Mới đây, tại hội nghị tổng kết 50 năm văn học – nghệ thuật TPHCM, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang đã ‘bật mí’ về chủ trương ‘đầu tư không gian’ để văn hóa trở thành mạch nguồn bồi đắp tâm hồn người dân thành phố. Đó là việc bảo tồn, phát triển không gian dọc bờ sông Sài Gòn, đặc biệt khu vực Bến Nhà Rồng và chuyển đổi khu đất số 1 Lý Thái Tổ thành công viên, đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19.
Khu đất cảng Nhà Rồng – Khánh Hội liền mạch với Bến Nhà Rồng – Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ được sử dụng một phần để tổ chức Không gian văn hóa Hồ Chí Minh. Phần diện tích còn lại sẽ làm công viên, mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và phát triển các dịch vụ công cộng khác.
Khu phức hợp Cảng Nhà Rồng – Khánh Hội dài gần 3 km, một mặt trải dài giáp sông Sài Gòn, mặt còn lại là mặt tiền đường Nguyễn Tất Thành (thuộc các phường 12, 13 và 18, quận 4 cũ). Đây được xem là khu “đất vàng” hiếm hoi còn sót lại, khi chỉ cách trung tâm TPHCM một cây cầu Khánh Hội.
Từng là cảng biển sầm uất bậc nhất Sài Gòn từ thời Pháp thuộc, khu đất Nhà Rồng – Khánh Hội giữ vai trò cửa ngõ giao thương quan trọng của miền Nam. Khu vực “đất vàng” này trước đây do Công ty Cổ phần Cảng Sài Gòn quản lý.
Năm 2013, Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận cho Cảng Sài Gòn liên doanh phát triển dự án khu phức hợp trên nền cảng cũ. Đến tháng 8/2017, khu đất được bàn giao, dự kiến khởi công năm 2018. Tuy nhiên, đến nay, dự án vẫn chưa thể triển khai do vướng thủ tục pháp lý. Tổng vốn đầu tư công bố hơn 11.000 tỷ đồng.
Sau gần 10 năm được chấp thuận chủ trương, dự án Khu phức hợp Cảng Nhà Rồng – Khánh Hội vẫn “án binh bất động”. Mới đây, liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, TAND TPHCM đã ra quyết định kê biên dự án này để phục vụ công tác điều tra, khắc phục hậu quả.
 |
 |
Các khu nhà kho, bến bãi, văn phòng… thuộc khu vực bến cảng trước đây vẫn chưa được di dời. Một vài khu vực giáp mặt đường được tận dụng làm bãi giữ xe.
Trụ sở của Cảng vụ Hàng hải TPHCM tại đây vẫn hoạt động.
Khu vực cảng hiện là nơi neo đậu của nhiều tàu, du thuyền kéo dài từ Bến Nhà Rồng đến gần kênh Tẻ.
Còn khu đất số 1 Lý Thái Tổ nằm ngay trên “tam giác vàng” giữa ba tuyến đường Lý Thái Tổ, Hùng Vương và Trần Bình Trọng gần Ngã Sáu Cộng Hoà cũng sẽ sớm được chuyển thành công viên. Tại công viên này, dự kiến xây dựng tượng đài tưởng niệm người dân mất vì COVID-19 ở TPHCM.
 |
 |
Khu đất rộng khoảng 3,7 ha từng là nhà khách Chính phủ, do Bộ Ngoại giao quản lý, dùng để đón tiếp các đoàn khách cấp cao khi đến TPHCM. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, khu đất bị bỏ hoang, không sử dụng gây lãng phí.
7 căn biệt thự cùng các hạng mục tại đây đã xuống cấp nghiêm trọng theo thời gian. Bên trong khuôn viên, cây cối cỏ dại mọc um tùm như rừng cây.
Việc xây dựng các công viên, không gian công cộng phù hợp với xu hướng phát triển đô thị bền vững, tạo điểm đến để người dân nghỉ ngơi, thư giãn, phục hồi tinh thần.
Đây cũng là minh chứng cho nỗ lực của TPHCM trong việc sử dụng hiệu quả, nhân văn quỹ đất công, khi biến những khu đất có giá trị kinh tế cao thành di sản tinh thần cho cộng đồng và các thế hệ mai sau.
