Ngày 20/5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp về báo cáo chính sách phát triển nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) và tham gia vào Chương trình Bù đắp và giảm phát thải carbon hàng không quốc tế (CORSIA) của Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO).
Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng khẳng định việc tham gia Chương trình CORSIA là xu thế tất yếu, phản ánh trách nhiệm quốc tế của Việt Nam, đồng thời mở ra cơ hội nâng cao năng lực thích ứng của ngành hàng không với các rào cản kỹ thuật ngày càng gia tăng.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh SAF cần được xem là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, xanh và bền vững. Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng giao Cục Hàng không Việt Nam khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để Bộ Xây dựng trình cấp có thẩm quyền phê duyệt việc đăng ký tham gia CORSIA đúng lộ trình ICAO đề ra.
Song song đó, Bộ Xây dựng làm việc với ICAO để tiếp nhận hỗ trợ về tư vấn kỹ thuật, đào tạo nhân lực, xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến CORSIA.
Đồng thời, Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định thí điểm về sử dụng SAF, thực hiện CORSIA trong ngành hàng không, kể cả cho các chuyến bay nội địa và khuyến khích sản xuất SAF trong nước; thành lập cơ quan chứng nhận trong nước, hướng tới xây dựng phòng thí nghiệm đạt chuẩn để tự đánh giá và chứng nhận nhiên liệu SAF.
Các doanh nghiệp sản xuất, chế biến xăng dầu trong nước chủ động xây dựng đề án phát triển sản xuất SAF trong nước, bao gồm công nghệ, đất đai, thuế, tài chính, đánh giá thị trường… bảo đảm hiệu quả, tránh cạnh tranh nội bộ.
Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) được giao phối hợp với các doanh nghiệp nhiên liệu bay rà soát, bổ sung hạ tầng kho chứa, hệ thống tra nạp SAF tại các cảng hàng không quốc tế lớn.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bên liên quan xây dựng khung pháp lý cho thị trường carbon, triển khai cơ chế trao đổi tín chỉ carbon và công nhận phương pháp tính toán khí thải của ngành hàng không phù hợp với tiêu chuẩn ICAO.
Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo các bộ Tài chính, Ngoại giao nghiên cứu cơ chế thu phí đối với các chuyến bay quốc tế xuất phát từ Việt Nam; chính sách thuế và hỗ trợ tài chính nhằm khuyến khích phát triển thị trường SAF trong nước; hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô phục vụ sản xuất SAF trong nước; phối hợp với ICAO và Liên minh châu Âu (EU) trong quá trình đàm phán, nhằm bảo đảm thống nhất, hài hoà các tiêu chuẩn chung;…
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, SAF là loại nhiên liệu có khả năng giảm phát thải khí nhà kính đến 80% so với nhiên liệu phản lực Jet A-1. SAF có thể pha trộn với Jet A-1 và sử dụng trực tiếp cho đội tàu bay hiện tại mà không cần thay đổi kết cấu hạ tầng kỹ thuật.
Việc áp dụng SAF là xu hướng toàn cầu, được luật hóa tại châu Âu qua Quy định 2023/2405 (RefuelEU), yêu cầu các chuyến bay đến và đi từ Liên minh châu Âu sử dụng tối thiểu 2% SAF từ năm 2025, tăng lên 6% năm 2030 và 70% vào năm 2050. Những chuyến bay không tuân thủ sẽ bị xử phạt.
Bên cạnh đó, CORSIA – Chương trình Bù đắp và Giảm phát thải carbon hàng không quốc tế – do ICAO triển khai, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. CORSIA khuyến khích các hãng hàng không sử dụng SAF kết hợp với công nghệ mới và tín chỉ carbon để bù đắp lượng phát thải vượt mức cơ sở năm 2019.
Tuy nhiên, theo tính toán, trong giai đoạn 2025–2030, việc sử dụng SAF có thể làm tăng chi phí nhiên liệu khoảng 25 triệu USD (tương đương 4,5–5,5 triệu USD mỗi năm). Do đó, việc thiết kế chính sách hỗ trợ, cơ chế tài chính phù hợp là yếu tố then chốt để bảo đảm hiệu quả kinh tế cho ngành hàng không trong quá trình chuyển đổi năng lượng bền vững.
Hiện các hãng hàng không Việt Nam đã từng bước thích ứng với yêu cầu SAF của EU trên các đường bay tới khu vực này, đồng thời chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thực hiện CORSIA theo lộ trình toàn cầu.
