VNHNSở hữu vị trí địa chiến lược, bờ biển dài nhất nước, quần đảo Trường Sa cùng hệ thống vịnh nước sâu và tài nguyên phong phú, Khánh Hòa mới sở hữu “không gian lớn cho khát vọng lớn”, đứng trước cơ hội vươn lên thành cực tăng trưởng biển đảo quốc gia. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành động lực phát triển thực sự, địa phương cần đầu tư hạ tầng cân bằng giữa các khu vực, thu hút nhà đầu tư chiến lược, nhân tài, cùng lực lượng lao động trình độ cao.
Đó là nhận định của PGS.TS Nguyễn Chu Hồi về “chìa khóa” để Khánh Hòa phát triển toàn diện và hiện thực hóa khát vọng trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030.
PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, đại biểu Quốc hội khóa XV, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Thủy sản Việt Nam
Hợp nhất Khánh Hòa – Ninh Thuận thành tỉnh Khánh Hòa mới từ 1/7/2025 được xem là bước ngoặt đặc biệt. Ông đánh giá thế nào về cơ hội phát triển mở ra cho địa phương giàu thế mạnh về biển đảo này?
Nghị quyết của Quốc hội về hợp nhất Khánh Hòa và Ninh Thuận không chỉ là một quyết định hành chính, mà còn là bước ngoặt mang tính lịch sử. Nó mở ra một không gian phát triển mới, rộng lớn và đủ tầm vóc để hiện thực hóa những khát vọng lớn lao. Đây chính là điểm khởi đầu cho mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030.
Khánh Hòa sở hữu “không gian lớn cho khát vọng lớn”
Hợp nhất giúp Khánh Hòa mới có diện tích, dân số và đặc biệt là không gian biển – đảo lớn mạnh hơn. Từ nay, chúng ta không chỉ nói đến Khánh Hòa như một tỉnh ven biển nữa, mà phải nhìn nhận đây là một cực tăng trưởng chiến lược của đất nước. Sự phát triển này gắn liền với xu thế hội nhập quốc tế, phát triển xanh – bền vững, và quan trọng hơn là nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Nói cách khác, hợp nhất đã trao cho Khánh Hòa một “không gian lớn cho khát vọng lớn”, mà nếu biết tận dụng, đây sẽ là thời điểm vàng để tỉnh vươn lên.
Trong “không gian mới” này, theo ông đâu là lợi thế nổi bật nhất để Khánh Hòa trở thành cực tăng trưởng mạnh mẽ?
Khánh Hòa mới hội tụ những lợi thế hiếm địa phương nào có được. Trước hết, đó là lợi thế vượt trội về biển – đảo. Toàn tỉnh có bờ biển dài khoảng 490 km đứng đầu cả nước, với hệ thống vịnh và đảo độc đáo bậc nhất Việt Nam: Vân Phong, Cam Ranh, Nha Trang, Vĩnh Hy. Đặc biệt, quần đảo Trường Sa không chỉ có ý nghĩa chiến lược về quốc phòng, mà còn là trung tâm kinh tế, văn hóa – xã hội trên biển của cả nước.
Ngoài ra, vùng biển Khánh Hòa giàu tài nguyên: ngư trường rộng lớn, hải sản phong phú, rạn san hô có đa dạng sinh học cao, dầu khí, băng cháy, sa khoáng, cảnh quan bờ và biển đẹp. Chưa kể, đây là nơi có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo rất mạnh: gió biển, mặt trời, thậm chí cả năng lượng hạt nhân. Những yếu tố này kết hợp với vị trí chiến lược nằm ngay ở trung tâm Nam Trung bộ, kết nối với Tây Nguyên, cả nước và quốc tế khiến Khánh Hòa trở thành “mặt tiền” quan trọng của Việt Nam hướng ra Biển Đông.
Nếu biết khai thác hợp lý, hiệu quả Khánh Hòa hoàn toàn có thể trở thành “thủ phủ kinh tế biển” của Việt Nam, tương tự như Busan của Hàn Quốc hay Singapore ở khu vực Đông Nam Á.
Vậy theo ông, Khánh Hòa cần dựa vào đâu để biến lợi thế thành động lực tăng trưởng thực sự?
Theo quan điểm của tôi có ba trụ cột chiến lược. Thứ nhất là du lịch biển đẳng cấp quốc tế. Khánh Hòa đặt mục tiêu đến năm 2030 đón 10 triệu khách, doanh thu đạt 40.000 tỷ đồng. Với Nha Trang vốn đã có thương hiệu, cộng thêm Vân Phong, Cam Ranh, Vĩnh Hy…, tiềm năng để trở thành trung tâm du lịch biển quốc tế rất rõ ràng.
Khánh Hòa cần phát triển chuỗi đô thị biển thông minh – xanh, hệ thống hạ tầng giao thông – số hiện đại
Thứ hai là năng lượng. Không nhiều địa phương có điều kiện phát triển năng lượng tái tạo như Khánh Hòa: gió mạnh, nắng nhiều, bờ biển dài thuận lợi cho điện gió ngoài khơi, địa điểm tốt nhất cho phát triển điện hạt nhân.
Thứ ba là logistics – cảng biển. Khánh Hòa sở hữu “tam giác chiến lược” Vân Phong – Cam Ranh – Cà Ná. Đây là ba cửa ngõ quan trọng không chỉ của Việt Nam mà cả khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Nếu phát triển đúng tầm, Khánh Hòa có thể trở thành trung tâm logistics quốc tế, hỗ trợ mạnh mẽ cho cả miền Trung – Tây Nguyên và hơn thế nữa.
Đi cùng ba trụ cột này, tỉnh sẽ phát triển chuỗi đô thị biển thông minh – xanh, nông nghiệp đặc thù ứng dụng công nghệ cao, hệ thống hạ tầng giao thông – số hiện đại. Đây chính là động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho Khánh Hòa trong kỷ nguyên mới.
Vậy đâu là thách thức Khánh Hoà phải đối mặt?
Trong bối cảnh Đảng, Nhà nước ban hành và triển khai nhiều chủ trương mới liên quan tới hợp nhất tỉnh, Khánh Hoà cũng đang thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ và tỉnh về phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, hướng tới trở thành thành phố trực thuộc trung ương.
Bên cạnh cơ hội, Khánh Hoà cũng phải xử lý những thách thức lớn sau hợp nhất, có thể kể đến như: Chênh lệch phát triển giữa TP. Nha Trang cũ và các xã nông thôn; Phụ thuộc vào du lịch và nông nghiệp; Thiếu lao động kỹ năng cao, và biến đổi khí hậu (xâm nhập mặn, sạt lở, hạn hán); Chất lượng nguồn nhân lực và quản trị sau hợp nhất…
Hai địa phương trước hợp nhất đã trở thành trung tâm kinh tế biển mạnh, nòng cốt là các hoạt động: du lịch biển, năng lượng tái tạo, cảng biển-logistics, thủy sản; phát triển các khu đô thị-thương mại gắn với vành đai kinh tế ven biển Nam Trung Bộ và khu công nghiệp ven biển;…
Tuy nhiên, hạn chế chung là cả hai tỉnh có quy mô kinh tế còn nhỏ lẻ, phụ thuộc vào du lịch (Khánh Hòa cũ) và nông nghiệp (Ninh Thuận cũ). Hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, đặc biệt là kết nối các tuyến nội tỉnh và vùng cao. Biến đổi khí hậu, nước biển dâng, xâm nhập mặn và sạt lở bờ biển vẫn đe dọa sản xuất và phát triển bền vững của tỉnh. Thiếu lao động kỹ năng cao là rào cản lớn trong việc thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp chế biến và công nghệ cao. Du lịch mùa vụ cũng gây áp lực lên cơ sở hạ tầng và nguồn lao động.
Để thúc đẩy phát triển kinh tế biển Khánh Hoà sau hợp nhất cần quan tâm tới những vấn đề gì thưa ông?
Sau hợp nhất, phát huy các lợi thế “cộng hưởng” với trung tâm hành chính đặt tại Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà mới hội tụ các tiềm năng và giá trị vượt trội để thúc đẩy phát triển kinh tế biển toàn diện, hiệu quả, xanh và bền vững với du lịch đẳng cấp, năng lượng tái tạo, nông nghiệp ven biển đặc thù, xây dựng chuỗi đô thị biển thông minh, cảng biển xanh, khu kinh tế-công nghiệp ven biển, thuỷ sản có trách nhiệm,… Sự kết hợp giữa các cảng biển quốc tế, tiềm năng điện hạt nhân, và du lịch đa dạng từ Nha Trang đến Phan Rang tạo nên một thực thể kinh tế-xã hội mạnh mẽ, hướng ra đại dương. Muốn vậy cũng cần mời gọi và thu hút thành công tập đoàn lớn đủ tiềm lực, kinh nghiệm và tâm huyết phát triển, khơi dậy tiềm năng các vùng đất.
Khánh Hòa cần mời gọi tập đoàn lớn đủ tiềm lực, kinh nghiệm và tâm huyết phát triển, khơi dậy tiềm năng các vùng đất.
Theo ông, để thực sự bứt phá, Khánh Hòa cần làm gì để vượt qua thách thức này và vươn lên thành cực tăng trưởng chiến lược?
Sau hợp nhất, tỉnh Khánh Hòa tiếp tục sở hữu hạ tầng giao thông hàng đầu với 206km đường cao tốc Bắc-Nam, 213km đường sắt Bắc-Nam, 192km đường sắt cao tốc với 3 ga (Tháp Chàm, Diên Khánh, Ninh Hòa). Ba sân bay (Cam Ranh quốc tế, Thành Sơn lưỡng dụng, Trường Sa quân dụng) và các cảng biển quốc tế cho phép tăng cường kết nối quốc tế. Các tuyến đường QL27, QL27C kết nối với Đà Lạt và tuyến cao tốc Buôn Mê Thuột-Nha Trang hoàn thành 2026 sẽ thúc đẩy liên kết vùng Nam Trung Bộ -Tây Nguyên. Tuy nhiên, thách thức nằm ở việc nâng cấp các tuyến đường nội tỉnh và kết nối vùng cao như Khánh Vĩnh, Bác Ái. Tuy nhiên, đầu tư hạ tầng cần ưu tiên đồng bộ hóa để giảm chênh lệch phát triển giữa các khu vực.
Khu kinh tế Vân Phong, Khánh Hòa kỳ vọng thu hút nhà đầu tư lớn
Tôi cho rằng có ba điều kiện tiên quyết. Thứ nhất, Khánh Hòa phải thu hút được các nhà đầu tư lớn – những doanh nghiệp có năng lực triển khai tốt, cam kết cao về hiệu quả đầu tư, và quan trọng là cùng chung khát vọng “làm đẹp mảnh đất Khánh Hòa mới”.
Thứ hai, tỉnh cần ưu tiên phát triển hạ tầng chiến lược – cả hạ tầng cứng (giao thông, đô thị, cảng biển, năng lượng) và hạ tầng mềm (nguồn nhân lực, công nghệ, thể chế). Khi hạ tầng đủ mạnh, các trụ cột kinh tế mới có thể cất cánh.
Thứ ba, phát triển phải gắn liền với văn hóa – cộng đồng biển đảo. Đây vừa là nền tảng tinh thần, vừa là điểm khác biệt mà không địa phương nào có thể sao chép. Đồng thời, phát triển kinh tế biển phải đi đôi với bảo vệ chủ quyền và bảo tồn hệ sinh thái biển.
Nếu làm được những điều này, Khánh Hòa mới thực sự trở thành một cực tăng trưởng biển – đảo chiến lược của Việt Nam.
Khánh Hòa mới đang đứng trước một cơ hội lịch sử. Chúng ta có lợi thế lớn, có không gian phát triển rộng, có vị trí chiến lược và nguồn tài nguyên biển – đảo phong phú. Nhưng lợi thế chỉ là tiềm năng. Muốn biến thành hiện thực, cần có bàn tay, khối óc và tâm huyết của những nhà đầu tư, nhà quản lý và của mỗi người dân. Người dân Khánh Hòa cũng cần tin vào tương lai, giữ gìn bản sắc văn hóa, đồng hành cùng sự phát triển. Khánh Hòa mới chính là nơi “không gian lớn cho khát vọng lớn”.
