Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại hội nghị – Ảnh: NGUYÊN BẢO
Đó là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tại hội nghị tập huấn khoa giáo, do Ban Tuyên giáo và Dân vận tổ chức sáng 12-11.
‘Mục tiêu cao chưa từng có, nhưng là con đường phải đi’
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết có 3 giai đoạn phát triển công nghệ của một quốc gia, gồm: đầu tư (mua công nghệ của nước ngoài về dùng); thẩm thấu công nghệ (sử dụng công nghệ, làm chủ và cải thiện); sáng tạo (đầu tư mạnh mẽ cho nghiên cứu để tạo ra công nghệ và sản phẩm mới).
“Hiện Việt Nam đang ở giai đoạn 2 mua về dùng và bắt đầu hiểu, vận hành và cải tiến công nghệ. Phần sáng tạo ra công nghệ chưa nhiều. Nếu Việt Nam không tiến vào giai đoạn 3 thì không thể phát triển”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Theo bộ trưởng, trong 35 năm qua, tính từ năm 1990, có 34 quốc gia từ thu nhập trung bình trở thành thu nhập cao. Nhưng chỉ có 10-12 quốc gia được coi là nước phát triển, ví dụ Hàn Quốc, Israel, Cộng hòa Czech, Ba Lan…
Với Việt Nam, để đạt thu nhập cao vào năm 2045, GDP Việt Nam phải tăng ít nhất 5 lần trong 20 năm tới. Nếu 10 năm đầu tăng trưởng liên tục 10%, 10 năm tiếp theo vẫn phải tăng trưởng 7% thì mới đạt mục tiêu trăm năm thành lập nước.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, đây là một mục tiêu cao chưa từng có trong lịch sử nhân loại, cực kỳ khó, nhưng đây là con đường duy nhất để đột phá khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
“Việt Nam vào thu nhập trung bình năm 2010. Nếu 2045, sau 35 năm, Việt Nam không vượt ngưỡng thu nhập cao thì nguy cơ cao là sẽ vào bẫy thu nhập trung bình”, bộ trưởng nhấn mạnh.
Trước đó, Nhật Bản đã mất 25 năm để vượt qua thu nhập trung bình, Hàn Quốc mất 32 năm, Trung Quốc mất 24 năm.
“Quản lý theo mục tiêu, không quản lý theo cách làm”
Ngày 22-12-2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57- NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, xác định rõ: Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược, là động lực chủ yếu thúc đẩy hiện đại hóa đất nước, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Nghị quyết 57 với nhiều quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp có tính cách mạng, giống như Nghị quyết Khoán 10 cho nông nghiệp cách đây 40 năm, nhưng lần này là cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Nếu như Khoán 10 tạo ra cuộc cách mạng trong nông nghiệp để Việt Nam thoát nghèo, thì Nghị quyết 57 với tinh thần Khoán 10, sẽ là cú hích, giải phóng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Tinh thần “Khoán 10” của Nghị quyết số 57-NQ/TW là quản lý theo mục tiêu, không quản cách làm; là trao quyền tự chủ và trách nhiệm cho người làm; là chấp nhận rủi ro, đánh giá dựa trên hiệu quả tổng thể; người làm được hưởng lợi từ thành quả lao động và sáng tạo của mình.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết cần thay đổi cách tiếp cận, từ quản lý đầu vào sang quản lý đầu ra, từ quản lý quá trình sang quản lý mục tiêu, từ không chấp nhận rủi ro của từng dự án nghiên cứu sang đánh giá hiệu quả tổng thể của các dự án nghiên cứu và chấp nhận rủi ro của một dự án nghiên cứu.
“Bộ Khoa học và Công nghệ đặt mục tiêu đầu tiên phải đo được ảnh hưởng của tiền chi cho khoa học, công nghệ tác động vào nền kinh tế bao nhiêu phần trăm. Nếu không đánh giá được là không hiệu quả”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Hiện Bộ Khoa học và Công nghệ đang viết đề án quốc gia khởi nghiệp. Theo bộ trưởng, tinh thần của đề án là toàn dân khởi nghiệp, nhà nước sẽ đứng ra tạo các nền tảng để hỗ trợ khởi nghiệp cho người dân, một người cũng có thể tạo ra một doanh nghiệp (không cần kế toán, quản trị, marketing).
