Cảm biến vân tay hiện nay đang được sử dụng rộng rãi, góp phần thao tác tiện lợi trong các tác vụ thường ngày.
Từng là công nghệ bảo mật đắt đỏ, cảm biến vân tay nay đã xuất hiện trên nhiều thiết bị phổ thông. Sự hiện diện ngày càng rộng rãi của công nghệ này không chỉ thay đổi cách mở khóa thiết bị, mà còn định hình lại thói quen sử dụng dịch vụ số hằng ngày.
Cảm biến vân tay: Từ công nghệ bảo mật đến thói quen số
Trước đây, cảm biến vân tay được xem là công nghệ cao, thường chỉ xuất hiện trong lĩnh vực an ninh hoặc trên các thiết bị điện tử đắt tiền. Bước ngoặt thực sự xảy ra vào năm 2013 khi Apple đưa Touch ID lên iPhone. Từ khoảnh khắc người dùng chạm tay để mở máy, công nghệ sinh trắc học bắt đầu quá trình phổ biến rộng rãi.
Chỉ trong vài năm, cảm biến vân tay đã xuất hiện ở khắp nơi: điện thoại, laptop, máy chấm công, khóa cửa, két sắt, thẻ ngân hàng và thậm chí cả xe hơi.
Trong một thống kê của Mordor Intelligence năm 2024, công nghệ vân tay chiếm gần 60% trong số các giải pháp nhận dạng sinh trắc được tích hợp vào thiết bị điện tử tiêu dùng như điện thoại, máy tính và đồ gia dụng thông minh. Điều này cho thấy dấu vân tay đã trở thành lựa chọn quen thuộc của người dùng trong đời sống số hiện nay.
Không dừng lại ở đó, công nghệ cảm biến cũng liên tục được nâng cấp để phù hợp với nhiều phân khúc thiết bị. Từ các dòng điện thoại phổ thông đến những mẫu máy cao cấp, vân tay hiện diện ở nhiều vị trí như nút nguồn, mặt lưng hoặc dưới màn hình với công nghệ siêu âm.
Trên thực tế, thao tác mở máy giờ chỉ mất chưa đầy một giây, nhanh và tiện hơn đáng kể so với việc nhập mật khẩu thủ công. Với các thiết bị như khóa cửa hoặc két sắt, người dùng cũng không cần mang theo chìa khóa hay nhớ mã số, chỉ cần một cú chạm là đủ.
Lan rộng vào đời sống và dịch vụ số
Từ tính năng mở khóa thiết bị, công nghệ vân tay đang dần trở thành một phần của thói quen số. Người dùng ngày nay sử dụng dấu vân tay để truy cập dịch vụ, xác nhận hành động, thậm chí thay thế hoàn toàn mật khẩu trong nhiều tình huống hằng ngày.
Đáng chú ý, vân tay đang trở thành một lớp xác thực phổ biến trong các dịch vụ số như ngân hàng, ví điện tử hoặc nền tảng nhà thông minh. Người dùng không cần thêm phụ kiện hay chi phí riêng, chỉ cần thiết bị có hỗ trợ cảm biến là có thể xác nhận giao dịch, mở khóa ứng dụng hoặc truy cập tài khoản nhanh chóng và an toàn hơn.
Tại Việt Nam, các ngân hàng như Vietcombank, MBBank, Techcombank đã tích hợp xác thực vân tay trong ứng dụng di động. Với một cú chạm, người dùng có thể đăng nhập, kiểm tra tài khoản hay thực hiện chuyển khoản mà không cần nhập mật khẩu hay mã OTP.
Trong nhiều trường hợp, đây không chỉ là tùy chọn, mà là điều kiện cần để mở khóa tính năng nâng cao.
Công nghệ tiện lợi nhưng không thể chủ quan
Tuy mang lại trải nghiệm liền mạch, công nghệ vân tay vẫn tiềm ẩn rủi ro nếu không được hiểu và dùng đúng cách. Dấu vân tay là duy nhất, nhưng không thể thay đổi nếu bị lộ. Và thực tế là việc sao chép dấu vân tay không hề bất khả thi.
Năm 2014, nhóm hacker Chaos Computer Club từng tái tạo thành công dấu vân tay của một chính trị gia người Đức chỉ từ ảnh chụp tay đăng trên mạng. Các chuyên gia từ Kaspersky cũng cảnh báo nguy cơ giả mạo nếu thiết bị không mã hóa dữ liệu đúng chuẩn.
Với các dịch vụ quan trọng như ngân hàng hay lưu trữ dữ liệu cá nhân, giới chuyên gia bảo mật luôn khuyên nên coi vân tay là một lớp xác thực phụ, không phải lớp duy nhất. Việc kết hợp với mã PIN, mật khẩu hoặc xác thực hai bước vẫn là lựa chọn an toàn hơn trong môi trường số nhiều rủi ro.
Công nghệ ngày càng phổ biến, nhưng để tận dụng hiệu quả, người dùng cũng cần hiểu rõ giới hạn và cách sử dụng an toàn. Dấu vân tay có thể là chiếc chìa khóa của thời đại số, nhưng chỉ khi nó được dùng đúng lúc, đúng cách và đi cùng với hiểu biết về bảo mật.
