Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển không ngừng của công nghệ, chi tiêu cho công nghệ thông tin (IT) đã trở thành một yếu tố quan trọng đóng góp vào GDP toàn cầu.
“SIÊU CHU KỲ” CÔNG NGHỆ MỚI ĐANG DIỄN RA MẠNH MẼ
Theo báo cáo của IDC, chi tiêu IT toàn cầu đang tăng với tốc độ nhanh nhất trong gần 30 năm qua, chủ yếu nhờ vào làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây và chu kỳ thay mới máy tính cá nhân. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển này, các thách thức về an ninh mạng cũng ngày càng gia tăng, đòi hỏi các doanh nghiệp và tổ chức phải có những biện pháp bảo vệ hiệu quả.
Làn sóng đầu tư vào AI đang là động lực chính thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường IT. IDC dự báo tổng chi tiêu cho phần cứng, phần mềm và các dịch vụ IT sẽ tăng 14% vào năm 2025, mức tăng nhanh nhất kể từ năm 1996.
Cụ thể, thị trường IT toàn cầu được dự báo sẽ đạt khoảng 4.250 tỷ USD vào cuối năm 2025, chủ yếu nhờ làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng AI, thúc đẩy chi tiêu cho phần mềm và đám mây. Nếu tính cả chi tiêu viễn thông và dịch vụ kinh doanh (ICT), tổng chi tiêu toàn cầu năm 2025 có thể tiệm cận 7.000 tỷ USD, thể hiện một “siêu chu kỳ” công nghệ mới đang diễn ra mạnh mẽ.
Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra nhiều thách thức về an ninh mạng. Các mô hình AI hiện nay thường thiếu minh bạch, gây khó khăn cho việc diễn giải cách hệ thống đưa ra quyết định. Điều này có thể tạo ra những thách thức về trách nhiệm giải trình và tuân thủ. Hơn nữa, AI yêu cầu tải các tập dữ liệu lớn, thường là nhạy cảm lên hệ thống AI đám mây, dẫn đến nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân nhạy cảm hoặc sở hữu trí tuệ.
Bên cạnh đó, các mối đe dọa từ việc sử dụng AI cho mục đích gây bất lợi cũng đang gia tăng. Các dịch vụ deep-fake và thông tin sai lệch được tạo ra bởi AI có thể gây ảnh hưởng không chính đáng đến công chúng, đặc biệt là trong các sự kiện chính trị quan trọng. Điều này đòi hỏi các tổ chức phải có những biện pháp phòng ngừa và đối phó hiệu quả để bảo vệ thông tin và danh tiếng của mình.
Trong bối cảnh này, các chuyên gia an ninh mạng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng khả năng phục hồi trên không gian mạng. Điều này bao gồm việc đầu tư vào tính liên tục của hoạt động kinh doanh, phân khúc và khả năng sẵn sàng phục hồi. Đồng thời, các tổ chức cần coi AI là một năng lực được quản lý, không phải là một lối tắt, và bảo vệ các mô hình, dữ liệu và quyền truy cập với cùng mức độ nghiêm ngặt như bất kỳ hệ thống quan trọng nào khác.
THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI AN NINH MẠNG TRONG KỶ NGUYÊN AI
Năm 2026, các chuyên gia an ninh mạng Fortinet đã đưa ra những dự báo quan trọng về những thách thức và cơ hội mà AI mang lại. Từ việc AI thúc đẩy đổi mới đến những mối đe dọa địa chính trị và áp lực pháp lý về quyền riêng tư.
Theo đó, AI đang thay đổi cách thức hoạt động của các doanh nghiệp, không chỉ thông qua tự động hóa mà còn bằng cách cải thiện quy trình ra quyết định và tạo ra giá trị mới. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với những rủi ro đáng kể. Một trong những vấn đề nổi bật là thiếu minh bạch trong các mô hình AI, gây khó khăn cho việc diễn giải và tuân thủ. Bên cạnh đó, quyền riêng tư và lạm dụng dữ liệu cũng là mối lo ngại lớn khi AI yêu cầu xử lý các tập dữ liệu lớn, thường là nhạy cảm.
Lỗ hổng bảo mật là một thách thức không thể bỏ qua. Các cuộc tấn công đối kháng, đảo ngược và trích xuất mô hình, đầu độc dữ liệu, và tấn công Prompt Injection đều là những mối đe dọa tiềm tàng. Đặc biệt, khi các tác nhân AI tương tác nhiều hơn, nguy cơ hình thành các lỗ hổng bảo mật mới càng gia tăng. Điều này đòi hỏi các tổ chức phải nâng cao khả năng nhận dạng và xác thực để bảo vệ danh tính phi con người (NHI) của các tác nhân AI.
Ngoài ra, sự gia tăng của các dịch vụ deep-fake và thông tin sai lệch cũng là một vấn đề đáng lo ngại. AI đã nâng tầm khả năng tạo ra các nội dung giả mạo, từ âm thanh đến hình ảnh và video, khiến việc phân biệt thật giả trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các cá nhân mà còn đe dọa an ninh của các tổ chức khi các cuộc tấn công lừa đảo ngày càng tinh vi.
Trong bối cảnh địa chính trị, an ninh mạng đã trở thành một phần không thể thiếu trong các cuộc xung đột. Các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng quan trọng, từ việc chiếm định tuyến đến cắt đứt cáp quang Internet, đều là những chiến thuật được sử dụng để gây bất ổn. Những sự kiện này cho thấy rằng chiến tranh mạng không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành hiện thực, đòi hỏi các tổ chức phải chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó.
Không gian cũng đang trở thành một biên giới mới trong cuộc chiến an ninh mạng. Việc gây nhiễu GPS và chặn dữ liệu vệ tinh là những mối đe dọa mới nổi, đặc biệt là đối với các ngành phụ thuộc vào thông tin định vị. Điều này đòi hỏi các tổ chức phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ hệ thống của mình.
Một trong những thách thức lớn nhất đối với các Giám đốc An ninh Thông tin (CISO) là khoảng cách về kỹ năng an ninh mạng. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực đào tạo, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề tồn đọng. Các tổ chức cần phải đầu tư mạnh mẽ hơn vào việc nâng cao nhận thức và kỹ năng an ninh cho nhân viên, đồng thời chuẩn bị cho sự gia nhập của thế hệ chuyên gia bảo mật tiếp theo.
Quy định và áp lực pháp lý về quyền riêng tư cũng đang gia tăng, đòi hỏi các tổ chức phải tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật ngày càng nghiêm ngặt. Điều này không chỉ tạo ra gánh nặng về tuân thủ mà còn thúc đẩy thị trường hướng tới một cơ sở hạ tầng kỹ thuật số an toàn và đáng tin cậy hơn.
Cuối cùng, điện toán lượng tử đang đặt ra những thách thức khó lường cho an ninh mạng. Mặc dù các mối đe dọa lượng tử chưa phải là mối lo ngại tức thời, nhưng các tổ chức cần phải chuẩn bị cho một tương lai mà các tiêu chuẩn mật mã hiện tại có thể trở nên lỗi thời.
