lại đang đứng trước nguy cơ biến mất, buộc người lao động phải học hỏi kỹ năng mới. Quyền riêng tư cũng bị đe dọa khi dữ liệu cá nhân, từ lịch sử tìm kiếm đến hồ sơ y tế, có thể bị khai thác cho huấn luyện mô hình.
Đặc biệt, việc phụ thuộc quá nhiều vào Big Tech khiến nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, có nguy cơ trở thành khách hàng thụ động thay vì chủ động phát triển công nghệ.
AI đã và đang mang lại tiện ích rõ rệt cho người dùng trên toàn cầu. Nhưng câu hỏi lớn vẫn còn để ngỏ: liệu công nghệ này sẽ thực sự được phân bổ công bằng cho tất cả, hay sẽ mở ra một kỷ nguyên độc quyền mới mà Big Tech nắm toàn quyền định đoạt?
AI, IoT, Big Data: Những công nghệ then chốt của tương lai
