Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông do Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP.HCM (thuộc Sở Xây dựng) xây dựng đề xuất thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu vực trung tâm vào năm 2026.
Theo đơn vị tư vấn, giao thông đường bộ là nguồn phát thải lớn nhất, đặc biệt ở khu trung tâm có mật độ phương tiện và mức ô nhiễm cao. Do đó, nơi này được đề xuất làm vùng thí điểm LEZ, hạn chế xe xăng không đạt tiêu chuẩn khí thải. Cần Giờ cũng nằm trong diện thí điểm nhằm bảo vệ khu dự trữ sinh quyển và phát triển mô hình du lịch bền vững.
Bản đồ khu vực trung tâm TPHCM dự kiến thiết lập vành đai hạn chế xe xăng, dầu
Vành đai giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 tuyến đường
Phạm vi khu vực trung tâm được xác định gồm các cầu: Điện Biên Phủ – Bùi Hữu Nghĩa, Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh, Thị Nghè.
Các tuyến đường trong vùng giới hạn gồm: Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân, Trần Đình Xu.
Trong giai đoạn đầu, ô tô thương mại không đạt chuẩn Euro 4 và xe máy kinh doanh dịch vụ dưới tiêu chuẩn Euro 2 sẽ bị hạn chế lưu thông vào khu vực này. Các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel bị cấm hoàn toàn.
Đề xuất lập vành đai hạn chế xe xăng, dầu vào trung tâm TP.HCM
Thay vào đó, sẽ ưu tiên các phương tiện giao thông không phát sinh khí thải, xe thân thiện môi trường, sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, xe ưu tiên và phương tiện được cấp phép đặc biệt bởi cơ quan có thẩm quyền.
Giai đoạn 2027 – 2032, đề xuất mở rộng phạm vi áp dụng, hạn chế tất cả các xe máy dưới Euro 2 và ô tô dưới Euro 4 lưu thông trong khu vực trung tâm. Từ năm 2032 trở đi, TP.HCM sẽ nâng tiêu chuẩn khí thải đối với ôtô, xe gắn máy lưu thông vào vùng phát thải thấp. Đồng thời, triển khai mở rộng vùng phát thải thấp ra khu vực Vành đai 1, với ranh giới được xác định theo các tuyến đường sau:
Đoạn 1: Từ ngã tư Linh Đông (nút giao Phạm Văn Đồng – Vành đai 2) đến vòng xoay Nguyễn Thái Sơn, dài 8,5 km, gồm 12 làn xe. Đoạn này đã hoàn thành, trùng với tuyến đường Phạm Văn Đồng.
Đoạn 2A: Từ vòng xoay Nguyễn Thái Sơn đến ngã tư Bảy Hiền, dài 4,8 km. Đoạn này đi trùng với các tuyến đường: Bạch Đằng – Hồng Hà, Trường Sơn, Trần Quốc Hoàn, Hoàng Văn Thụ.
Đoạn 2B: Từ ngã tư Bảy Hiền đến Hương lộ 2, dài 4,7 km, bao gồm: đoạn đường mới nối từ ngã tư Bảy Hiền đến đường Thoại Ngọc Hầu; đường Thoại Ngọc Hầu; đường Hương lộ 2.
Đoạn 3: Từ Hương lộ 2 đến đường Nguyễn Văn Linh, dài 8,4 km, gồm các tuyến Vành đai trong và Vành đai trong nối dài (đoạn 1 từ Hương lộ 2 đến đường số 29; đoạn 2 từ đường Kinh Dương Vương đến đường Nguyễn Văn Linh).
Vị trí lắp đặt camera giám sát khu vực vành đai
Lắp gần 60 camera giám sát và nhận diện biển số tự động
Để thực thi hiệu quả, đề án đề xuất lắp đặt 58 camera giám sát giao thông và nhận diện biển số tự động (ANPR) trong giai đoạn 2026 – 2032 tại tất cả các cửa ngõ ra vào vùng phát thải thấp, các nút giao thông trọng điểm.
Hệ thống này sẽ đối chiếu biển số phương tiện với dữ liệu đăng kiểm quốc gia để xác định tiêu chuẩn khí thải. Các phương tiện vi phạm sẽ bị ghi nhận tự động và gửi thông báo xử phạt điện tử đến chủ xe. Từ năm 2032 trở đi, lắp thêm khoảng 200 camera ANPR trên toàn địa bàn TP.HCM.
Theo số liệu từ đề án, TP.HCM sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu có quy mô dân số hơn 14 triệu người, với hơn 1 triệu ô tô và hơn 10,2 triệu xe máy. Giao thông đường bộ hiện là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm tới 88% NOx, 99% CO, 79% SO₂ và 88% bụi mịn trong tổng phát thải từ hoạt động giao thông của thành phố. Ô nhiễm không khí từ giao thông gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 0,25% GRDP của thành phố.
Đại diện đơn vị tư vấn khẳng định, triển khai LEZ cần hệ sinh thái đồng bộ gồm: lựa chọn thay thế cho người dân, hạ tầng trạm sạc, chính sách tài chính và giải pháp chuyển đổi công bằng. Nhóm người thu nhập thấp, phụ thuộc vào xe cũ sẽ được hỗ trợ để đảm bảo sinh kế sau khi chuyển đổi. Giao thông công cộng tiếp tục là trọng tâm, với các kế hoạch mở rộng tuyến buýt điện, phát triển xe đạp công cộng, hành lang xanh cho người đi bộ, xe đạp. Trạm sạc điện sẽ được ưu tiên tại bãi đỗ, trung tâm thương mại, trục giao thông chính.
