Trong bối cảnh mới, mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản không chỉ tiếp tục được duy trì mà còn hứa hẹn được khai thác tối đa, mở rộng sang những lĩnh vực hợp tác tiềm năng như chuyển đổi xanh, kinh tế số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững….
Ngày 3/10, Trường Đại học Kinh tế (UEB) – Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU) đã phối hợp cùng Hiệp hội Tương lai Châu Á (Asia Future Association – AFA) tổ chức Diễn đàn Việt Nam – Nhật Bản 2025 với chủ đề “Quan hệ Đối tác Việt Nam – Nhật Bản: Hợp tác và Phát triển trong bối cảnh biến động toàn cầu”.
Diễn đàn được tổ chức nhân dịp 52 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản và hướng tới kỷ niệm 2 năm quan hệ Việt Nam – Nhật Bản được nâng lên Đối tác Chiến lược Toàn diện, mở ra những cơ hội hợp tác mới cho cả hai nước trong kỷ nguyên đầy biến động toàn cầu.
QUAN HỆ VIỆT NAM – NHẬT BẢN NGÀY CÀNG ĐƯỢC CỦNG CỐ TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU BIẾN ĐỘNG
Trong bối cảnh chuyển đổi toàn cầu với những thách thức về dịch chuyển chuỗi cung ứng, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, việc tăng cường hợp tác chiến lược giữa Việt Nam và Nhật Bản không chỉ mang ý nghĩa song phương mà còn đóng góp tích cực cho hòa bình và phát triển khu vực.
Phát biểu tại diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Anh Thu, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế (UEB) – Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU), nhấn mạnh trong hợp tác phát triển giữa Việt Nam và các quốc gia khác trên toàn thế giới, Nhật Bản cũng đang là nhà tài trợ ODA lớn nhất của Việt Nam.
Bước sang năm 2025, kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức lớn như căng thẳng địa chính trị, xu hướng gia tăng bảo hộ thương mại, cùng các chính sách mới như sáng kiến thuế đối ứng của Hoa Kỳ đang tác động mạnh mẽ đến dòng vốn FDI và chuỗi cung ứng toàn cầu.
Những biến động này không chỉ tạo ra rào cản cho tiến trình toàn cầu hóa mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia, trong đó có Việt Nam, về việc củng cố quan hệ đối tác chiến lược, đa dạng hóa nguồn lực và nâng cao khả năng thích ứng trước sự thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh tế quốc tế.
“Trong bối cảnh đó, việc tăng cường Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam – Nhật Bản mang ý nghĩa hết sức quan trọng đối với phát triển kinh tế – xã hội của cả hai nước”, PGS.TS Nguyễn Anh Thu nhấn mạnh.
Về phía Nhật Bản, ông Nakashima Yusuke, Bí thư thứ hai Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, cũng khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu của Nhật Bản trong chiến lược hợp tác tại khu vực Đông Nam Á.
Tính lũy kế đến hết tháng 8/2025, Nhật bản có 5.635 dự án FDI tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký đạt hơn 79,4 tỷ USD, đứng thứ 3 trong tổng số các quốc gia và vùng lãnh thổ đang đầu tư tại Việt Nam. Riêng 8 tháng đầu năm 2025, tổng số vốn FDI đăng ký của Nhật Bản tại Việt Nam đạt hơn 2,33 tỷ USD.
Theo ông Yusuke, hiện nay thế giới đang phải đối mặt với bối cảnh quốc tế phức tạp, biến đổi khí hậu nghiêm trọng ở quy mô toàn cầu, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), khiến cho những kinh nghiệm trong quá khứ không còn đủ để ứng phó, một thời đại khó dự đoán đã thực sự bắt đầu.
Chính vì vậy, đẩy mạnh hợp tác và phát triển giữa hai quốc gia trong bối cảnh biến động toàn cầu” là vô cùng thiết thực. Nhật Bản cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam thông qua hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng hạ tầng hiện đại, đồng thời đánh giá cao vai trò của học giả và doanh nghiệp hai nước trong việc tạo nền tảng tri thức vững chắc cho hợp tác dài hạn.
“Việc hai quốc gia đẩy mạnh hơn nữa trong việc chia sẻ tri thức, kinh nghiệm, tăng cường giao lưu học thuật sẽ có ý nghĩa to lớn trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác và củng cố mạng lưới hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới”, ông Yusuke nhấn mạnh.
TRIỂN VỌNG HỢP TÁC TRÊN ĐA LĨNH VỰC TRONG GIAI ĐOẠN MỚI
Với nền tảng quan hệ chính trị – kinh tế vững chắc, ông Tạ Đức Minh, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nhật Bản, nhấn mạnh triển vọng hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản trong thời gian tới là vô cùng rộng mở. Nhiều lĩnh vực tiềm năng đang nổi lên, hứa hẹn mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên.
Trong đó, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn là một trọng tâm quan trọng cho hợp tác của hai quốc gia. Nhật Bản hiện đang sở hữu công nghệ tiên tiến, trong khi Việt Nam có nhu cầu lớn về năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, xử lý rác thải và phát triển đô thị bền vững.
Đồng thời, kinh tế số và thương mại điện tử xuyên biên giới cũng mở ra những kênh hợp tác mới, đặc biệt dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của hai quốc gia, giúp cho giảm chi phí giao dịch và mở rộng thị trường cho các doanh nghiệp.
Hạ tầng và logistics là cũng đang là lĩnh vực Việt Nam còn nhu cầu đầu tư rất lớn, trong khi Nhật Bản có kinh nghiệm và nguồn lực để tham gia hiệu quả.
Ngoài ra, lĩnh vực nông sản và thực phẩm cũng là một hướng đi nhiều tiềm năng cho hai quốc gia, khi Việt Nam có thế mạnh sản xuất còn Nhật Bản có thị trường tiêu thụ rộng lớn với tiêu chuẩn cao, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng cho hàng hóa Việt Nam.
XÁC ĐỊNH TRỌNG TÂM ĐỊNH HƯỚNG KHAI THÁC HIỆU QUẢ CƠ HỘI
Để khai thác hiệu quả các tiềm năng hợp tác giữa hai quốc gia, các chuyên gia đã đề xuất nhiều định hướng cụ thể để Việt Nam và Nhật Bản có thể đẩy mạnh hoạt động hợp tác trong thời gian tới:
Thứ nhất, Việt Nam và Nhật Bản cần tận dụng tối đa các FTA như VJEPA, CPTPP, RCEP để giảm chi phí và mở rộng thị trường.
Thứ hai, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững thông qua hợp tác sâu hơn trong các ngành công nghiệp hỗ trợ, linh kiện, nhằm bảo đảm tính an toàn và giảm rủi ro.
Thứ ba, thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới như một kênh mới để kết nối doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời đưa nông sản, hàng thủ công mỹ nghệ, hàng tiêu dùng Việt Nam nhanh chóng tiếp cận người tiêu dùng Nhật.
Thứ tư, khuyến khích đổi mới sáng tạo bằng cách tăng cường hợp tác trong nghiên cứu – phát triển, khởi nghiệp công nghệ và chuyển đổi số.
Song song đó, về phía Chính phủ Việt Nam, cần tiếp tục tháo gỡ các rào cản kỹ thuật, tạo lập cơ chế thuận lợi hơn, cũng như đẩy mạnh đào tạo nhân lực chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp Nhật Bản, từ đó thu hút thêm nhiều dòng vốn đầu tư mới.
“Sự đồng hành của Nhật Bản với vai trò là đối tác chiến lược toàn diện, là nguồn lực to lớn để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh và bền vững. Tôi tin tưởng rằng những cơ hội hợp tác giữa hai nước sẽ ngày càng nhiều hơn, phong phú hơn, mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và người dân hai quốc gia”, ông Minh khẳng định.
-Phương Nhi
