Đô thị vệ tinh – cực tăng trưởng độc lập
Thâm Quyến (Trung Quốc) là hình mẫu kinh điển của một đô thị vệ tinh thành công. Từ một làng chài nghèo khó ven biển, Thâm Quyến đã vươn mình trở thành “thung lũng silicon của châu Á”, với GDP công nghiệp vượt 550 tỷ USD (năm 2023), tập trung các “ông lớn” công nghệ như Huawei, Tencent, DJI…
Điểm đặc biệt là hơn 90% doanh nghiệp ở Thâm Quyến là vừa và nhỏ (SMEs) – đóng góp 60% việc làm và 50% kim ngạch xuất khẩu. Chính quyền thành phố chủ động thiết kế hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp: miễn thuế 3 năm đầu, tiếp cận vốn qua các quỹ đầu tư mạo hiểm như Shenzhen Venture Capital. Đây là nền tảng tạo ra một cực tăng trưởng có tính tự chủ cao.
Thành phố này còn ghi nhận tỷ lệ dân nhập cư rất cao, với khoảng 30% dân số đến từ các tỉnh khác, góp phần hình thành cộng đồng sáng tạo và hợp tác công nghệ xuyên eo biển.
Thành công của Thâm Quyến cho thấy, một đô thị vệ tinh nếu được quy hoạch đúng hướng và bài bản có thể vượt qua vai trò “giãn dân” để trở thành trung tâm kinh tế mới mang tầm vóc toàn cầu.
Ở Nhật Bản, đô thị vệ tinh Yokohama lại thể hiện một hướng phát triển bền vững, cân bằng giữa kinh tế, môi trường và xã hội. Với tỷ lệ không gian xanh vượt 25%, hệ thống TOD (Transit-Oriented Development) phát triển mạnh và chính sách an sinh tiên tiến, Yokohama trở thành trung tâm dịch vụ – công nghệ – triển lãm của vùng Kanto.
Thành phố cảng này còn tiên phong trong quy hoạch “Zero Carbon Yokohama 2050”, thúc đẩy xe điện, năng lượng tái tạo và logistics thông minh. Điểm sáng là tổ hợp Minato Mirai 21 – nơi tích hợp thương mại, văn phòng, nhà ở và bến cảng – tạo nên một mô hình đô thị đa chức năng hiện đại.
Yokohama không chỉ là hình mẫu về đô thị vệ tinh sinh thái – thông minh, mà còn cho thấy vai trò của quy hoạch tích hợp trong việc chia sẻ chức năng đô thị, nâng cao chất lượng sống và phát triển bền vững.
Tây Bắc TP.HCM – Tiềm năng hình thành đô thị vệ tinh thế hệ mới
Những đô thị như Thâm Quyến hay Yokohama thành công nhờ sự hội tụ ba yếu tố: hạ tầng giao thông – định hướng kinh tế rõ nét và quy hoạch tích hợp đa chức năng. Tại Việt Nam, khu vực Tây Bắc TP.HCM đang nổi lên như một điểm sáng hội tụ đầy đủ các yếu tố nền tảng tương đồng.
Về quy hoạch, đô thị phía Tây Bắc với diện tích quy hoạch 10.000 ha, dân số dự kiến 300.000 người – được quy hoạch là trung tâm kinh tế mới, gắn với công nghiệp, sinh thái, công nghệ cao. Nơi đây cũng đang trở thành điểm đến chiến lược của nhiều “ông lớn” trong và ngoài nước. Điển hình như tỉnh Long An, nơi ghi nhận tổng vốn đăng ký mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đến nay đạt trên 14,2 tỉ USD với 1.483 dự án; chiếm trên 71% số dự án và trên 38% số vốn FDI vào khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Quy hoạch đến năm 2030, toàn tỉnh Long An sẽ có 51 khu công nghiệp (KCN) với diện tích gần 12.500ha, trở thành địa phương đứng thứ 2 cả nước (chỉ sau Bình Dương) về diện tích các KCN.
Về hạ tầng giao thông, Tây Bắc TP.HCM giữ vai trò đầu mối liên kết liên vùng. Hàng loạt dự án trọng điểm đang được tăng tốc triển khai, như đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành – Đức Hòa sẽ thông xe cuối năm 2025; tuyến Vành đai 3 nối TP.HCM với Đồng Nai, Bình Dương, Long An dự kiến về đích năm 2026; Vành đai 4 – tuyến huyết mạch liên kết toàn vùng Đông Nam Bộ đang được trình Quốc hội xem xét; hay tuyến Metro số 2 Bến Thành – Tham Lương đã được đưa vào quy hoạch chiến lược.
Đáng chú ý, ngay trong quý IV/2025, TP.HCM sẽ khởi công dự án nâng cấp, mở rộng nút giao Ngã Tư Đình (Quốc lộ 1 – Nguyễn Văn Quá, Quận 12) trị giá 400 tỷ đồng, được kỳ vọng sẽ giải quyết tình trạng ùn tắc kéo dài tại cửa ngõ Tây Bắc.
Bên cạnh đó, 4 tuyến đường lớn gồm: đường Võ Văn Kiệt nối dài kết nối đến Đức Hòa, đường mở mới Tây Bắc (dài gần 10 km nối từ Vành đai 2 TP.HCM đến ranh giới Long An), Quốc lộ 50B và cao tốc TP.HCM – Mộc Bài chuẩn bị được TP.HCM xây dựng giúp tăng cường kết nối giữa đô thị lớn nhất cả nước với Long An và Tây Ninh.
Về định hướng phát triển kinh tế, Tây Bắc TP.HCM được quy hoạch trở thành đô thị dịch vụ – công nghiệp sinh thái, quy tụ các khu công nghiệp lớn, tạo động lực thu hút đầu tư và giải quyết nhu cầu việc làm. Theo quy hoạch vùng, đây sẽ là đô thị vệ tinh đa chức năng, chia sẻ vai trò hành chính – kinh tế – dịch vụ với đô thị trung tâm TP.HCM vốn ngày càng quá tải.
Trong bức tranh đó, Vinhomes Green City nổi lên như một hình mẫu cho mô hình đô thị vệ tinh thế hệ mới. Dự án có quy mô 197,2ha, tọa lạc tại vị trí chiến lược nơi cửa ngõ Tây Bắc TP.HCM, nằm trên hành lang kết nối liên vùng với Long An, Tây Ninh, đồng thời kết nối nhanh về trung tâm qua Vành đai 3, 4, cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành và Metro số 2…
Điểm đặc biệt của Vinhomes Green City là quy hoạch phát triển hệ sinh thái sống toàn diện. Đây là đô thị “All-in-one” tiên phong tại trung tâm mới Tây Bắc TP.HCM: không chỉ có nhà ở chất lượng cao mà còn tích hợp đầy đủ các chức năng thương mại, giáo dục, vui chơi giải trí… Với khả năng vận hành độc lập, Vinhomes Green City sẽ “nội tại hóa” toàn bộ nhu cầu sống, làm việc, học tập, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí của cư dân, góp phần giảm tải cho lõi đô thị.
Những thành phố vệ tinh như Thâm Quyến hay Yokohama từng khởi đầu từ các vùng ven xa lõi, nhưng nay đã trở thành cực phát triển độc lập. Đó cũng là tương lai của Tây Bắc TP.HCM – nơi đang dần hội tụ đủ điều kiện để hình thành một đô thị vệ tinh thế hệ mới. Và với vai trò tiên phong, Vinhomes Green City không chỉ kiến tạo chuẩn sống mới mà còn mở ra cơ hội đầu tư đón đầu trung tâm mới phía Tây Bắc – vùng đất đang chuyển mình mạnh mẽ trở thành cực tăng trưởng tiếp theo của TP.HCM.
Thế Định
