Ý kiến trên được ông Nguyễn Tiến Thông, Tổ trưởng Tổ Kỹ thuật, Phòng Quản lý thực hiện dự án 1 (Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội) đưa ra tại buổi tọa đàm “Ứng dụng GIS và BIM – Cơ hội và thách thức” do Báo Xây dựng tổ chức ngày 27/6.
Việc Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải (Tập đoàn Sơn Hải) – đơn vị dự thầu với giá thấp nhất (hơn 732 tỷ đồng), bị loại do không đạt yêu cầu kỹ thuật, gửi kiến nghị không đồng ý với kết quả đấu thầu khiến dư luận xôn xao những ngày qua.
Chủ đầu tư cho rằng Sơn Hải không đáp ứng yêu cầu về vật tư thiết bị; không đáp ứng yêu cầu về tổ chức thực hiện mô hình thông tin công trình (BIM) và không đáp ứng yêu cầu về máy, thiết bị phục vụ thi công.
BIM (Building Information Modeling) là mô hình hóa thông tin công trình. Đây là một quy trình làm việc dựa trên mô hình 3D kỹ thuật số, được sử dụng xuyên suốt vòng đời của một dự án xây dựng, từ thiết kế, thi công đến vận hành.
BIM không chỉ là mô hình hóa 3D thông thường, mà còn là một hệ thống thông tin kỹ thuật tích hợp, giúp các bên liên quan trong dự án phối hợp hiệu quả hơn.
Trao đổi tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Tiến Thông cho biết, làm dự án bây giờ không chỉ có tài sản thực mà còn phải kèm theo tài sản số và BIM là giải pháp tạo ra tài sản số.
“Trong hồ sơ mời thầu, nếu chủ đầu tư yêu cầu phải thực hiện BIM thì có nghĩa rằng kết quả chủ đầu tư nhận được phải là hai loại tài sản khác nhau. Một là tài sản thực ở trên thị trường và hai là tài sản số. Nếu đơn vị bỏ tài sản số, không làm phần này thì tổng giá có thể thấp xuống”, ông Thông phân tích.
Ông Trần Phúc Minh Khôi, Phó Tổng giám đốc CTCP Tư vấn thiết kế cảng – kỹ thuật biển (Portcoast), cho hay hiện vẫn chưa có hướng dẫn chi tiết cho việc áp dụng BIM trong giai đoạn đấu thầu. Quyết định 348 ngày 2/4/2021 của Bộ Xây dựng chỉ hướng dẫn sau khi trúng hoặc chỉ định thầu, nên các đơn vị tư vấn gặp khó khăn trong việc chuẩn bị hồ sơ dự thầu có áp dụng BIM.
Ông Khôi kiến nghị cũng cần sớm ban hành tiêu chí đánh giá nhân sự BIM vì hiện chưa có khung chuẩn nào để xác định ai là chuyên gia trong lĩnh vực này.
TS. Tạ Ngọc Bình, Trưởng phòng Nghiên cứu Kinh tế đầu tư và xây dựng số thuộc Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng), đồng tình với ý kiến của Bộ Tài chính trong báo cáo gửi Chính phủ sau quá trình kiểm tra vụ việc liên quan đến Tập đoàn Sơn Hải.
Ông nhấn mạnh, chủ trương áp dụng BIM là hoàn toàn đúng đắn, song cũng lưu ý các tiêu chí kỹ thuật cần được quy định rõ ràng trong hồ sơ mời thầu để tránh gây hiểu nhầm và đảm bảo nhà thầu có thể chuẩn bị hồ sơ phù hợp.
Xu hướng tất yếu
Ở góc độ phát triển chiến lược, ông Bình cho biết xu hướng hiện nay là tích hợp giữa mô hình BIM và hệ thống thông tin địa lý GIS, tạo thành giải pháp GeoBIM.
Nếu BIM là phần mô hình chi tiết công trình thì GIS đóng vai trò cung cấp bối cảnh không gian. Sự kết hợp này sẽ tạo nên bản sao số (Digital Twin) trong môi trường thực tế, hỗ trợ tối ưu việc quy hoạch, thiết kế và quản lý công trình.
Đặc biệt, trong lĩnh vực giao thông, ở giai đoạn quy hoạch, thiết kế, các dự án có thể đặt mô hình 3D của tuyến cao tốc, tuyến metro hay nhà ga vào bối cảnh địa lý thực tế để phân tích hướng tuyến tối ưu, đánh giá tác động môi trường, xã hội và mô phỏng các phương án đền bù giải phóng mặt bằng trực quan.
Ông Bùi Văn Dưỡng, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế – Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng), cho rằng, các thủ tục quản lý dự án trong tương lai gần sẽ được triển khai hoàn toàn theo hình thức trực tuyến.
Theo ông, việc đẩy mạnh áp dụng BIM là mục tiêu lớn nhưng cấp bách, góp phần thực hiện kế hoạch chuyển đổi số toàn ngành xây dựng.
Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, ông Trần Xuân Quân, Trưởng phòng Công nghệ – BIM, Công ty CP Tư vấn thiết kế xây dựng Đại Phong, cho rằng việc triển khai BIM trong các dự án quy mô lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam sẽ đem lại nhiều lợi ích thiết thực trong suốt vòng đời dự án, từ giai đoạn thiết kế, quản lý dự án, thi công đến vận hành và bảo trì.
Tuy nhiên, ông lưu ý, sự thành công của mô hình BIM phụ thuộc lớn vào quyết tâm, sự hiểu biết và cam kết của chủ đầu tư.
“Khi các chủ đầu tư xác định rõ mục tiêu áp dụng BIM, có lộ trình và cam kết cụ thể, từ đó các đơn vị tư vấn, thiết kế, nhà thầu mới có thể phối hợp hiệu quả khi triển khai các công trình”, ông Quân nói.
Bộ Tài chính phát hiện có sự không thống nhất trong đánh giá giữa báo cáo chi tiết và báo cáo tổng hợp đối với 4/5 nhà thầu bị loại.
Tập đoàn Sơn Hải là nhà thầu “quen mặt” tại các dự án cao tốc và nổi tiếng với những tấm biển “bảo hành 5 năm”, “bảo hành 10 năm” trên các tuyến đường đơn vị này thi công.
Đưa giá dự thầu thấp nhất trong nhóm các nhà thầu tham gia dự án cao tốc qua tỉnh Bình Phước, Tập đoàn Sơn Hải bị trượt thầu với lý do “không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật”.
