Trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, Việt Nam đứng trước “bài toán” cân bằng giữa mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững. Để tạo sức bật mới, cần tận dụng cơ hội từ tái cấu trúc chuỗi cung ứng, chủ động ứng phó với thách thức thương mại và biến đổi khí hậu…
Sáng 27/10, tại TP. Hồ Chí Minh, hội thảo quốc tế lần thứ 6 về các vấn đề kinh tế toàn cầu (6th Vietnam Symposium in Global Economic Issues – VSGE 2025) do Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) phối hợp với Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh đã chính thức khai mạc.
HỢP TÁC VÀ ĐỐI THOẠI ĐỂ TÌM “LỜI GIẢI” CHO TĂNG TRƯỞNG BỀN VỮNG
Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS. TS. Hạ Thị Thiều Dao, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, nhấn mạnh VSGE 2025 mang đến một cơ hội quý báu để những người tham gia chia sẻ các nghiên cứu mới, trao đổi thông tin và thảo luận sâu về chính sách thương mại quốc tế, toàn cầu hóa và quản trị doanh nghiệp. Hội thảo hướng tới việc tạo ra một mạng lưới kết nối các học giả, nhà thực hành và nhà hoạch định chính sách để cùng nhau giải quyết các vấn đề trong bối cảnh bất ổn toàn cầu hiện nay.
Theo GS. Lương Tuấn Anh, Giám đốc Mạng lưới Kinh tế và Chính
sách Toàn cầu AVSE Global; Giảng viên Đại học De Montfort (Vương quốc Anh), sự góp mặt
của các đại biểu thể hiện cam kết chung trong việc cùng nhau giải quyết những vấn
đề kinh tế cấp bách của thời đại. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng phức
tạp, các bất ổn thương mại tiếp tục tạo ra rủi ro đáng kể cho mọi quốc gia.
“Là một trong những nền kinh tế mở nhất thế giới, Việt Nam
luôn theo dõi sát sao các diễn biến quốc tế và tích cực tham gia vào quá trình
hợp tác toàn cầu. Trong tình hình đó, đối thoại hợp tác, nghiên cứu dựa trên bằng
chứng và hành động vì khí hậu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, nhằm định hướng
cho các giải pháp phát triển bền vững trong tương lai”, GS. Tuấn Anh nhấn mạnh.
Liên quan đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8 – 8,5% mà Chính
phủ đặt ra, GS. Lương Tuấn Anh nhận định
đây được xem là mục tiêu đầy tham vọng. Các tổ chức quốc tế như Ngân hàng
Thế giới (WB) hay Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đều dự báo mức tăng trưởng
của Việt Nam chỉ khoảng 6,6 – 6,7%, tức thấp hơn khoảng 2 điểm phần trăm so với
mục tiêu của Chính phủ.
Dưới góc độ chuyên gia, GS. Lương Tuấn Anh cho rằng có thể
nhìn nhận sự khác biệt này ở hai góc độ.
Thứ nhất, về phương
pháp dự báo các tổ chức quốc tế như WB hay ADB là những đơn vị độc lập bên
ngoài, trong khi Chính phủ là cơ quan điều hành, nắm rõ hơn về các
nguồn lực nội tại cũng như những chính sách sắp được triển khai. Vì vậy, các tổ
chức quốc tế thường dự báo dựa trên dữ liệu công khai và xu hướng kinh tế hiện
tại, còn Chính phủ có thể căn cứ vào những yếu tố chưa được phản ánh đầy đủ ra
bên ngoài, như các gói đầu tư công, chính sách thúc đẩy sản xuất – kinh doanh
hay các biện pháp kích cầu tiêu dùng. Do đó, sự khác biệt giữa các con số dự
báo có thể phản ánh góc nhìn và phạm vi thông tin khác nhau của từng bên.
Thứ hai, ngay cả
khi mục tiêu cao hơn so với mức dự báo thực tế, điều này phản ánh sự
khác biệt về cách tiếp cận. Các tổ chức quốc tế thường đưa ra dự báo mang tính
kỹ thuật, dựa trên phân tích dữ liệu hiện hữu, trong khi mục tiêu của Chính phủ
mang tính định hướng, thể hiện quyết tâm và tinh thần khích lệ nhằm tạo động lực
cho toàn nền kinh tế.
“Việc đặt ra một mục tiêu tăng trưởng cao hơn có thể được xem
như động lực để các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp cùng nỗ lực vượt qua
thách thức, tương tự như một vận động viên đặt ra mục tiêu cao để phấn đấu đạt
kết quả tốt nhất”, GS. Lương Tuấn Anh nhận định.
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU
Theo GS. Lương Tuấn Anh, nền
kinh tế Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức nhưng cũng đi kèm với cơ hội, trải rộng từ lĩnh vực
đầu tư công, tiêu dùng nội địa đến mục tiêu giữ vững tăng trưởng ổn định.
Báo cáo tại hội thảo, GS. Haichao Fan, Đại học Phục Đán, Thượng Hải (Trung Quốc), cũng chỉ ra rằng Việt Nam có thể chịu tác động hai chiều từ các xung đột thương mại toàn cầu, đặc biệt là “cuộc chiến” thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Một mặt, các doanh nghiệp sẽ gia tăng xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng, đây là tín hiệu tích cực. Mặt khác, hoạt động sản xuất mở rộng cũng có nguy cơ làm gia tăng phát thải, gây áp lực lên môi trường.
Phân tích sâu hơn về vấn đề này, GS. Lương Tuấn Anh cho rằng các căng thẳng thương mại giữa
các nền kinh tế lớn đang tạo ra những dịch
chuyển đáng kể trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi xuất khẩu của Trung Quốc sang
Mỹ suy giảm, Việt Nam nổi lên như một điểm đến tiềm năng, giúp mở rộng
kim ngạch xuất khẩu.
“Trong xu thế phát triển toàn cầu, việc dựa vào lợi thế lao động giá rẻ hoặc công nghệ cũ không còn phù hợp. Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là tại các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh, cần chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, ứng dụng công nghệ cao, hướng tới các tiêu chuẩn ESG (Environmental, Social, Governance) để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường lớn. Đây không chỉ là điều kiện để duy trì xuất khẩu mà còn là con đường để phát triển bền vững”.
Tuy nhiên, đi kèm cơ hội là thách thức về môi trường khi các
doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất phần lớn vẫn sử dụng
công nghệ lạc hậu, tiêu tốn năng lượng và phát thải cao, thì lượng khí CO₂ có
nguy cơ gia tăng đáng kể.
Như vậy, Việt Nam vừa hưởng lợi từ việc mở rộng xuất khẩu, vừa
phải đối mặt với rủi ro gia tăng ô nhiễm và suy giảm chất lượng môi trường sống.
Điều này đòi hỏi Chính phủ cần có chính sách trung hòa giữa hai tác
động này, vừa tận dụng cơ hội thương mại, vừa đảm bảo định hướng phát triển
xanh và bền vững.
Bên cạnh đó, GS. Lương Tuấn Anh cho biết trong các bài tham
luận khác của các chuyên gia quốc tế tại hội thảo cũng chỉ ra rằng biến đổi khí hậu đang hiện hữu rõ ràng. Có thể thấy ngay tại TP. Hồ Chí Minh, những ngày gần đây liên tục xảy ra triều cường và mưa lớn, khiến việc đi lại của người dân gặp nhiều khó khăn. Đây là minh chứng rõ ràng cho những tác động ngày càng hiện hữu của biến đổi khí hậu.
Ngoài ra, các biện pháp phòng vệ thương mại đang được nhiều
quốc gia áp dụng cũng làm gia tăng rủi ro đối với thương mại quốc tế, đặt ra
yêu cầu mới cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh.
Hội thảo
VSGE 2025 diễn ra trong hai ngày 27 – 28/10/2025, thu hút sự tham dự của đông đảo
học giả, nhà nghiên cứu, chuyên gia kinh tế đến từ Việt Nam và nhiều
quốc gia trên thế giới như Úc, Canada, Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ, Indonesia, Ý,
Nhật Bản, Hoa Kỳ… Sự kiện trở thành điểm gặp gỡ quan trọng của giới học thuật,
nơi chia sẻ và giới thiệu những công trình nghiên cứu mới nhất về các vấn đề
kinh tế toàn cầu.
Không chỉ
là diễn đàn cập nhật xu hướng kinh tế vĩ mô, hội thảo còn tạo điều kiện thúc đẩy
hợp tác nghiên cứu, trao đổi học thuật và mở rộng kết nối giữa các nhà khoa học
Việt Nam với cộng đồng quốc tế.
-Vân Nguyễn
