Doanh nghiệp kỳ vọng
Dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 đề xuất bổ sung trường hợp dự án đã đạt thỏa thuận trên 75% diện tích, Nhà nước sẽ hỗ trợ thu hồi phần còn lại để giao cho chủ đầu tư.
Lý giải về đề xuất sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Luật Đất đai hiện hành chưa có quy định về thu hồi đất đối với trường hợp chủ đầu tư không đạt thỏa thuận phần diện tích đất còn lại, dẫn đến vướng mắc khi cần mặt bằng cấp bách. Hệ lụy là dự án “treo”, lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư.
Đề xuất này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ điểm nghẽn giải phóng mặt bằng, giúp các dự án sớm được triển khai.
Chia sẻ với PV VietNamNet, ông Vũ Kim Giang, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn SGO (SGO Group), cho biết, công tác giải phóng mặt bằng là một trong những khâu tốn thời gian và gây nhiều vướng mắc cho doanh nghiệp.
Trên thực tế, có dự án đã giải phóng mặt bằng tới 90-95% diện tích, phần nhỏ còn lại chỉ 5-10% lại ách tắc, khiến tiến độ đình trệ. Có dự án, doanh nghiệp phải chấp nhận thỏa thuận mức giá cao hơn so với khung giá Nhà nước phê duyệt để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng.
“Với dự án thuận lợi, doanh nghiệp mất từ 6 tháng đến 1 năm để hoàn tất giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, nhiều trường hợp không thỏa thuận được, doanh nghiệp xác định chấp nhận không giải phóng mặt bằng phần đó và quay lại xin điều chỉnh dự án nên rất mất thời gian”, ông Giang nêu thực trạng.
Do vậy, ông Giang cho rằng, nếu Nhà nước hỗ trợ thu hồi phần diện tích còn lại sau khi dự án đã đạt thỏa thuận trên 75%, doanh nghiệp sẽ được tháo gỡ đáng kể khó khăn.
Lãnh đạo một doanh nghiệp cũng đánh giá, đề xuất trên sẽ tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ cho các dự án lớn mà vẫn tôn trọng cơ chế thỏa thuận ban đầu; góp phần khuyến khích doanh nghiệp chủ động thương lượng với người dân, tránh ỷ lại cơ chế thu hồi. Vì thế, vị lãnh đạo mong rằng, đề xuất sẽ được chấp thuận.
Gỡ khó cho dự án đền bù dở dang
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, cho hay, nếu đề xuất được thông qua sẽ tháo gỡ được vướng mắc, khó khăn cho hàng nghìn dự án đã đền bù “da beo” kéo dài nhiều năm.
Trong đó, có nhiều trường hợp nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75%, thậm chí trên 95% diện tích đất hoặc đã thỏa thuận được với trên 75% số lượng người sử dụng đất nhưng vẫn không thể thỏa thuận được để giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích còn lại.
“Điều này khiến nhà đầu tư không thể thực hiện dự án, bị chôn vốn, đất đai bị lãng phí, không đưa vào sử dụng được”, ông Châu nói.
Tuy nhiên, theo ông, việc triển khai thực hiện cơ chế này vẫn phải bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thiểu số người có đất bị thu hồi (còn lại) theo chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của pháp luật về đất đai hiện hành và không được thấp hơn giá nhận quyền sử dụng đất mà nhà đầu tư đã thỏa thuận trước đây với người sử dụng đất trong dự án đối với thửa đất, khu đất có vị trí, lợi thế tương tự.
Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cũng cho rằng, quy định doanh nghiệp thỏa thuận 75% diện tích, Nhà nước sẽ thu hồi phần còn lại giao cho chủ đầu tư sẽ góp phần hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân; hạn chế tình trạng chỉ một số ít hộ dân gây phản ứng trong cộng đồng.
Tuy vậy, dù Nhà nước đứng ra thu hồi phần diện tích còn lại, nhưng nếu không có quy trình cụ thể và quy định rõ tiến độ bàn giao đất sạch phù hợp với lộ trình thực hiện dự án, doanh nghiệp vẫn sẽ gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai.
Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến quy định rõ trách nhiệm hoàn thành hệ thống thông tin quốc gia về đất đai vào năm 2026, làm nền tảng kết nối dữ liệu dân cư, tài chính, thị trường bất động sản, góp phần minh bạch và hiện đại hóa quản lý.
Chính phủ ban hành Nghị định số 88/2024/NĐ-CP ngày 13/7/2024 quy định về việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
